Leku-izenak
Mendigorria - Lekuak - EODA
Mendigorria (-a) (Udalerria)
-
mendigorria -
(1070-...)
LACMAR.CDI1 , N.281...
(...)
Cita más antigua recogida
(...)Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
orti mendigorrico -
(1111 kop. [1968, 1990])
DRPLV , III, 176. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Orti Mendigorrico. c. 1111, doc. 57, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
remir de barea in mendigorria -
(1162 [sic; 1182] [1957, 1969])
GLAR.GPNASJ , 28 [sic; 51] [M.NLCDI, FLV 1, § 12, 47. or.]
(...)
Remir de Barea in Mendigorria 28, 1162 [erreferentzia akastuna da, Iratxeko dokumentazioko 1182ko 51. dokumentua behar luke]
(...)Zer: Antroponimoa, herria
Non: Mendigorria, Nafarroa
Jatorria: M.NLCDI -
anaie de mendiguorria -
(1179 kop. [1968, 1990])
DRPLV , III, 172. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Anaie de Mendiguorria, c. 1179, doc. 141 [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
anaie de mendigorria -
(1179 [1968, 1990])
DRPLV , III, 172. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Anaie de Mendigorria, 1179, doc. 140, Artajona. Aquí Anaie o Anaia es nombre de persona de formación vasca, 'hermano', que, por cierto, está bien documentado en Castilla para la Edad Media. [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
mandegorria, sanz de -
(1215)
LACMAR.CDI1 , N.281
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
don domingo mendigorriano -
(1228 [1957, 1969])
GLAR.GPNASJ , 209 [M.NLCDI, FLV 1, § 9, 43. or.]
(...)
En las indicaciones de origen los sintagmas con de alternan en romance con adjetivos: [...] don Domingo Mendigorriano (209,1228, Cahués)
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Cahués (Miranda Arga)
Jatorria: M.NLCDI -
sancho de urbe de mendigorria -
(1232-1251- [1930])
LAC.OV , 250. or. [AHN, 74 b, fol. 32]
(...)
a) Apellidos y apodos
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Nafarroa
Jatorria: LAC.OV -
mendigorriquo, pedro -
(1266)
FDMPV.007 , N.58
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
pedro mendiqorriquo -
(1266/11/22)
FDMPV.007 , 58. dok., 128. or. [AHN, Clero, C.1399, N.5-6]
(...)
con los heredamientos que los ditos coyllaços tienen [...] Eluira, filla de Pedro Mendigorriquo
(...)Zer: Nekazari morroi baten aita
Non: Muruzabal Andion
Jatorria: FDMPV.007 -
mendigorria -
(1269/07/09)
FDMPV.007 , 67. dok., 141. or. [AGN, Cart. I, P.225-226]
(...)
don Gonçaluo lohannes, alferiz tenient Mendigorria
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: FDMPV.007 -
mendegorria -
(1280)
ZAB.COMPNA , N.475, N.2184, N.2321
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
sandor mendigorrico -
(1330)
CAR.PNAXIV , 293 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 111r)
(...)
Sandor Mendigorrico, VIII s. // sus fijos, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Artaxoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
miguel de mendigurria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 293 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 111v)
(...)
Miguel de Mendigurria, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Artaxoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
martin de mendigorria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 268 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 64v)
(...)
Martin de Mendigorria, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Lerin
Jatorria: CAR.PNAXIV -
domingo de mendigurria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 283 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 93r)
(...)
Domingo de Mendigurria, II s.
(...)Zer: Zergaduna [non podiente]
Non: Allo
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 227 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 1r)
(...)
Johan de Mendigorria, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Andion
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ferrero la mendigorria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 235 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 10r)
(...)
fillas de Ferrero La Mendigorria, VIII s.
(...)Zer: Zergadun batzuen aita
Non: Larraga
Jatorria: CAR.PNAXIV -
pero garçia de mendigurria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 292 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 109r)
(...)
Pero Garçia de Mendigurria, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Artaxoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigurria, la de -
(1330)
CAR.PNAXIV , 261 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 53r)
(...)
la de Mendgurria, I s.
