Pertsona-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Naiara - Lekuak - EODA

Naiara (Herria)

Entitatea:
Populamendua/Herri ofiziala
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua 
Non: Errioxa
Kokalekuak:
  • beliski iudice in naiera - (0972 [1930, 1995]) DRPLV , V, 18. or.
    (...)
    DOC. DIST. IB-24 IB-22 domino Beliski iudice in Naiera confirmans a.972 CartStMillan(Serrano) 59, Beliski a.1064 CartStMillan(Serrano) 3bis, Beliski rb. a.964 CDCardeña 7, probablemente procedente del latín Belli(us), más sufijo -ski. Gonzalo Díez Melcón [40. oin oharra: R. P. Gonzalo Díez Melcón, Apellidos castellano-leoneses (siglos IX-XIII), ambos inclusive), Granada 1957, p. 45] registra también un Belisco a.955, con -sco
    (...)

    Zer: Izena, exonimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • najarensis - (1023 [1614]) SAND.COP , 38 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • naielensis episcopus - (1028 [1614]) SAND.COP , 43 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • najarensis - (1044 [1614]) SAND.COP , 70 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • naiera - (1048 [1991]) JIM.ESTN , 191. or. (721. oharra, 227. or.)
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.5. Uruñuela (La Rioja) Próxima a Hurcanos y Nájera, la villa de Uruñuela aparece como Irunia en una afrontación de tierras que mencionan «currente flumine contra IRUNIA»,720 [Año 945. UBIETO ARTETA, 1960, núm. 40 y p. 170] y más tarde como Oronnuela, Orunnela, Orunnuela.721 [Vinea «in loco qui dicitur Oronnuela». Testes de Orunnuela et de Nagera. Fermes de Orunnuela et de Naiera (1048). MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 45]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: JIM.ESTN

  • nayeræ - (1052 [1614]) SAND.COP , 48 [IÑ.SAND, 1274. or. (104. oharra)]
    (...)
    quartam partem Tolonei ex mercato eiusdem Nayeræ
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • apud nayaram - (1052 [1614]) SAND.COP , 47 atz. [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • nayara - (1052 [1614]) SAND.COP , 48 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • najara - (1060 [1614]) SAND.COP , 62 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • nayalensis - (1060 [1614]) SAND.COP , 62 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • naggera - (1071 [1976, 1986]) UBI.CSMC , 205. dok. [IRI.TVC, 234. or.]
    (...)
    75. En mi discurso de entrada en la Academia de la Lengua Vasca celebrado en 1974 en San Millán de la Cogolla sostuve que en los alrededores del Monasterio allí situado hay indicios claros de que la lengua vasca fue usada ampliamente, señalando para ello diversos topónimos: una vinea in Urunia, iuxta malleolo de S. Emiliani (1062, CSM, doc. 176), unam villam, iuxta vicum Mazanare sitam, in confinio Naggera, nomine Villare dictum, ..., et per eandem viam usque ad Naffasuri, ... (1071, CSM, doc. 205), donde se cita también Mahape / Mahabe, hoy Mahave, a unos nueve kilómetros de Berceo en el camino de Nájera, y en otro documento, (929, CSM. doc. 24), ascendimus ad Magavetam et per medium ipsius vallem ad fontes sicas, el mismo de antes con -eta procedente del inesivo plural. Señalaba también que la forma actual Nájera se registra en documentos antiguos como Nagela, etc., alternando con Nagera / Naiera, por lo que sufrió el paso de -l- intervocalíca a -r-, típica de hablantes vascos, y que en un documento de San Millán del año 929, -Antonio Ubieto lo sitúa en el 959-, se concedieron a dicho Monasterio quinque heremitas vobis vicinas ... quod vulgo dicitur Cella Alfoheta, donde Cella AIfoheta expresa en lengua vasca más o menos lo que se dice en latín, es decir, 'los alrededores del Monasterio', y que Badarán, a unos cinco kilómetros de Berceo, lleva el elemento vasco (h)aran, 'valle', como segundo miembro, véanse §§19 y 32. etc., Euskera. XX (1975), pp.173-179
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: IRI.TVC

  • nayarense - (1074) LAC.SANPEÑ , 561. or. (38)
    (...)
    Pontifex Munnius Nayarense aecclesia et Calagurritanae
    (...)

