Pertsona-izenak
Arrosa - Lekuak - EODA
Arrosa (Herria, kartierra, udalerriko auzo nagusia)
-
erlausse -
(1249)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
de rause -
(1249)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
domingo de arlaussa -
(1283 [2000])
ORP.MAISMED , V. kap., 237. or.
Zer: Zergarik gabeko etxea
Non: Ortzaize [Eihartze]
Jatorria: ORP.MAISMED -
ouses -
(1302)
RAY.DTBP , 150
(...)
Sanctus Martinus d’Ouses
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ouses -
(1302)
LEM.TPB , 264
(...)
S. Martinus d’Ouses
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
douses, s. martinus -
(1302)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sanctus martinus d’ouses -
(1302 [1863, 1966, 2011])
RAY.DTBP , -- [IKER.27, 179. or. (Ossès)]
(...)
sanctus martinus d’ouses 1302 (Raymond-Dict.), Saint-Martin d’Arrossa
(...)Zer: Herria (Arrosa)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
herlausa -
(1347)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arlausse -
(1347)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
erlausse -
(1366)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrose -
(1406)
FDMPV.025 , 354, 208. or.
(...)
Joan d'Arrose
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa -
(1406)
FDMPV.025 , 354, 208. or.
(...)
Johan d’Arrosa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
erlausse -
(1413)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
osses -
(1529)
RAY.DTBP , 150
(...)
Sainct-martin de Osses
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
osses -
(1529)
LEM.TPB , 264
(...)
Sainct Martin de Osses
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
rosa -
(1632)
ORP.OSSES , 94
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosij -
(1638)
O.NUV , III, XII. kap., 505. or. [1022. or.]
Zer:
Non:
Jatorria: O.NUV -
st. martin d'arrossa succ. -
(1756-1815)
CASS , 140
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: CASS -
grand pont -
(1783)
RAY.DTBP , 150
(...)
Grand Pont
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa -
(1826)
LECL.GRAM , 170
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arrossa -
(1835)
Arch.Gram , 207
(...)
Arrondissement de Mauléon / CANTON DE SAINT-ETIENNE-DE-BAÏGORRY [...] En Français: Saint-Martin-d'Arrossa... Population: 1030
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
saint-martin-d'arrossa -
(1863)
RAY.DTBP , 150b
(...)
SAINT-MARTIN-D'ARROSSA, viII. cne. d'Ossès. - Sanctus-Martinus d'Ouses, 1302; Sainct-Martin de Osses, 1529 (ch. du chap. de Bayonne). - Grand-Pont, 1793
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
arrosan -
(1903-1915)
JE.ID3 , 32
(...)
Nahi dut Arrosan, urak derabiltzan mekanika batzuetan gaztenakia porroskaturik tinkatuz, egin dezaten acide tannique deitzen den jusetik behar dena”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa -
(1911-1944)
OX.ALEG , 102
(...)
Bidarrai, Ortzaize, Arrosa, / Nora nahi jo dezan, lotsa, / Ezin ez pausa, / Ikaran, daldaran kokotsa”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosakoaren ganat -
(1924)
Barb.Sup , 96
(...)
Galtzak eskuetarik joan zaizkit treinean eta Piarreño Arrosakoaren ganat noa, bere galtza pare bat prestuz emanen dautalakoan…”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa (arrostarr) -
(1926)
LHA.DICC , XXXVI, 76
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosako -
(1931)
JE.Ber , 42
(...)
Bizi gireno, agian, nahiko dugun aldi bakotx edo berdin uste gabetarik erakutsiko dauzkigu, harek, Arrosako ibarra bere bizitegi apainekin, Arrosako mendia, aztaparkatzen zaizkon laborari-etxe xuriekin, Arrosako eliza (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosako harana -
(1932-1935)
JE.ID5 , 45
(...)
Hogoi-ta-bian bazen hotz bat, saminenetarik. Termometrak markatzen zuen, gauaz, -8 º. Luhosoko erreka, Arrosako harana eta Doniane-Garazikoa baitira gure eskualdetan hotzenak, baditake han airea oraino meheago zen, bipilago”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosako herri pollitean -
(1932-1935)
JE.ID5 , 54
(...)