(...)Zer: Zergaduna [non podiente]
Non: Andosilla
Jatorria: CAR.PNAXIV -
maria pero garcia de mendigorria -
(1330)
CAR.PNAXIV , 296 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 116r)
(...)
Maria Pero Garcia de Mendigorria, VIII s. // su fijo, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Artaxoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
pero lopez mendigurrico -
(1330)
CAR.PNAXIV , 293 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 111r)
(...)
Pero Lopez Mendigurrico, VIII s. // su fijo, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Artaxoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
pero lopez mendigurrico, miguel de mendigurria -
(1330 [1973, 1990])
DRPLV , III, 179. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Pero Lopez Mendigurrico, -equivalente a Miguel de Mendigurria, que el escribano da con la preposición de- [Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973, p. 291 y ss.]
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
sandor mendigorrico -
(1330 [1973, 1990])
DRPLV , III, 179. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Sandor Mendigorrico [Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973, p. 291 y ss.]
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
pero lopez mendigurrico -
(1330 [1987])
DRPLV , II, 150. or.
(...)
Badira -ko genitiboa daramatela atzean ipinirik agertzen direnak ere: [...] Pero Lopez Mendigurrico, -Miguel de Mendigurria, eskribauak erdarazko de preposizioarekin emanikoaren parekoa- [...] // Testu zaharretako azkeneko bide hau hobetsirik Jon Etxaide-k bere liburu bati titulua honela ezarri zion: Hamasei seme Euskal Herriko, orduan -h-rik gabe emana. Jakina, Euskal Herrilco hamasei seme ere berdin berdin ipin zezakeen, baina zahar kutsuko dotorezia berezi bat hartzen du lehenengoak
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
miguel de mendigurria -
(1330 [1987])
DRPLV , II, 150. or.
(...)
Badira -ko genitiboa daramatela atzean ipinirik agertzen direnak ere: [...] Pero Lopez Mendigurrico, -Miguel de Mendigurria, eskribauak erdarazko de preposizioarekin emanikoaren parekoa- [...] // Testu zaharretako azkeneko bide hau hobetsirik Jon Etxaide-k bere liburu bati titulua honela ezarri zion: Hamasei seme Euskal Herriko, orduan -h-rik gabe emana. Jakina, Euskal Herrilco hamasei seme ere berdin berdin ipin zezakeen, baina zahar kutsuko dotorezia berezi bat hartzen du lehenengoak
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
sandor mendigorrico -
(1330 [1987])
DRPLV , II, 150. or.
(...)
Badira -ko genitiboa daramatela atzean ipinirik agertzen direnak ere: [...] // Testu zaharretako azkeneko bide hau hobetsirik Jon Etxaide-k bere liburu bati titulua honela ezarri zion: Hamasei seme Euskal Herriko, orduan -h-rik gabe emana. Jakina, Euskal Herrilco hamasei seme ere berdin berdin ipin zezakeen, baina zahar kutsuko dotorezia berezi bat hartzen du lehenengoak
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 308 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 1v B)
(...)
Johan Miquelay, dizen que mora en Mendigorria et non puede pagarlo
(...)Zer: Herria
Non: Estellerria [Oteyça]
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 308 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 2r A)
(...)
Johan de Mendigorria, pago VIII s. // el uicario [oharra: de otra mano]
(...)Zer: Zergaduna
Non: Andion
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 313 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 5r A)
(...)
Johan de Mendigorria
(...)Zer: Zergaduna
Non: Miranda [Arga]
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 313 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 5r A)
(...)
Johan de Mendigorria, yerno de Pascoal Pero Lopiz
(...)Zer: Zergaduna
Non: Miranda [Arga]
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigorrico, sandor -
(1350)
CAR.PNAXIV , 293
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
mendigurria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 293
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
domingo de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 374 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 40v A)
(...)
Domingo de Mendigorria
(...)Zer: Zergaduna
Non: Mayneru (Val de Maynneru)
Jatorria: CAR.PNAXIV -
sancho de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 374 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 40v A)
(...)