    Zer: Elizbarrutia
    Non: Naiara
    Jatorria: LAC.SANPEÑ

  • nayara - (1074) LAC.SANPEÑ , 561. or. (41, 1. zutabea)
    (...)
    Senior Enneco Lopiç, dominans Nayara
    (...)

    Zer: Hiria
    Non: Errioxa
    Jatorria: LAC.SANPEÑ

  • naxera - (1075 [1766, 1990]) DRPLV , III, 150, 190. or. (Euskera, XXXIV (1989), 713-721 eta Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian ar
    (...)
    Ondarra-k, gainera, antzekoa den Urranci ere biltzen du, Legarda-rekin batera, hamarrenak direla-ta Abartzuza eta bere Irantzu-ko monasterioari atxikirik. Textuan ez da egiten, alabaina, Los Arcos delakoaren inolako aipamenik: "In Aezquiê villa quae dicitur Abarçuça integra cum Ecclesia sua, et suo monasterio, quod dicitur Yranço cû suis decimis in Vrranci, et in Legarda, vel omnibus, quae pertinêt ad eû", cfr. P. Sandoval, Catálogo de los obispos que ha tenido la Santa Iglesia de Pamplona, Pamplona 1614, 30 orr. Hori berori agertzen da P. Joseph de Moret-en Annales del Reyno de Navarra delakoan, tomo l, Pamplona 1766, libro XII, cap. IV, 618 orr., autoreak gaztelaniara itzultzen baitu Sandoval-en latinezkotik Era-ko 1065-garren urtea aipatzen duen textua, hau da, Era kristauko 1027-garrena. Sandoval-enak, ordea, Era-ko 1045-garrena darama, hau da, Era kristauko 1007, eta zer agertzen baita hura besterik ez da hemen emaiten, kritikarik gabe: "En Aezcoyen el lugar de Abarzuza enteramente con su Iglesia, y su Monasterio, que se dice de Iranzu, con sus decimas en Urranzi, y en Legarda, y quanto le pertenece", eta tomo lI, libro XIV, cap. IV, §64, 104 orrialdean berriz aipatzen da beste kontextu baten: "Lunes a primero de junio [de 1075] se hallaba el Rey en Naxera, y en ella dio franqueza a los Moradores de Urranci a honor de Santa María de Pamplona, y de su Obispo don Belasio". Bigarren honetarik ikusten denez Moret-ek ere XVIll-garren mendean ez du Urranci hori Los Arcos-ekin parekatzen, azken honezaz halakorik aipatu gabe beste leku batzutan mintzatzen baita, eta ez dugu batere arrazoirik aurkitzen bat direla uste izaiteko, bai, ordea, kontrako eritziaren alde agertzeko, emaiten zaigun informazioaren arauera. Zein lekutan zeuden, ordea, Urrantzi eta Legarda direlakook? Irantzu-ko dokumentazio zaharrik eskuratu ahal balitz hark argituko luke agian, bestelakorik aurki ez bageneza. Irantzu-ko paperak 1813-garren urtean erre ziren, alabaina, Lizarra-ko San Frantzisko komentuan, hara eraman baitziren, dokumentu batzu salbatu baziren ere. José María Jimeno Jurío-k "El libro rubro de Iranzu" argitara zuen Madrileko Archivo Histórico Nacional-ean gordetzen den izkribuaz baliaturik, PV, 120-121 (1970), 221-269 orr., gerra aurrean José Mª Lacarra-k RIEV-en bilduriko oharren parean osoa, baina bertan ez dut bila gabiltzanaren lorratzik aurkitu. [...] Ondarra recoge, además, la forma similar Urranci, junto a Legarda, integrados en cuanto a los diezmos en Abárzuza y en su monasterio de Iranzu. En el texto no se hace mención, sin embargo, a Los Arcos: "In Aezquiê villa qua: dicitur Abarcuça integra cum Ecclesia sua, et suo monasterio, quod dicitur Yranço cu suis decimis in Vrranci, et in Legarda, vel omnibus, qua; pertinét ad eû", cfr. P. Sandoval, Catálogo de los obispos qve ha tenido la Santa Iglesia de Pamplona, Pamplona 1614, p. 30. Eso mismo es lo que aparece en P. Joseph de Moret, Annales del Reyno de Navarra, tomo I, Pamplona 1766, libro XII, cap. IV, p. 618, ya que el autor traduce del latín al castellano el texto de Sandoval, señalando el año 1065 de la Era, ésto es, el 1027 de la Era cristiana, mientras que Sandoval da, sin embargo, el año 1045 de la Era, ésto es, el 1007 de la Era cristiana, y aquí no recogemos más que lo