Pertsona-izenak

(...)
rex... in Aragone et in Superarbe (1064, Doc. med. Leire, doc. 73)
(...)

(...)
Sancius rex Ranimiriç in prouincia Aragone et Super arbe
(...)

(...)
Et dominante me Dei gratia in Barchinona et in provincia in Aragone et in Superarbe atque Ripacurtia
(...)

(...)
Alguna rara vez el origen de las personas mencionadas se indica por medio del sufijo -(t)ar: Eximinus Gonarra ('de Goñi'?, 269, 1212), como don Sobrarues (258, 1211). Se me figura que tiene particular interés el doc. 306 (1218), en el que la lista de testigos va encabezada por Sancho Lanarra, Etaioco, Garcia fi de Sancho Lanarra, donde yo suprimiría la primera coma para entender: 'Sancho el (natural) de Lana, el (vecino) de Etayo'. El primero se referiría a la procedencia, personal o de la familia; el segundo, a la residencia en ese momento
(...)

(...)
Miguel Lopeiç de don Sobra abres, seguramente Sobrarbes (360, 1254, Buñuel)
(...)

(...)
suprarbiensis regis (synopsis capitum [0515. orr.]) Caput X. De titulo Suprarbiensis regis, quem nonnulli Scriptores primis Nauarrae Regibus tribuunt // subrarbi (II, II. kap., 081. orr. [0598. orr.]) Joan Briz Martínezen latinezko aipu batean // suprarbiense (II, II. kap., 084. orr. [0601. orr.]) // superarbe (II, II. kap., 085. orr. [0602. orr.]) Alfontso erregeak Tuterari emandako gutunaren latinezko aipuan // super arbi (II, II. kap., 086. orr. [0603. orr.]) Zangoza berriaren fundazio gutunaren latinezko aipua // suprarbis (II, IX. kap., 177. orr. [0694. orr.]) // suprabiensium, sobrarbe (II, IX. kap., 181. orr. [0698. orr.]) Besteak beste, Sobrarbeko foruko gaztelaniazko aipuan // suprarbiensis (II, IX. kap., 183. orr. [0700. orr.]) // suprarbiensis, suprarbiensibus, suprarbiense (II, X. kap., 200. orr. [0717. orr.]) // suprarbienses, suprarbiensis, suprarb. (II, X. kap., 201. orr. [0719. orr.]) // suprarbiensis, sobrarue, suprarbienses, suprarbium, suprarbio (II, X. kap., 202. orr. [0710. orr.]) Besteak beste, Blancas-en latinezko aipu bietan eta Briz-en gaztelaniazkoan // suprarbiensis (II, X. kap., 203. orr. [0720. orr.]) Blancas-en latinezko aipuan // sobrearbe, sobrarbe (II, X. kap., 204. orr. [0721. orr.]) Erronkariarren pribilegioen gaztelaniazko aipuan. Sobrarbe // sobrearbe, suprarbiensibus (II, X. kap., 206. orr. [0723. orr.]) Erronkariarren pribilegioen gaztelaniazko aipuan eta Blancas-en latinezkoan. fueros de Iauqa y Sobrearbe // suprarbiensibus, superarbi, suprarbiae, suprarbiense, suparbiensibus (II, X. kap., 207. orr. [0724. orr.]) Besteak beste, Antso Handiaren formularen latinezko aipuan // suprarbiensi (II, X. kap., 208. orr. [0725. orr.]) // suprarbiense, suprarbiêse, suprarbii (II, X. kap., 209. orr. [0726. orr.]) // suparbiensi, suprarbienses (II, X. kap., 210. orr. [0727. orr.]) // suprarbiensis, suprarbii, suprarbiô, suprarborum (II, X. kap., 211. orr. [0728. orr.]) Besteak beste, Zuritaren gaztelaniazko aipuan eta Briz-en latinezkoan // suprarbii (II, X. kap., 214. orr. [0731. orr.]) // suprarbiensis, suprarbiensibus (II, X. kap., 215. orr. [0732. orr.]) Besteak beste, Blancas-en lanaren latinezko izenburuan // suprarbiensis, suprarbio, suprarbiensibus (II, X. kap., 216. orr. [0733. orr.]) Besteak beste, Brizen latinezko aipuan // suprarbii, suprarbiensis (II, X. kap., 217. orr. [0734. orr.]) // suprarbiensibus, suprarbium (II, X. kap., 218. orr. [0735. orr.]) // suprarbio, suprarbiensis, suprarbiensibus, suprarbiensium (II, X. kap., 219. orr. [0736. orr.]) // suprarbium, suprarbio (II, X. kap., 220. orr. [0737. orr.]) // suprarbiensibus (II, X. kap., 221. orr. [0738. orr.]) // suprarbio, suprarbii, suprarbium, suprarbiensis, suprarbiensium (II, X. kap., 221. orr. [0738. orr.]) Besteak beste, Zuritaren, Blancaren, Gauberto Fabricioren eta Pedro Beutherren latinezko aipuetan // suprarbiensi, suprarbiensem, suprarbii, suprarbiensium (II, X. kap., 222. orr. [0739. orr.]) // suprarbienses, suprarbii, suprarbiensis (II, X. kap., 223. orr. [0740. orr.]) // suprarb. regni (II, XI. kap., 233. orr. [0750. orr.]) Blancas-en latinezko izenburuan // suprarbiensibus (II, XII. kap., 261. orr. [0778. orr.]) Besteak beste, Blancas-en latinezko aipuan. // suprarbiensibus, suprarbiensis, suprarbienses (II, XII. kap., 262. orr. [0779. orr.]) // suprarbiense (II, XII. kap., 263. orr. [0780. orr.]) // suprarb. (II, XIII. kap., 273. orr. [0790. orr.]) // suprarbiensis (II, XIII. kap., 279. orr. [0796. orr.]) // suprarby (II, XIII. kap., 302. orr. [0819. orr.]) Iruñeko artxibategiko latinezko aipuan // suprarbii (II, XIV. kap., 303. orr. [0820. orr.]) // suprarbiensi (index, s.v. aldebrandi [1078-1079. orr.]) // suprarbium (index, s.v. aureolus [1080. orr.]) // suprarbio (index, s.v. bernardus dux [1081. orr.]) // suprarbiense (index, s.v. suprarbiense [1093. orr.]) // suprarbiensiû (index, s.v. suparbiensiû [1093. orr.]) // suprarbiensi (index, s.v. turpino [1093. orr.])
(...)