Sancho de Mendigorria
(...)Zer: Zergaduna
Non: Mayneru (Val de Maynneru)
Jatorria: CAR.PNAXIV -
domingo de mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 328 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 13r B)
(...)
Martin, fi de Domingo de Mendigorria
(...)Zer: Zergadun baten aita
Non: Ayllo
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigorria -
(1350)
CAR.PNAXIV , 394 (C dok. [AGN Comptos, Caj. 31, nº 60], 15r)
(...)
D[e] Mendigorria en que ay con los mayorales, con los abaz et clerigos segunt paresçe por el dicho scripto VIXX XVI fuegos de los quoales pagaron por man de la (sic.) alcalde de la dicha villa que recebio por mi [En el citado Reg. de Comptos, nº. 62, f.º 177r, dice: que me trayxo Lopequo, clerigo de monser lo thesorer] Lopqco et los riende a mi en la recepta de su conto por mano del alcalde de la dicha villa. XXIIIº dia de jenero XV libras. // Item pagaron por man de Johan de Lorant, mayoral de la dicha villa. Vº dia de março IIII libras, III s.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 568 A (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 119v A [120r A?])
(...)
EN LA VILLA DE MENDIGORRIA [Mendigorria Erriberriko merindadekoa da, ez Iruñekokoa eta ez litzateke hemen agertu behar; Basaburua eta Malerreka artean dator] [...] Suma: LXXIX fuegos
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 568 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 120r B)
Zer: Zergaduna
Non: Mendigorria
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 575 (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 129r)
(...)
Primo inbiado ciertos mandaderos a saber a Symon d'Arayz por yr a la Puent de la Reyna et a Mendigorria por fazer venir por el dicho empriestamo, X s.
(...)Zer: Hiria
Non: Nafarroa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan de mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 552 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 108r)
Zer: Zergaduna
Non: Gares
Jatorria: CAR.PNAXIV -
pascoal de mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 552 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 108r)
Zer: Zergaduna
Non: Gares
Jatorria: CAR.PNAXIV -
sancho mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 435 B (D.a dok. [AGN, sign. gb.], XIIIv)
(...)
Sancho Mendigorria, II florines meyo
(...)Zer: Zergaduna [labradores]
Non: Tafalla
Jatorria: CAR.PNAXIV -
martin de mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 436 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], XIVr)
(...)
Martin de Mendigorria, II florines
(...)Zer: Zergaduna [labradores]
Non: Tafalla
Jatorria: CAR.PNAXIV -
sancho de mendigorria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 610 A (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 150vC)
Zer: Zergaduna
Non: Arenal (Lizarra)
Jatorria: CAR.PNAXIV -
mendigorria -
(1534 [1967])
NAN.C , N.530, F.540 [ID.PDNA, 324. or.]
(...)
MENDIGORRIA [...] Andión. Lindante con Larraga, Oteiza, Villatuerta, Muruzábal y Mendigorría lo gozaban los de Mendigorría desde tiempo inmemorial. // Muruzábal (de Andión). Lindante con Larraga, Mendigorría y Cirauqui, perteneciente al Mariscal, que tenía un casero
(...)Zer: Biztanledun lekua
Non: Nafarroa
Jatorria: ID.PDNA -
mendigorria -
(1587)
LEK.ENAV , 131 A
(...)
Obispado de Pamplona [pueblos no bascongados].
(...)Zer:
Non:
Jatorria: LEK.ENAV -
mendigorria -
(1638)
O.NUV , passim
(...)
mendigorria (II, II. kap., 088. orr. [0605. orr.]) // mendigorriae (II, XIV. kap., 319. orr. [0836. orr.])
(...)Zer:
Non:
Jatorria: O.NUV -
mendigorria -
(1800 [1967])
NAN.PAPS , LEG.160, CARP.8, F.32 [ID.PDNA, 326. or.]
Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: ID.PDNA -
mendigorría -
(1800 [1967])
NAN.PAPS , LEG.160, CARP.8, F.32 [ID.PDNA, 326. or.]
(...)