que aparece en cada lugar, sin entrar en materia de crítica histórica: "En Aezcoyen [33. oin oharra: Posiblemente en Aezcoyen, nos encontremos con el gentilicio aetz, -recuérdese a(h)etz, y con yod aietz, 'aezcoano'-, + goien, '(la) parte más alta', debiéndose tener en cuenta que en general los gentilicios funcionaban normalmente como nombres de persona, cfr. Ypuza de Navaz (1197, El gran Pr. Nav., doc. 93), correspondiente al actual giputza, '(el) guipuzcoano', etc. Con barren, referencia opuesta a goien, se encuentra en ant. Ahezparren, actual Ahazparne o Hazparne, formas usadas por hablantes vascos que corresponden a la oficial Hasparren del País Vasco del norte de los Pirineos, existiendo también Ahetze en Lapurdi, cuyo topónimo tiene como gentilicio como aheztar, y según señala J.-B. Orpustan, Toponymie basque, Bordeaux 1990, parr. 18, p. 30, existen también "la 'mande d'Ahetze' en Mixe", y la "maison noble et quartier d'Ahetze en Soule", con quien estoy en absoluto desacuerdo en el sentido de que procedan de un supuesto orónimo aitz] el lugar de Abarzuza enteramente con su Iglesia, y su Monasterio, que se dice de Iranzu, con sus decimas en Urranzi, yen Legarda, y quanto le pertenece", y en el tomo II, libro XIV, cap. IV, §64, p. 104, se menciona de nuevo en otro contexto: "Lunes a primero de junio [de 1075] se hallaba el Rey en Naxera. Y en ella dio franqueza a los Moradores de Urranci a honor de Santa Maria de Pamplona, y de su Obispo don Belasio". Como se ve por este segundo texto, Moret no relaciona, en pleno siglo XVIII, Urranci con Los Arcos, y habla de este último en otras partes sin mencionar el primero, por lo que no encontramos ninguna razón convincente para aceptar que se trata de la misma localidad, y sí, sin embargo, para inclinarnos hacia la opinión contraria, según la información que se nos da. En dónde estaban situadas, no obstante, tales Urrantzi y Legarda? Si se pudiera disponer, a falta de otra cosa, de documentación antigua de Iranzu acaso podría aclararse la cuestión. Mas los papeles de Iranzu fueron llevados al convento de San Francisco de Estella, donde se quemaron en 1813, salvo algunos. José María Jimeno Jurío publicó "El libro rubro de Iranzu", valiéndose del manuscrito que se conserva en el Archivo Histórico Nacional de Madrid, PV, 120-121 (1970), pp. 221-269, más completo que las observaciones recogidas antes de la guerra por José M' Lacarra en la RIEV, pero en él no he encontrado ninguna huella de lo que buscamos.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • nayara - (1077 [1614]) SAND.COP , 61 atz. [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • najara - (1077 [1614]) SAND.COP , 61 [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • nayera - (1077 [1614]) SAND.COP , 61 atz. [IÑ.SAND, 1270. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • naiera - (1087 [1930]) IRI.LVATM , 17. par., 23. or.
    (...)
    Hay además un documento del año 1087 que no recoge Serrano, no llegando Ubieto, por otra parte, a esa fecha todavía en su edición, y que aparece publicado por Llorente, nº 74, quien hace referencia a los "Becerros de San Millán. fol. 108 y 187 v.", el cual trata de la "Donación de varios vasallos de pueblos de Vizcaya, Guipúzcoa, Alava y Rioja": Ego igitur domno Galindo prolis senior Enneco Lopez, gratia Dei comite,... et etiam cum corpore meo trado possessionem meam me pertinentem ab omni integritate; idest domibus, hereditates, terris, et vineis ubique locis, tam in Bizkaia quam in Alava atque in Naiera, quantum ad me pertinet mobile, et inmobile, ut totum per omnia secula serviat in sancto Emiliano [...] In Naiera uno palatio et tercia pars de Cova
    (...)