Pazko astelehenean besta bat gaitza baginuen Arrosako herri pollitean, tobera-mustra bati esker”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa (saint-martin d´arrosa) -
(1966)
AZK.EDIAL , 38 A
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
arrosa (arrosatar) -
(1966)
DASS.HHIE , 163
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
saint-martin d'arrosa: arrosa, arrosatar -
(1966)
DASS.HHIE , 7. or.
Zer: Herria
Non: Ortzaize ibarra
Jatorria: DASS.HHIE -
arrosa -
(1974)
LIZ.LUR , 59. or.
(...)
Baigorri-Orzaize lehengo eskualde biek, gaur kantonamendu eskualde bakar bat osatzen dute, Baigorriko hiria (St. Etienne-de-Baigorry) hiriburu delarik. Hamaika herri dira guztiz: Aldude, Banka, Urepele, Baigorri, Irulegi, Lasa, Anhauze, Azkarate, Orzaize, Bidarrai, Arrosa
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: LIZ.LUR -
st. martín d´arossa: arrosa -
(1974)
TXILL.EHLI , 177 A
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
saint-martin d'arrossa: arrosa (arrosatar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 331. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
arrosa (arrosatar) -
(1979)
E.UDAL , 103
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
saint-martin d'arrossa: arrosa (arrosatar) -
(1979)
E.UDAL , 44
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
st-martin-d'arrossa -
(1987)
IGNF.25 , 1345 ouest
Zer: Herria, udalerriko auzo nagusia
Non: ARROSA
Jatorria: IGNF.25 -
arrosako garatik -
(1990)
KARR.ARMEND , 105
(...)
Arrosako garatik Donapaleukorat egun guziez ibiliz, Iholditik Armendaritzeko itzulia behar zuen egin”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosa (arrostarr) -
(1990)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrossa -
(1990)
ORP.TB , 104
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
saint-martin d'arrossa (arrosa) -
(1994)
JIM.ESTN , 159. or. (532. oharra, 220. or.)
(...)
XV Arqueta ‘Los Arcos’ (Fuero de Estella) [en Fornes Linguae Vasconum, XXVI, núm. 65 (1994), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 121-134] […] 1. Legislación foral y toponimia […] Los textos de 1164, en latín y romance, se refieren al «puente de San Martín», sin determinar de cuál de ellos se trata,532 [En la Navarra medieval hubo varias localidades conocidas por el hagiónimo: despoblados en los valles de Arce, Esteribar, Ibargoiti (San Martín de Arainasu), Allín (San Martín de Argain o Arria en Muneta), Burunda (San Martín de Ulayar), y en los actuales de Azpa (Egüés) y Améscoa Baja, y San Martín de Unx; Saint-Martin d’Arberoue (Donamartiri) y Saint-Martin d’Arrossa (Arrosa) en la Baja Navarra. Además son numerosos los hagiotopónimos del obispo de Tours en las cinco merindades] y muestran un evidente descuido en la transcripción del nombre del otro puente correlativo, dándolo como Archeta, Arteta, Arteta. // Por el contrario, la redacción del siglo XIII precisa en el primer caso, que se trata del «puente de San Martín de Vns (Viss)» o «d’Uis», y ofrece la versión correcta Arqueta, confirmada por el texto romance D (II, 63.2).533 [LACARRA, 1969, p. 223] Volveremos sobre ella (Cfr. 2.3.1.).
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: JIM.ESTN -
arrosa (arrostarr) -
(1999)
ORP.LBMOY , 46
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrossa -
(1999)
ORP.LBMOY , 46
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrossa -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 110. or.
(...)
lauza ou lausa “lauze, pierre plate” bien qu’attesté dans la langue locale et en toponymie depuis le IX° siècle (804 loco qui vocitant lausa) ne se voit que pour les deux maisons d’Eyharce en Ossès 1283 domingo de arlaussa, 1350 arlausse, arlausse suson qui ont évolué à “Arrossa” et “Arrosagarai” faisant aussi le nom de la commune moderne de “Saint-Martin- d’Arrossa” constituée des anciens hameaux d’Eyharce, où se trouvent les deux maisons, et d’Exave où est l’église de Saint Martin (1302 s. martinus douses); le nom apparaît souvent avec l’initiale (h)er- qui peut supposer aussi bien une hésitation d’articulation vocalique, courante dans la transcription des mots basques, qu’une composition avec herri “pays”, moins vraisemblable toutefois que celle avec harri “pierre” qui est restée lexicalisée dans le mot moderne arlauza “dalle de pierre” et devait l’être dès le Moyen Age
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
arrosa -
(2001)
LAR.EARTZ , 90
(...)