Andión. Confinante con Larraga, con una sola casa y una basílica de la advocación de la Madre de Dios de Andión, cuyo patronato correspondía a Mendigorría
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: ID.PDNA -
mendigorria -
(1802)
DRAH , II, 17
(...)
v. de la mer. de Olite, arcip. de la Ribera, ob. de Pamplona, r. de Navarra. Está situada en una sierra de muchas grandes canteras de piedra arenisca, fácil de trabajar, que corre de e. á o. por su falda y mano izquierda pasa el río Arga, sobre el qual hay 2 puentes de piedra y en su curso 2 molinos uno harinero y otro de aceyte; se le incorpora enfrente del pueblo el Salado, que desciende de Cirauqui. Confina por n. con Puentelareyna, por e. s. con Artajona, por s. con Larraga y por o. con Muruzabal de Andion. Produce su término abundante cosecha de granos, aceyte y vino, y se fabrican mas de 18& cántaros de aguardiente: tambien es considerable el número de cabezas de ganado lanar que se mantiene en sus montes. Hay 2 iglesias, la una dedicada á santa María, que está en la cumbre de la sierra y la otra á S. Pedro, que está en el centro del pueblo, y es la parroquia servida por un vicario, 8 beneficiados, un medio y 2 expectantes. La poblacion consiste en 208 casas útiles y 1403 personas. Hállase memoria de esta villa en el año 1158, en que el rey D. Sancho el sabio determinó á su favor el pleyto que seguía con la de Artajona, sobre el término de Santortac, y mandó que lo gozase como se lo había dado D. Sancho de Peñalen, y como lo había poseído en tiempo de los reyes D. Sancho y D. Alonso de Aragon, y de D. García su padre. El exercito castellano se apoderó de ella á principios de enero del año 1378, y Pero Yus, natural de la misma, trató con los vecinos el medio de entregarla al rey, por cuyo servicio lo absolvió de toda pecha por las tierras que poseía, como así consta del privilegio extractado por Moret, cuya fecha dice: “dada en nuestro real sobre Mendigorria á XIX de enero año de gracia MCCC.LXXVIII, etc.” En el mes de setiembre de la era 1232, año 1194, hallándose el rey D. Sancho el fuerte en Abarzuza, dió fuero particular á los vecinos de esta villa, con exéncion de todo hospedage á quantos mantuviesen caballo y armas. En el de 1208 por el mes de octubre confirmó este fuero con algunas nuevas exenciones, entre otras la de que solo se le pagase anualmente por S. Miguel 3640 sueldos, los 3 mil para el rico hombre que tuviere por su mano en honor á la villa; cuyos fueros confirmó en el mes de noviembre del año 1307 el rey D. Luis Hutin hallándose en Tudela. El rey D. Juan el II en 1463 le concedió privilegio de asiento y voto en córtes, y á sus vecinos merced de francos infanzones: tiene asimismo por concesion real 8 días de feria desde 22 de julio, y mercado el primer lunes de cada mes. A.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRAH -
mendigorria -
(1829 [1553, 1587])
CENS.CAST.XVI , Ap. 170, 310b
(...)
Item en la villa de Mendigorria / [Habitantes ó fuegos:] 126 [...] Mendigorria / [VECINOS:] 300 / [PILAS:] 1
(...)Zer: Hiria
Non: Orbaibar [gaur bereiz]
Jatorria: CENS.CAST.XVI -
mendigorria -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 149. or.
(...)
Toponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
pero orti mendigorrico -
(1968)
JIM.DMA , 57 [M.NLCDI, FLV 1, § 9, 43. or. (29. oharra)]
(...)
En las indicaciones de origen los sintagmas con de alternan en romance con adjetivos: [...] (29 [Pero Orti Mendigorrico en Art. 57, ya citado (...)]
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Artaxoa
Jatorria: M.NLCDI -
mendigorria -
(1969)
M.NLCDI , § 11, 46. or. (40. oharra)
(...)
Como sobrenombres son muy frecuentes los adjetivos: [...] (40 [En toponimia (cf. Mendigorria, la pieza de Ilarre gorria (50, 1181, Badoztain), Zulogorrieta (157, 1215), etc.), gorri puede ser también 'raso, pelado'. Entre los pecheros de Artajona (183) figuran varios apellidados Aldagorri])
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: M.NLCDI -
mendigorria -
(1974)
LIZ.LUR , 25 (mapa), 47. or.