    Zer: Hiria
    Non: Errioxa
    Jatorria: IRI.LVATM

  • naiarensis - (1095 [1930]) IRI.LVATM , 16. par., 21. or.
    (...)
    En otro [documento de San Millán] de 1095, nº 283: Ego igitur Petrus, gratia Dei Naiarensis episcopus, ad consecrationem ecclesie S. Petri de Flaudio (66. oharra, 92. or.: Llorente: Flabio, nº 80, sin duda por error, pues se trata del actual Llodio, Alava),... ego Petrus episcopus feci conventionem cum potestatibus et militibus, rusticis et mulieribus de Ayala
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: IRI.LVATM

  • nagera - (1109 [1989, 1990]) DRPLV , III, 145. or. (Euskera, XXXIV (1989), 713-721)
    (...)
    Capitulum III. - De nominibus villarum itineris Sancti Jacobi... inde Stella que pane bono et obtimo vino et carne et piscibus fertilis est, cunctisque felicitatibus plena. Inde est Arcus, inde Grugnus, inde Villa Rubea, inde urbs Nagera, inde Sanctus Dominicus, inde...
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • naiara, naiaram, naiarensis, naiare, naiera, naieram, nazara, nazaram, nazarensi, nazarensis, nagera, nageram, najera - (1120-1257) UBI.CSDC , --
    (...)
    32 aldiz jaso dugu 1120 eta 1257. urte bitartean, honako aldaera hauekin: Naiara, Naiaram, Naiarensis, Naiare, Naiera, Naieram, Nazara, Nazaram, Nazarensi, Nazarensis, Nagera, Nageram, Najera
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.EHING.OH

  • nagera - (1296/08/06) FDMPV.005 , 10. dok., 26. or.
    (...)
    Sepan quantos esta carta vieren commo nos los conçeios de Vitoria, de Treuinno, de Logronno, de Nagera, de Santo Domingo, de Miranda, de Haro, de Brionnes, de Daualiello, de la Bastida, de Saliniellas, de Portiella, de Salinas de Annana, de la Puebla de Argançon, de de [sic] Saluatierra, de Antonnana, de Santa Cruz de Campeço
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.005

  • najera - (1299/04/04) FDMPV.005 , 11. dok., 32. or.
    (...)
    Otrossi, tenemos por bien que non passe lo del regalengo al abadengo, et lo que passo de las cortes de Haro a aca del regalengo a abadengo que sea todo entrado et lo que fue ordenado en las cortes de Najera en esta razon que sea guardado
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.005

  • naiara, naiarensis - (1315/08/10 [k. 1135/01/13]) FDMPV.005 , 20. dok., 58. or.
    (...)
    Facta carta Castro Suriz, II.º idus januarii. Era M a C.ª LXXVI II. Imperatore Adefonso imperante in Tolleto, Legione, Cesar Augusta, Naiara, Castella, Gallezia [...] Nullus homo qui habeat cauallom aut potrum non det fonsadera Sancius Naiarensis episcopus, Petrus Palentinus episcopus, Petrus Burgensis electus confirmat
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.005

  • najera - (1317/05/05 [k. 1293/09/05]) FDMPV.005 , 21. dok., 60. or.
    (...)
    Et sennaladamentre la sal de Ferrera et de Saliniellas que deue andar contra tierra de Yuda et de la Soçierra et por tierra de Canpeço, et agora que lo passan en Rioia a termino de Najera por razon de vn priuillegio que les ouo ganado don Diego Lopes de Salsedo del rey don Alfonsso nuestro padre, non seyendo ellos oydos
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.005

  • naiara, naiarensis - (1329/11/03 [k. 1140/01/13]) FDMPV.005 , 24. dok., 69. or.
    (...)
    Facta carta Castro Suriz,. II.º idus januarii. Era M.ª C.ª LXXVIII.ª Inperatore Aldefonso inperante in Toleto, Legione, Cesar Augusta, Naiara, Castella, Gallezia [...] Nullus homo que habeat cauallum aut potrum non det fonsadera Sancio Naiarensis episcopus
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.005

  • johan de nagera - (1330) CAR.PNAXIV , 275 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 76r)
    (...)
    Johan de Nagera, II s.
    (...)