Auzo herrietan, hurbil hurbilenak aipatuz, banuke ere nik Arrosa”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrosarat -
(2001)
LAR.EARTZ , 91
(...)
«Horra zer eginen dukan, ni berme; hartu ene bizikleta gibeleko bortatik, eta kurri Arrosarat hartan, eztei-bazkarirat, gu bazkaiten sartzearekin»”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arrosa: arrosatar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 716. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arrosa: arrosatar -
(2002)
ARAUA.122 , Euskera, XLVII (2002, 2), 718. or.
(...)
Arrosa (euskara); Saint-Martin-d'Arrossa (ofiziala). Herritar izena: arrosatar.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUA.122 -
Arrosa: arrosatar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 129. or.
(...)
Arrosa (euskara); Saint-Martin-d'Arrossa (ofiziala). Herritar izena: arrosatar.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
saint-martin-d'arrossa -
(2004)
IGNF.TDAT , 1345
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arrosa / saint-martin-d’arrossa -
(2004)
SAL.NBHIZ , 101-102
(...)
Ahoz bildutako lekukotasunak: Àrrosá, Àrrosán, arrósatarrá (E. Etxarren), Arrósa (A. Kaminondo, P. Kamino), ARósa, aRósataRá, ARòsán (E. Larre). Etimologia azalpenak: Mitxelenak (AV, 93) Arrosa eta Arrossagaray deiturak arrosa lore izenetik eratortzen ditu; Lemoinek (1977: 188) arotz-ekin lotzen du izen hau, eta burdin meatzeekin. Orpustanek (1990: 104-105) egungo herria XX. mendearen hastapenean baizik ez zela eratu erraten du. Autore honen arabera, toponimoa patroiaren izenari Eihartz auzoko bi etxerenak ?Erlausa edo Arlausa; Arrossa eta Arrosagarai egun? itxekitzetik atera da. Geroko bilakaera fonetikoa Ortzaize-renaren parekoa da: hasierako bokala a- bihurtu da (nahiz bokal irekia etimologikoa ere izan daitekeen), -rl- berriz -rr- bilakatu da eta -au- diptongoak -o- eman du. Ikertzaile honen irudiko, harri-ren aspaldiko elkartu baten aitzinean gaudeke hemen, izan dadin hau harlauza, izan dadin lapurterazko erlax ‘horma’, ‘lauza’. Erle-ren eratorria ere izan liteke Orpustanen arabera, baina hau egiantz gutxiagokoa iruditzen zaio. Autore berak, beranduagoko beste bi lanetan (2002: 9, 2002b: 39), Arrossa, Arrosa izena Arlausa edo (H)erlausa-ren bilakaeraren emaitza dela dio. Ikus, orobat, autore honen 1999ko lana (46 eta 53. orr.). Laborde-Salak (2002: 20) erraten du bertako errekak agerian uzten dituen harlauzek (arlauza aipatzen du) Eihartzeko kartierreko Erdi Aroko bi etxeri izena eman diotela, eta azkenean arlauza izen horrek Arrossa eman duela.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
saint-martin-d'arrosa -
(2004)
MOR.NLPBG , 171. or.
(...)
Les vrais hagionymes [...] Saint-Martin-d'Arrosa (64) toponyme intéressant pour l'évolution phonétique à partir d'un ancien Erlausa devenu Arrosa qui n'est donc pas la "rose" comme on pourrait le penser si on ne connaissait pas la forme ancienne
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: MOR.NLPBG -
arrosa -
(2005)
IP.TOP.IKER , LLAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arrosa -
(2006)
IP.TOP.IKER , BBAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
saint-martin-d'arrossa / arrosa -
(2008)
IP.TOP.IKER , 11630
(...)