(...)
Arga behealdea, Oliteko merinaldekoa da, zortzi herriko eskualde Iuze bat eginaz, Ifarraldetik Hegoaldera: Mendigorria, Larraga, Arga-Miranda, Falzes, Azkoien (Peralta), Funes eta Milagro (azken hau Arago hibaiarekin bat eginda gero). Arga Behealde honek, bere Iur zabal ederrekin, eta lurren biltzea egin ondoren, badu emaitza ugaritarako aukera. Kontserbagintzako olak ere baditu
(...)Zer: Hiria
Non: Arga beherea (Nafarroa)
Jatorria: LIZ.LUR -
mendigorria: mendigorria -
(1974)
TXILL.EHLI , 174 A
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
mendigorria: mendigorria (mendigorriar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 328. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
mendigorria: mendigorria (mendigorriar) -
(1979)
E.UDAL , 37
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
mendigorría: mendigorria -
(1990)
EUS.NHI , 1670001 P.241
Zer:
Non:
Jatorria: EUS.NHI -
mendigorría -
(1993/10/06)
NAO.NA.2000 , 122. zkia., 167
(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)Zer:
Non: Nafarroa
Jatorria: NAO.NA.2000 -
mendigorría -
(1993/10/06)
NAO.NA.2000 , 122. zkia., 167
(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)Zer:
Non: Nafarroa
Jatorria: NAO.NA.2000 -
mendigorría -
(1996)
BEL.DEN , 290
(...)
'Monte rojo' o 'monte pelado'. Del vasco mendi 'monte', 'cerro', y gorri 'rojo'.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: BEL.DEN -
mendigorría -
(1996/05/01)
NA.IZ , 167-0000
Zer: [Udalerria]
Non: Nafarroa
Jatorria: NA.IZ -
mendigorría -
(1998)
NA.TM , LIII, 155-156
(...)
Erriberriko merinerriko eta Tafallako epai-barrutiaren ipar-mendebaldean, Argaren ezkerraldean dago kokaturik, mendi baten hegoalde mazelan, ugalde horrek mugapea trabeskatzen baitu iparretik hegora. 39,1 kilometro karratuko azalera du, herri hauek mugatua: Zirauki (IM), Mañeru (IM), Gares (I), Obanos (IE), Artaxoa (E), Larraga (H), Oteitza eta Villatuerta (M). Klima mediterraniar kontinentala. Arga ugaldea ezponda artean hertsaturik heldu da, ureztalurreetarako leku tikia utziz (% 2,8). Herrialde gehiena, beraz, sekain lurrek hartzen dute, eta horri arbola falta gehiturik (Arga ertzetako espezie erripikolak eta oihan berrietako pinudi tikiak kenduta), itxura mortua dute bazterrek. 1984an, lurzoruaren alderdirik handiena laborantza zen (2.968 Ha). Gehien-gehiena sekainekoa zen (2.886 Ha), eta hartan laboreak buru egiten zuen (2.200 Ha), garagarra gehiago (1.700 Ha), garia baino (500). Horrez landa, patata (120) eta zainzuriak (50) ziren. Mahastiek eta olibondoek 98 Ha baizik ez zuten egiten. Beste alde batzuetan bezala, laborantzarako azienda galdu da. Ardiak gelditzen dira, eta badira zerriak eta oiloak hazteko ustiategiak. HISTORIA: erromatarren garaiko bizigune baten aztarna da latinez idatzitako hilarri baten puska, duela zenbait bosturte herriko irteeran, Larraga aldera, oraindik ikus zitekeena. XII. mendearen lehen erdialdean, artaxoarrak auzian ibili ziren beren auzoekin, alderdi baten jabetza dela eta. XV mendean, Leonor infantak mugapea handitu zuen, beste batzuei erauzitako atalak gehituta. Antso Jakitunak, 1158an, artaxoarrekin eztabaidatutako San Tortat alderdia, Mendigorria zela onartu zuen, Antso Peñalengoaren