    Zer: Zergaduna [non podiente]
    Non: Mendabia
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pere de nagera - (1366) CAR.PNAXIV , 606 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 149A)

    Zer: Zergaduna
    Non: Asteria (Lizarra)
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • sancho remiriz de nagera - (1366) CAR.PNAXIV , 614 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 153vA)

    Zer: Zergaduna [fijos d'algo]
    Non: Faltzes
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • juan perez de najara - (1484/05/28) FDMPV.009 , 26. dok. 135. or. [Ej. reg. 1 nº 1, 1r]
    (...)
    A vos Lope Rodriguez de Logronno, nuestro correxidor en el nuestro noble e leal condado e sennorio de Vizcaya, e a vos Juan Perez de Najara, lugartheniente de correxidor en el dicho condado, e a cada uno e a qualquier de vos a quien esta nuestra carta fuere mostrada, salud e gracia
    (...)

    Zer: Korrejidoreordea
    Non: Bizkaia
    Jatorria: FDMPV.009

  • juan perez de najara - (1484/06/15) FDMPV.009 , 27. dok. 138. or. [Ej. reg. 1 nº 1, 1r]
    (...)
    el sennor Juan Perez de Najara, theniente general de correxidor de Vizcaya e juez comisario susodicho
    (...)

    Zer: Korregidoreordea
    Non: Bizkaia
    Jatorria: FDMPV.009

  • najera - (1488/03/26 [1983]) FDMPV.003 , 33. dok., 51. or.
    (...)
    a los corregidores, alcaldes e aguaziles mayores, prebostes e otras justiçias e ofiçiales quales quier asy de nuestro noble e leal condado de Viscaya e provynçia de Guipuscoa e de las çibdades de Vitorya e Najera e hermandades de Alava e de las villas de Miranda e Pancorbo commo de otras quales quíer çibdades e villas e logares de los nuestros reynos e sennoryos [...] muchos vezinos del condado de viscaya e probyncia de Guipuscoa e çiudades de Vitoria e Najera e hermandades de Alaba e de las otras çibdades e villas e logares de los nuestros reynos e sennorios en menos preçio de nuestra justiçia abyan levado e levan portasgos demasyados e des aforados
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: FDMPV.003

  • nágera, garcia rey en - (1503/02/01 [1785]) ITUR.HGV , 337. or. [Dok. Etxeb.]
    (...)
    Garcia Rey en Nágera y en Castilla la Vieja
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: ITUR.HGV

  • náxera - (1503/02/01 [1785]) ITUR.HGV , 337. or. [Dok. Etxeb.]
    (...)
    Gomesano en Náxera
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: ITUR.HGV

  • najara - (1614) SAND.COP , 54 atz. [IÑ.SAND, 1274. or. (103. oharra)]
    (...)
    la quarta parte del Toloneo del mercado de Najara
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • najara - (1614) SAND.COP , 66 atz. [IÑ.SAND, 1269. or.]
    (...)
    estando en Najara el mesmo Rey (don Sancho) y Reyna Placencia, concedieron vna carta de libertad a los pobladores de Vranci
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • najara - (1614) SAND.COP , 5, 11, 26, 43, 43 atz., 44, 45, 54 atz., 60, 64 atz., 65, 71 atz., 109 atz., 137 [IÑ.SAND, 1270. or.