(...)
Hontaz gainera, Sobrarbe eta Ribagortza konterrietan eta baita Pallarskoan ere, euskal toponimia agertzen zaigu; beraz, euskal aztarrenak Leridako probintziaren lparralderaino aurki daitezke [...] Aragoa, Sobrarbe eta Ribagortza // Jaka inguruan konterri bat sortu zen Iruineko erreinuaren barrutian. Izentzat Aragoa hartu zuen, bertako hibaiarenetik. Gero mendeetan zehar, erreinu bihurtu ondoren, hibaiarekin zer ikusirik ez zuten lurraldeetara zabaldu zen izen honen eremua: Turia garairarte. // Aitzinateko jaketano herriaren bizilekua zen, beraz, Aragoa. Hasieran Iruineko erregeren menpeko konterri izana, Santxo III.aren *hilburuko zorigaiztoko bategatik erreinu bihurtu zen. Aragoarekin batera beste bi konterri ere nafar barrutian zeuden: Sobrarbe eta Ribagortza; beraz Kataluinararte. Hauek ere Aragoarekin jarraitu zuten, honen erreinutzari ha siera handiagoa emanaz. // Gaur egun Jakara joaten bazarete, ikusiko duzue honen hauzitegi alderdiaren sarreran kartel handi bat, Jaketaniara ongietorri eginaz. // Solas tiki bat merezi du Jakako diozesiaren eliz-barrutiak: hain zuzen orain arte aipatu dugun lurraldea hartzen bazuen ere, gero Iruineko apezpikutegiko Valdonsellako artziprestazgo nagusia bereganatu zuelako. Valdonsella (izena Onsella hibaiaren haranetik, Sangotzan Aragoarekin bat egiten duenarenetik, alegia, datorkionaren) gaur Zaragozako probintziak ifarraldean egiten duen sarrera mehea da, nahiz eta artziprestazgo horrek eremu zabalagoa hartu. Eskualde zabal honek mendetan jarraitu zuen, elizaz, Iruineren menpe, erresumaz aldendu bazen ere: lruineren beste artziprestazgo nagusiaren -hots, Gipuzkoakoaren- antzera. Badu bere garrantzia xehetasun honek. // Pirineoen ifarraldean, Aran eskualderarte heltzen bazen Gaskuña (eta, beraz, nolabaiteko euskal- akitanotasuna), gauza bera esan daiteke, hegoaldeari buruz. Hemen bagenituen Sobrarbe eta Ribagortza, Sarrallh de Ihartza-k eta beste batzuek euskal herrialde bezala jotzen dituztenak. Ribagortza da gaur ere hizkuntza bi mugatzen dituen lurraldea; katalana Ekialdean, eta aragoar dialektuak bestean. Hizkuntzalari batzuen iritziz, Aragoa Garaia, Sobrarbe eta Ribagortzako dialektuek zer ikusi gehiago omen dute gaskoin hizketekin, gaztelaniarekin baino, nafar-aragoar erromantzeetan sartzen direlarik. Geroago gailendu zen gaztelania literarioa Aragoako lurretan. Historia beste era batera jazo balitz, Erdi Haroko momentu batez, euskal eta katalan herriak elkar topo egiten ikusiko genituen, legezko izango zen bezala, Zinka hibaiaren inguruan, gaztelaniatasuna sartu gabe. Etnologoek eta hizkuntzalariek badute esatekorik hemen, nahiz eta Historiak bideak beste norabaitera eraman. Gaur amets gehiegi dago Pirineoko behinolako hiru iruinar konterri horiek Mendebalaldera begira jartzeaz
(...)