dohaintza zela kausa. Antso Azkarrak laborarien petxa apaldu zuen, eta "La Novenera-ko" forua aplikatu zion hiriari (1194, 1208). Mugak garbi ez zeudela eta, Gabarda merinoak Artaxoako eta Mendigorriko kontzejuetako ordezkariak bildu zituen Larragako San Esteban ermitan, "gizon onak" izenda zitzaten mugaketa egin ahal izateko (1266ko apirilaren 25an). Hiria Enrique Gaztelakoaren armadak beretu zuten 1378an, baina Per Ibañez bikarioak eta beste herritar batzuek berreskuratu zuten Koroarako. Hiru urte geroago, erregek laborarien petxak eman zizkien Iruñeko Andre Mariako prioreari eta kapituluari, Lizarratik hurbil dagoen Ordoizko landerretxe eta etxearen truke (1381). Juan II.ak "muchas gracias, relievas e mercedes" oparitu zizkien herritarrei, eta erregeren menpeko egin zituen, Joan Ezpeletakoari jakinarazi zionez (1461). Geroxeago, gaztelar armadaren kontra egindako defentsa saritzeko, Lizarrako San Martingo frankoen forua eman zion hiriari, "hiri onaren" mesedea eginez eta, Uharte Arakilen ondotik, jarlekua emanez Gorteetan. Herritarrak, berriz franko eta kapare egin ziteun (1463). Hiriko garai honetako armarrian Joan II.aren armak ageri dira, izan ere, mendigorriarrek agramontesen -eta, beraz, erregeren- alde egin zuten, gerla zibilek iraun bitartean. Luis Beaumontekoak eta bere jendeek herria bi hilabetez setiatu zutenean (1474), Leonor printzesa bera etorri zen liberatzera, baita erdietsi ere. Lur landuetan, mahastietan, errotetan, zubian et etxeetan jasandako kalteen ordain, printzesak Larragako, Artaxoako, Obanosko, Garesko, Mañeruko, Anizko eta Ziraukiko lurrak gehituko zizkion Mendigorriko mugapeari, lekune horiek beaumontesak baitziren (1474ko abuztuak 23). Frantsestean, herria bere menpe eduki zuen frantses goarnizio batek; hura Espoz y Minak behartu zuen errenditzera, 1813an. Lehen karlistadan zenbait bataila hemen gertatu ziren; horietariko bat Fernández de Cordoba general kristinoak irabazi zuen, eta "Mendigorriko markes" titulua eman zioten horren sari. Herriaren hegoaldean, Argaren ertzeetan, zutik dago herriko irin-errota, inguruan ezarritako kanpin modernoari izena eman diona. Aitzinago, Muruzabalgo etxagunea eta Andion erromatarren garaiko herri hustua daude. Han, Andre Mariaren ermitak egiten du buru; erromatarren hilarriak dira haren murruen apaingarri. 1860an, 1.784 biztanle zituen. Mende hasieran, berriz, 1.385, eta 1.575 hogei urte geroago. Hortik goiti, biztanleria urrituz joan zen, mila lagun ingurutan gelditu arte (966, 1986an; 1.003, 1990ean; 994, 1991n).
(...)Zer:
Non:
Jatorria: NA.TM -
Mendigorria -a -
(1998/02/06)
OB.AG , 1.1
(...)
Nafarroako toponimia nagusiaren azterketa egiteko P. Salaberrik paratutako zerrenda aztertzen da, bertan aurreko bilkuretan onartutako aldaketak agertzen direlarik, Batzordeak hala baderitzo hobes ditzan. // Hurrengo hauek erabaki ziren [...] Mendigorria > Mendigorria -a
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa
Jatorria: OB.AG -
mendigorría -
(1999)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorría (mendigorria, (-a)) -
(2000)
EL.BEL.NA.TOP , 74
Zer:
Non:
Jatorria: EL.BEL.NA.TOP -
mendigorri -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 158. or.
