Pertsona-izenak

(...)
Decreto Foral 16/1989, de 19 de enero, por el que se determina la denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra. // Artículo único. La denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra que se relacionan en el Anexo a este Decreto Foral será la legal a todos los efectos dentro del territorio de la Comunidad Foral. // DISPOSICIONES FINALES // 1ª. Se faculta al Consejero de Presidencia e Interior para dictar las disposiciones precisas para el desarrollo y aplicación de este Decreto Foral. // 2ª. Este Decreto Foral entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el "Boletín Oficial" de Navarra. // ANEXO // DENOMINACIÓN OFICIAL DE TOPÓNIMOS DE LA ZONA VASCÓFONA DE NAVARRA // NAFARROAKO HERRI IZENDEGIA // I. Zona Vascófona / I. Euskal Eremua [...] LARRAUN
(...)

(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)

(...)
"Ibar" izena darama, eta horrela da udal unitate administratiboa den aldetik, baina ez arro hidrografiko bakar bati egokitzeagatik, zeren eta lurraldearen puska bat Atlantikoko isurialdekoa baita, eta atal nagusia, berriz, Mediterraneokokoa, ibarrak izena ematen dion ibaiaren bitartez. Udalerri handi honek (114,3 kilometro karratu) hamazazpi herri ditu osakide: Albiasu, Aldatz, Alli, Arruitz, Astitz, Azpirotz, Baraibar, Errazkin, Etxarri, Gorriti, Iribas, Lekunberri (herriburua), Lezaeta, Madotz, Mugiro, oderitz, Uitzi, eta Erasoko etxagune edo jaurerria. Mugakideak, berriz, honako hauek: Areso (IM), Leitza (IE), Basaburua (IE eta E), Imotz (HE), Arakil (H), Uharte-Arakil (HM), Aralar mendia (HM), Betelu (M) eta Araitz (IM). Jentilizioa: larraundarra. Julio Altadillek honelako deskripzioa egin zuen Larraun zela eta: "ibar liluragarria, mugarik gabeko erakargarrien eta edertasun naturalen gordeleku, zabala, bizilagunez ongi hornitua, malkartsua, oihanez estalia, ibaiek eta errekek gurutzatua, baserriz emokatua, meatze, zentral elektriko, errota, leizezulo eta harpeetan aberatsa, komunikabide ugarikoa eta klima xarmangarria duena uda eta udazkenetan" (Geogr., II, 218). Eskualde txiki honek hagitz paisaje heterogeneoa eskaintzen du, inguru geografiko eta bioklimatikoaren aniztasunaren emaitza. Gorriti eta Uitziko ipar mendietako kararrietan hasi eta Aralar mendiraino hedatzen da bi frontetan, batetik San Migel-Madozkoa, Arakil ibaiko pasagunera irekitzen dena, eta bestetik Malloak, ibarraren hego-mendebaldeko itxitura baitira hemengo bizkar ezagunak. Bi mendi-multzoen artean, Larraun ibaiko sakonunea dago eta horren erdian, Lekunberri, alderdi zabalagoetan. Hidrografiaren aldetik, Larraun bi itsas arrotan dago: Azpirotz eta Errazkingo aldea, ipar-mendebaldean, Araxesen iturburua da, Bizkaiko itsasora isurtzen den Oriaren ibai-adarra. Lurraldearen gainerakoan, urak Larraun ibaira doza, eta hemendik, hurrenez hurren, Arakila, Argara eta, Ebro bitartekoa dela, Mediterraneora. Klima ere ingurua bezain katramilatsua da. Euriak ugariak dira alderdi osoan, eta alde horretatik klima azpiatlantiarra du; aldiz, tenperaturetan gora-beherak izaten dira-hotzagoak Aralarko hegoaldean, Araxesko ibarrean baino-, eta horrek azpimediterraniarraren pareko egiten du. Lur eta klimaren aldetiko inguruabar horien ondorioa dugu arboladi mota. Pagoa nagusitzen zaie haritzari, urritzari, gaztainondoari, intxaurrondoari eta sagarrondoari. Oihan berriak egin izan dira haritzekin eta pinuekin. Azaleran oihanak gailentzen dira (6.009 Ha), belaien (4.182 Ha) eta lur landuen aldean. Azken sail horretan bazkak (1.088 Ha), patata (50 Ha) eta lekadunak (2 Ha) daude. Aldiz, joan den mendearen erdialdean garia, artoa, babak, patata eta labore tikiak ziren nekezari gai nagusiak. Lehen bezala, orain ere Larraun abeltzaintzari emana bizi da gehienbat. Ardiak, ahuntzak, zerriak eta behorrak hazi zituen, baita behiak ere (2.200 buru XX. mendearen hasieran), laborantzarako lehenagoko denboretan, eta esnedunak gaur egun. Basoa ohiko ekonomiaren beste oinarri bat izan da. 2.700dik 4.000 metro kubiko zur bitarte ateratzen da, batez ere pagoa. Iturburuak, errekak eta uharka heldu diren ibaiak ugari izan-eta, errotak ere ausarki. 1860an hamar ziren Aldatzen, Allozan, Arrutxagan, Azpirotzen, Txorikan, Ezkerren, Gorritin, Uitzin, Iribasen eta Usubian. Gatzagak izan ziren aldatzen eta Arruitzen, hainbat teileria eta bentak Arruizen eta Mugiron. 1860an 3.732 laguneko biztanleria zuen eta 3.457, berriz, gizaldiaren hasieran. Mendearekin batean behera egin du eta 1981ean 2.015 baizik ez ziren. HISTORIA: P. Madozek bildu zuen elezahar baten ariora, Larraungo komunitatea erresumako zaharrenetakoa da eta errege Santxo Abarkaren sorlekua. Ibarraren aipurik zaharrenak XI. mendekoak dira. Santxo VI.ak bertako bilauen petxak eguneratu zituen, sutondo bakoitzeko 4 sos ezarriz (1192). Fernando Katolikoak foruak berretsi zizkion, baita lehengo armarriari (haritz bat eta otso ibiltari bat haren ondoan), Nafarroako eta Aragoikoa erantsi zizkion (1512).
(...)