64490 udal-kodea IGNFren arabera. IGNF Generikoa: COMM: Chef-lieu de commune. IGNF UTM X: 30364; UTM Y: 11079
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
s[ain]t martin d' arrossa -
(2009)
MTNA100 , 620/4780
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: MTNA100 -
saint-martin-d’arrossa: arrosa (arrostarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 123, 69-70. or.
(...)
Saint-Martin-d’Arrossa, Arrosa (Arrostarr) (erlausse, de rause 1249, domingo de arlaussa 1283, hostal de herlausa 1347, arlausse 1350, erlausse 1366, 1413, arrossagaray 1526, roza, arrossa 1547, rosa, arrosathe 1632) // (s. martinus douses 1302) // Le nom de la commune séparée en 1923 de celle d’Ossès, après que la paroisse anciennement annexe et vicariat de celle de Saint-Julien d’Ossès eut été déclarée autonome en 1825, indique qu’elle a été faite en réunissant les deux quartiers anciens de la vallée situés au-delà du cours de la Nive: Exave où est située l’église Saint Martin, et Eyharce nommée par le nom des deux maisons “Arrossa” du lieu, Arrosagarai (qui fut anoblie au XVIe siècle par Jeanne d’Albret pour un Urzua du Bastan navarrais voisin qui s’y était marié) et Arrosabehere ou plus simplement Arrosa. Ce nom résulte, avec beaucoup de formes contradictoires en cours de route selon les compétences des locuteurs et des scribes, de la transformation phonétique, romane (le basque ignore la réduction de la diphtongue -au- > -o-) mais aussi basque (maintien du syllabisme et du -a final), du médiéval arlausa. Les datations montrent que les changements se sont tous faits après le XVe siècle, et pour ’essentiel pendant la période troublée qui va de la fin de la guerre de Cent Ans (après 1450) où Labourd et Soule passent sous l’administration française, à la fin de la guerre de partition de la Navarre (1512-1530), dans un contexte politique, et sans doute linguistique, bouleversé dans toute la région. Le composé ancien arlausa signifie simplement “pierre lause, dalle”, et décrit très précisément la nature du sous-sol fait de plaques superposées et imbriquées que les récents travaux de terrassement ont mis à jour au pied du site occupé par le groupement où se trouvent les deux maisons homonymes médiévales. Malgré les activités métallurgiques du mont Larla tout proche, toute référence au mot arotz “forgeron” (1344 arotztegi maison d’Ahaïce) est bien sûr hors de propos (75 [Ibid. [LEMOINE, J., Toponymie du pays basque-français et des pays de l’Adour, Paris Picard, 1977] p. 188])
(...)Zer: Herria
Non: Baigorri-Ortzaize
Jatorria: ORP.NTB -
arlausa (arrossa) -
(2010)
ORP.NTB , § 124 (s. v. Eyharce), 70. or.
(...)
En dehors du petit groupement et de la place sur le site étroit et élevé des maisons Arlausa (Arrossa) par où, avant le chemin de fer en 1892 et le creusement des routes nouvelles, on passait pour aller vers Baïgorry (maison Arrosathe “passage d’Arrossa”), les domaines médiévaux principaux, une vingtaine au total soit le groupement médiéval de la vallée le plus important après Ahaïce, se dispersent avec peu d’écarts dans la vallée jusqu’au bords anciennement boisés de la Nive (maisons Uhalde “vers l’eau”, Oiharbil “bois rond”). Ni pour ce hameau ni pour le suivant le nom basque de l’habitant ne semble plus guère usité
(...)Zer: Herrigunea
Non: Arrosa
Jatorria: ORP.NTB -
bourg de saint martin d'arrossa -
(2015)
ANN.MAIR , www.annuaire-mairie.fr/rue-saint-martin-d-arrossa.html (Autres types de voie)
Zer: Kartierra
Non: Arrosa
Jatorria: ANN.MAIR -
saint-martin-d'arrossa -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.12.490, 15. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 12 / Commune: 490 / Communes: Saint-Martin-d'Arrossa / Population totale: 542 / Population municipale: 531 / Population comptée à part: 11
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- Saint-Martin-d'Arrossa (ofiziala)
- Saint-Martin-d'Arrossa (frantsesa)
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