(...)
il peut aussi s’antéposer sans marque de fonction adjective, comme dans beheretxe/etxebehere “maison basse (par sa position)”, mendigorri “montagne rouge” et gorrialde “versant rouge”, bien que des qualifiants assez nombreux n’admettent jamais cette position: etxegarai “maison sur le haut” mais garaikoetxe “maison du haut” la substantivation étant marquée par le génitif
(...)Zer: Leku-izenak
Non: Euskal Herria
Jatorria: ORP.MAISMED -
mendigorri -
(2000 [1291])
ORP.MAISMED , IV. kap., 196. or.
(...)
Il s’en faut de beaucoup, pourtant, que le suffixe -tz final ou suivi d’autres éléments se cantonne à la dérivation du lexique botanique: on le retrouve, référant à la nature du terrain avec buztin “argile”, lohi “limon”, ondarr “sable” dans 1307 buztintz, Censier lohitzsse, lohitssun, 1412 ondartz. De tels noms ne se distinguent guère, sémantiquement, des dérivés à sens fréquentatif ou abondanciel suffixés en -(t)su-/-(a)zu précédemment vus, et il n’est pas impossible que toutes ces formes à sifflante aient une origine au moins partiellement commune
(...)Zer: Etxea
Non: Euskal Herria
Jatorria: ORP.MAISMED -
mendigorria -
(2005)
SAL.OSTN , 120-121
(...)
Nombres que hacen referencia a la situación de la localidad o son descriptivos (...) También son descriptivos Mendibil 'monte redondo' y Mendigorria 'monte rojo', haciendo este referencia seguramente al color de la tierra, o con el significado de 'monte pelado'. Narbarte ha sido derivado por Mitxelena (1969: 18) de naba más -arte, basándose en el testimonio planam de Nabart de 1212. En el NHI no se recoge esta variante. Según Coromines & Pascual (1991: 215) viendo cuál es la distribución geográfica de la voz nava «es probable que pertenezca a un sustrato lingúístico más amplio que el vasco». Dicen estos autores que suelen ser llanuras rodeadas de cerros en las cuales suele concentrarse el agua de lluvia (ibid., 216). De esta misma raíz procedería, según los mencionados autores, Navascués, Nabaskoze en euskera (ibid.), remitiendo a la obra Orígenes de Menéndez Pidal (1986 [1926]), aunque nosotros no hemos podido encontrar tal referencia. Sobre la voz nava puede verse igualmente Badia (1951). También procede de aquí Nabatz, como ya se ha dicho.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.OSTN -
mendigorría -
(2006)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorría -
(2007)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorria (-a) (mendigorriar) -
(2007/10/19)
OB.AG , 2.2
(...)
Onomastika batzordeak Altsasun izandako bileran onartutako izena
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa
Jatorria: OB.AG -
mendigorría -
(2008)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
Mendigorria (-a): mendigorriar -
(2009)
ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 999. or.
(...)
Mendigorria (-a) (euskara); Mendigorría (ofiziala). Herritar izena: mendigorriar. Merindadea: Erriberri. Oharrak: Deklinatzean, gogoan izan Abaurrepea izenaren oin-oharra.
(...)Zer: Udala
Non: Nafarroa
Jatorria: ARAUA.155 -
mendigorría -
(2009)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorría -
(2011)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorría -
(2012)
NA.IZ , 167-0000
Zer:
Non:
Jatorria: NA.IZ -
mendigorria -
(2012)
SAL.ALANTR , 223. or. (s. v. Mendoza)
(...)
Mitxelena en el índice de AV lo deriva de mendi ‘monte’ más hotz y el artículo -a, aunque en las correspondientes entradas (438, 512) no figura Mendoza. No hay razón aparente para que la -i de mendi caiga ante el adjetivo, y me parece que, a pesar de algún topónimo como Montefrío de Goizueta (es al parecer moderno; se documenta por primera vez en 1850), no es en euskera un topónimo habitual del tipo de Mendizuri, Mendigorria, Mendibeltz, Mendiandia, Mendizorrotza, etc., en los que , dicho sea de paso, la vocal final de mendi- no se pierde nunca
(...)Zer: Leku izena
Non: Euskal Herria
Jatorria: SAL.ALANTR -
Mendigorria -
(2019)
NA.TOF , 305422
Zer: División administrativa
Non: Mendigorria
Jatorria: NA.TOF -
mendigorria -
(2019/06/17)
NAO , 116. zkia., F1907602
(...)