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • nagera - (1614) SAND.COP , 21 atz., 23 atz., 24 atz., 25, 25 atz., 31 atz., 32, 43, 45, 60, 63, 68 atz., 70 atz., 71, 80, 85 at

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • naiara, nagera - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    naiara (I, II. kap., 004. orr. [0521. orr.]) Ambrosio Salazarren gaztelaniazko aipu batean // naiaram (I, II. kap., 007. orr. [0524. orr.]) // nageram (I, V. kap., 017. orr. [0534. orr.]) // nagera (II, II. kap., 086. orr. [0603. orr.]) Zangoza berriaren fundazio gutunaren latinezko aipua. // naiarae (II, VIII. kap., 143. orr. [0660. orr.]) // najarae, najera, nagera (II, VIII. kap., 159. orr. [0676. orr.]) Besteak beste, Sandovalen eta Garibairen aipu banatan // naierâ (II, X. kap., 203. orr. [0720. orr.]) Blancas-en latinezko aipuan // nagera (II, X. kap., 204. orr. [0721. orr.]) Erronkariarren pribilegioen gaztelaniazko aipuan. // naierae, najeram (II, X. kap., 207. orr. [0724. orr.]) // najarensem (II, XI. kap., 228. orr. [0745. orr.]) Zuritaren latinezko aipuan // nagera, nageram (II, XI. kap., 230. orr. [0747. orr.]) Sampiroren latinezko aipuan // najerae (II, XIII. kap., 280-281. orr. [0797-0798. orr.]) // najaram (II, XIII. kap., 281. orr. [0798. orr.]) // nagerae (II, XIII. kap., 289. orr. [0806. orr.]) // nageram (II, XIII. kap., 289-290. orr. [0806-0807. orr.]) // najarensem (II, XIII. kap., 300. orr. [0817. orr.]) // nagera (II, XIII. kap., 302. orr. [0819. orr.]) Iruñeko artxibategiko latinezko aipuan // najarensis (II, XIV. kap., 305. orr. [0822. orr.]) // nageram, nagera (II, XIV. kap., 306. orr. [0823. orr.]) Iruñeko artxibategiko dokumentuaren latinezko aipuan // najarensi, najara (II, XIV. kap., 307. orr. [0824. orr.]) Besteak beste, Sandovalen gaztelaniazko aipuan // najarâ (II, XIV. kap., 308. orr. [0825. orr.]) Sandovalen gaztelaniazko aipuan // najera (II, XIV. kap., 309. orr. [0826. orr.]) // nazarae (II, XIV. kap., 319. orr. [0836. orr.]) Rex Garsias Nauarrae & Nazarae genuit Regem Sanctium, qui postea occïsus erat in Peñalen. Naiarakoa // najarae (II, XIV. kap., 320. orr. [0837. orr.]) // nagerae (II, XIV. kap., 324. orr. [0841. orr.]) Hovedenen latinezko aipuan // najarae (II, XVII. kap., 375. orr. [0892. orr.]) // najarae (II, XVII. kap., 376. orr. [0893. orr.]) // nagera (index, s.v. nagera [1089. orr.]) // najara (index, s.v. tritium metallum [1093. orr.])
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • sanctae mariae de nagerâ - (1638) O.NUV , II, XIV. kap., 304. or. [0821. or.]
    (...)
    Sandovalen latinezko aipuan
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • tricium metallum - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    tritio metallo, tricium metallum (I, II. kap., 007. orr. [0524. orr.]) Tricio Metallo = Naiara // tricio (II, XI. kap., 230. orr. [0747. orr.]) = Naiara?. supradictam Nageram, quae ab antiquo Tricio vocabatur // tritium metallum (index, s.v. tritium metallum [1093. orr.])
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • garsie najarensis - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    garsie najarensis (II, V. kap., 115. orr. [0632. orr.]) Gartzia Naiarakoa // garcie (...) naiarensis, garciae (II, VII. kap., 142. orr. [0659. orr.]) Garcie Pompelonensis Regis, cognomento Naiarensis
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • najerako - (1785) Egiat , 179
    (...)
    *Petiri *de *Cluñy *ESpaiñala abiatvrik, bere ordenarentzat gaiza hek entzvnik, nahiz ere jakin egia joan zen *Najerako konbentiala mintzatv nahiz fraire *Engeberti
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: OEH.ONOM