116. ALDIZKARIA - 2019ko ekainaren 17a // ERABAKIA, Nafarroako Gobernuak 2019ko apirilaren 17an hartua, Mendigorríako udalerriaren izena aldatzea onesten duena. Hemendik aurrera “Mendigorria” izanen da. // Ikusi da Mendigorríako Udalak Nafarroako Toki Administrazioko Zuzendaritza Nagusian aurkeztu duen eskaera, zeinaren bidez Nafarroako Gobernuari eskatu baitio udalerri horren izena aldatu eta “Mendigorria” izena emateko onespenaren tramitazioa egin dezala. // Aurrekariak. // Mendigorríako Udalak Nafarroako Gobernuari igorri dio udal horretako izen ofiziala aldatzeko eta “Mendigorria” izena emateko tramitatutako espediente administratiboa. // Aipatutako espedientean udal erabakia dago, 2018ko abenduaren 14koa, izen aldaketa hori behin betiko onesten duena, Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratuta jendaurrean hilabetez eduki ondoren. // Zuzenbideko oinarriak. // Toki Administrazioari buruzko Foru Legearen 22. artikuluak hauxe dio: “Udalerrien izenak aldatzeko udalek hartutako erabakia beharko da, aurretik, gutxienez hilabete bateko informazio publikoa egonda. Udal erabakia Foru Komunitateko Administrazioari igorri beharko zaio, Nafarroako Gobernuak onespena eman diezaion, eta hau emandakotzat hartuko da hilabete baten barnean ebazpenik ematen ez bada”. // Kasu honetan, Udalak izena aldatzeko egindako eskaera 2019ko urtarrilaren 8koa da, eta, beraz, ulertu behar da izen aldaketa onetsi duela horretarako eskumena duen organoak, hau da, Nafarroako Gobernuak. // Nafarroako Gobernuak onetsi ondoren, Estatuko Administrazio Nagusiari igorriko zaio, Toki Entitateen Erregistroan inskriba dezan, Toki Araubidearen Oinarriei buruzko apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 25.3 artikuluan ezarritakoari jarraikiz. Halaber, Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko Toki Entitateen Erregistroan inskribatuko da. // Azkenik, Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 23. artikuluan honako hau xedatzen da: “Udalen izen aldaketek ofizialtasuna lortzeko ezinbestekoa da Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 14. artikuluak aipaturiko erregistroan jasotzea eta Estatuko Aldizkari Ofizialean eta Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitara ematea”. Hortaz, bidezkoa da onetsitako izen aldaketa aldizkari ofizial horietan argitaratzea. // Horrenbestez, Nafarroako Gobernuak, Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko kontseilariak proposatuta, // ERABAKITZEN DU: // 1. Mendigorríako Udalak eskatutako izen aldaketa onestea. Hemendik aurrera “Mendigorria” izanen da udalerri hori. // 2. Izena aldatzeko erabaki hau Estatuko Administrazio Nagusiari igortzea, Administrazio Publikoetako Ministerioaren Toki Entitateen Erregistroan inskriba dezan eta, halaber, Toki Administrazioko Departamentuko Nafarroako Toki Entitateen Erregistroan inskribatzea. // 3. Erregistro horietan inskribatu ondoren, Estatuko eta Nafarroako aldizkari ofizialetan argitaratzea. // 4. Erabaki hau Mendigorríako Udalari jakinaraztea. // Iruñean, 2019ko apirilaren 17an.–Nafarroako Gobernuko kontseilari idazkaria, María José Beaumont Aristu. // Iragarkiaren kodea: F1907602
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa
Jatorria: NAO
- Mendigorria (ofiziala)
ETRS89 30T X.595302 Y.4718268
Lon.1º50'12"W - Lat.42º36'42"N
Kartografia:
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