  • nájera, nájara, naxera, náxera - (1829 [1474, 1587, 1594]) CENS.CAST.XVI , 5a, Ap. 113, 360a, Ind. 398
    (...)
    Nájera y sus arrabales / Vecinos pecheros: 851 [...] El aljama de los judíos de Navarrete, sin los judíos que moran en Nájara, é en su tierra, é con los judíos que moran en Tarazona: dos mil é quinientos maravedís [...] Los judíos de Nájara: trescientos maravedís [...] NAXERA [...] EN LAS ADICIONES [...] Náxera / FOL. Id. [360]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Burgos [gaur Errioxa]
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • naiara - (1974) LIZ.LUR , 24 (mapa), 37. or. (mapa)

    Zer: Herria
    Non: Najerilla (Errioxa)
    Jatorria: LIZ.LUR

  • nájera, nagela, nagera / naiera - (1975 [1986]) IRI.SARR.HITZ , Euskera, XX (1975), 173-179 [IRI.TVC, 234. or.]
    (...)
    Señalaba también que la forma actual Nájera se registra en documentos antiguos como Nagela, etc., alternando con Nagera / Naiera
    (...)

    Zer: Hiria
    Non: Errioxa
    Jatorria: IRI.TVC

  • nájera: naiara - (1991) SAR.EEF , Euskera, XXXVI (1991-3), 1073. or.
    (...)
    Hori da Erdi Aroko forma, Hiztegia 2000-en jasoa. Euskal literatur tradizioan Naiera (Laphitze), Najera (Egiategi, J.I. Arana, J.M. Barandiaran) eta Naxera (J.I. Arana) aurkitu ditut
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: SAR.EEF

  • garcia el de najera - (1991) JIM.ESTN , 177. or. (609. oharra, 223. or.)
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 2.2.3. Regnum […] La denominación perduró hasta el siglo XII, aplicada al reino, en la documentación navarra en latín. Fue sustituida por el topónimo Nauarra, plasmado en la documentación desde las décadas finales de la centuria anterior.609 [Consta en documentos de García el de Nájera (1047), MARTÍN DUQUE, 1983, núms. 41-42, advirtiendo el autor de la Colección que parece tratarse de una interpolación de Nauarra en lugar de Pampilona, usado en esa época. Resumen sobre la etimología del topónimo Navarra en GEN, VIII, p. 66] Al margen de citas interpoladas, aparece aplicado durante el reinado de Sancho Ramírez, «[rex] in tota Nauarra», 610 [Año 1086. MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 121] principalmente al territorio señorial del conde Sancho Sánchez. 611 [«Comes Sancius in Nauarra» (1093), MARTÍN DUQUE, 1983, núms. 140 y 143-152; «Sancio Comite in Pampilonia» (1097), ld., núm. 157; «Comite Sancio in Erro et in Pampilona» (1097), Id., núm. 160] Acabó imponiéndose como apelativo del reino durante los mandatos de García Ramírez el Restaurador y Sancho el Sabio. Pampilona, Pampilonia, y sus variantes, continuaron designando a la ciudad, su Cuenca, Terra (Herri) y diócesis.
    (...)

    Zer: Erregea
    Non:
    Jatorria: JIM.ESTN

  • santa maría de najera - (1991) JIM.ESTN , 191. or.
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.3. Iruñela La reducción de «Irunia, uilla que est iuxta Erendazu»,707 [«García Lópiz de Herendazu et de uilla Irunia» (1098), MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 163; Sanso Aceariz de IRUNIA (1164), ID., núm. 173. En esta carta figuran gentes de Nobar, Eza y Zábal] con la actual Iruñela en el valle de Yerri no ofrece dudas. En la documentación de los siglos XI-XII aparece indistintamente como Irunia708 [«García Lópiz de Herendazu et de uilla Yrunea» (1139), MARTÍN DUQUE, 1983, 313] e Yrunea;709 [Año 1223. LACARRA, 1965, núm. 329; año 1257, JIMENO JURIO, 1970, p. 64; año 1316, LACARRA, 1965, núm. 470] Irunela, Yrunnela,710 [Año 1377. LACARRA, 1965, núm. 516] Eruynela,711 [Año 1257. JIMENO JURÍO, 1970, núm. 114. En la carta fundacional de Santa María de Nájera consta un «Sanctus Sebastianus de Eruniola»; aunque identificado por UBIETO ARTETA, 1960, núm. 36, con «Iruñuela, Partido de Estella», puede tratarse de Irunia o Urunuela riojano] Eruynnuela,712 [Año 1237. LACARRA, 1965, núm. 361; años 1279-1280, Rationes Decimarum Hispaniae, ff. 2, 20, 31v., 41v., 58v., 59v. y 72. RIUS SERRA, 1947] Yrunhola, Yruynola, Yruynnola,713 [Siglo XIV LACARRA, 1965, núms. 507, 517, 526, 529, 531 y 538] Iruinela, Iruynela, Iruynnela, Yruinnela, 714 [Año 1359. LACARRA, 1965, núm. 509] Iruynnuela.
    (...)

    Zer: Eliza, herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: JIM.ESTN

  • nájera - (1991) JIM.ESTN , 191. or.
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.5. Uruñuela (La Rioja) Próxima a Hurcanos y Nájera, la villa de Uruñuela aparece como Irunia en una afrontación de tierras que mencionan «currente flumine contra IRUNIA»,720 [Año 945. UBIETO ARTETA, 1960, núm. 40 y p. 170] y más tarde como Oronnuela, Orunnela, Orunnuela.721 [Vinea «in loco qui dicitur Oronnuela». Testes de Orunnuela et de Nagera. Fermes de Orunnuela et de Naiera (1048). MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 45]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: JIM.ESTN

  • nájera - (1991) JIM.ESTN , 191. or.
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.6. Urunia Variante de Irunia,722 [«Episcopus domnus Johannes in Urunia» (1060). UBIETO ARTETA, 1962-1963, núm. 154] se documenta como topónimo menor en Nájera: «Vinea in loco quí dicitur campo de Urunia» (1134).723 [Año 1043. MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 34]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Errioxa
    Jatorria: JIM.ESTN

  • naiara (em.) - (2001) GOR.SAL.EIZ , --

    Zer: Emakume-izena
    Non: --
    Jatorria: E.EUS.EHING.OH

  • Naiara - (2006) ARAUA.149 , Euskera, LI (2006, 2), 1097. or.
    (...)
    Nájera (ofiziala)
    (...)

    Zer: Udala
    Non: Errioxa
    Jatorria: ARAUA.149

  • nájera: naiara - (2006) E.EUS.EHING.OH , Euskera, LI (2006, 2), 858. or.
    (...)
    [Euskal exonimoak, euskara jasoan erabili beharrekoak] Izen honi buruz oso dokumentazio ugaria aurki daiteke. Santo Domingo de la Calzadako kartularioan, adibidez, 32 aldiz jaso dugu 1120 eta 1257. urte bitartean, honako aldaera hauekin: Naiara, Naiaram, Naiarensis, Naiare, Naiera, Naieram, Nazara, Nazaram, Nazarensi, Nazarensis, Nagera, Nageram, Najera. Euskaltzaindiak argitaraturiko ponte-izendegian (34.- GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi: Euskal izendegia (Ponte izendegia), Eusko Jaurlaritza & Euskaltzaindia, Gasteiz, 2001.), neska izen bezala ageri da Naiara eta euskaraz hiri hau izendatzeko era egokia izan daitekeela dirudi.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.EHING.OH

  • naiara - (2011) IÑ.SAND , 1270. or.
    (...)
    Latinezko testuetan modu ani tzetara ida tzia ageri da, baina gaztelaniazko aipu ugariak bi forma hauetara muga tzen dira: Najara eta Nagera
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • Gartzia IV.a Santxitz edo Gartzia Naiarakoa - (2020) ARAUA.192 , 8. or.
    (...)
    García Sánchez III / García el de Nájera (gaztelania); García IV Sánchez (frantsesa); García Sánchez III (or IV) / García of Nájera (ingelesa)
    (...)

    Zer: Pertsonaia historikoa [Erregea]
    Non: Euskal Herria (errege-erreginak; herrialdeak)
    Jatorria: ARAUA.192

 

  • Nájera (ofiziala)
  • Nájera (bertakoa)
  • Nájera (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.522189 Y.4696130
Koordenatuak:
Lon.2º43'49"W - Lat.42º25'1"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper