Pertsona-izenak
Iholdi - Lekuak - EODA
Iholdi (Herria, kartierra, udalerriko auzo nagusia)
-
hyhout -
(1249)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hyhout -
(1249)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hyhout parr. d’_ -
(1249 [1966, 2011])
NAN.C , 194 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
hyhout parr. d’_, prise au roi d’Angleterre par le roi de Navarre, 1249 (Archiv-Nav.194)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Iholdi
Jatorria: IKER.27 -
ihout -
(1258)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yot -
(1264)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yot -
(1266)
CAR.AVRN , 1-220. or.
(...)
De francage de Yot et de Armendariz, 30 soltz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yhoc -
(1270)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hihoc -
(1270)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yhoc, hihoc privilèges d’_ -
(1270 [1890, 1966, 2011])
BRUT.CN , XXIII [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
yhoc, hihoc privilèges d’_ et d’Armendariz, 1270 (Bru XXIII)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yhoc [hih-, ih-] -
(1270/06/07)
FDMPV.007 , 82. dok., 163. or. [AGN, Cart. II, P.95]
(...)
como contienda fuesse entre nuestros baylles de la una part, e los nuestros hombres de Yhoc et de Armendariz de la otra part sobre lo que [nuestros] baylles dezian que los de Yhoc et de Armendaritz eran tenudos a todo pedido que nos et nuestros sucessores fiziessemos en aquellos logares, e los dichos hombres de Hihoc et de Armendaritz dixiessen que non eran tenidos, assi como eyllos dizian […] fayllamos por verdat que los d’Ihoc et de Armendaritz, no eran tenudos a pedido otro ninguno, saluo a las tres cossas que dichas son [...] Porque nos queremos et mandamos que los nuestros dichos hombres de Hihoc et de Armendaritz non sean tenudos a nos ni a nenguno de nuestros sucessores de dar pedido nenguno que demandado les sea
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: FDMPV.007 -
yhoc, hihoc, ihoc -
(1270/06/07 [1890])
BRUT.CN , XXIII. dok., 23. or. [Cartulaire II, 95]
(...)
como contienda fuesse entre nuestros baylles de la una part et los nuestros hombres de Yhoc et de Armendariz de la otra part, sobre lo que nuestros baylles dizian que los de Yhoc et de Armendariz eran tenidos a todo pidido que nos et nuestros successores fiziessemos en aqueillos logares, et los dichos ommes de Hihoc et de Armendariz dixiessen que non eran tenidos assi como eillos dizian [...] et faillamos por verdat que los d'Ihoc et de Armendariz non eran tenidos a pedido otro ninguno, salvo a las tres cosas que dichas son de suso [...] mandamos que los nuestros dichos hombre de Hihoc et de Armendariz non sean tenidoa a nos nin a ninguno de nuestros successores de dar pidido ninguno que demandado les sea
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: BRUT.CN -
ihot -
(1292)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hiot -
(1293)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihot -
(1293)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yot -
(1293)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hiot -
(1293 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
hiot 1293 (BN [Archiv-Nav. 7])
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
ihot -
(1293, 1294 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ihot 1293, 1294 (Archiv-Nav.7)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yot -
(1293, 1294 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
yot 1293, 1294 (BN [Archiv-Nav. 7])
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
ihot -
(1294)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yot -
(1294)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hyot -
(1294)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihost -
(1294)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hiot -
(1294 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
hiot [...] 1294 (BN, Archiv-Nav.7)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
hyot -
(1294 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
hyot 1294 (BN [Archiv-Nav. 7])
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
ihost -
(1294 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ihost 1294 (Archiv-Nav.7)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
sihoinc (-e?) -
(1307)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
hyot -
(1307)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sihoine privilèges «de_ [...]» -
(1307 [1890, 1966, 2011])
BRUT.CN , XXIV [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
sihoine privilèges «de_ et de Armendaritz», 1307 (Bru XXIV)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
sihoine -
(1307/10/24 [1890])
BRUT.CN , XXIV. dok., 24. or. [Cartulaire II, 95-96]
(...)
[L]udovicus, regis Francie primogenitus, Dei gratia rex Navarre, Campanie Brieque comes palatinus, ballivo nostro de Ultra-Portus et aliis nostris officialibus terrarum nostrarum de Sihoine et de Ermendariz, salutem
(...)Zer: Herria (Iholdi ?)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: BRUT.CN -
ioc -
(1328)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ioc de rotura mémoris d’_ -
(1328 [1966, 2011])
NAN.C , 8 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ioc de rotura mémoris d’_, 1328 (Archiv-Nav.8)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yhot -
(1350)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihoc -
(1356)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihoc -
(1356 [1890, 1966, 2011])
BRUT.CN , L [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ihoc 1356 (Bru L)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
ihoc -
(1356 [1890])
BRUT.CN , L. dok., 62. or. [Tiroir 12, nº 180]
(...)
De calonias d'Ihoc eta d'Armendaritz: // Nichil, que no hy ovo en este ayno clamors
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: BRUT.CN -
uaut -
(1358)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iot -
(1358)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iauldico petry santz de_ -
(1358 [1966, 2011])
NAN.C , 47 [IKER.27, 324. or. (Indéterminés Basse-Navarre)]
(...)
iauldico Petry Santz de_, exporte des porcs vers Pampelune, 1358 (Archiv-Nav.47)
(...)Zer: Urde-merkataria
Non: Nafarroa Beherea, Iruñea
Jatorria: IKER.27 -
uaut arnaut atenco, sr d’_ -
(1358 [1966, 2011])
NAN.C , 7 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
uaut Arnaut Atenco, sr d’_, 1358 (Archiv-Nav.7)
(...)Zer: Jauna
Non: Iholdi
Jatorria: IKER.27 -
iot remonet d’_ -
(1358 [1966, 2011])
NAN.C , 47 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
iot Remonet d’_, exportateur de porcs vers Pampelune, 1358 (Archiv-Nav.47)
(...)Zer: Urde-merkataria
Non: Iholdi, Iruñea
Jatorria: IKER.27 -
ihot -
(1366)
CAR.PNAXIV , 681 B (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
Caperans et prebendes [...] R. [IIII florines] lo caperan d'Ihot et d'Armendaritz
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ihot -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675 eta 681. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihot -
(1366)
CAR.PNAXIV , 681. or.
(...)
lo caperan d’Ihot et d’Armendaritz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yhot -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675 B (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
YHOT ET ARMENDARITZ [...] Suma: VIII. // Suma: XX florines
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
yhot -
(1366)
CAR.PNAXIV , 681 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
YHOT [...] Suma: XIII. // Suma: XXXII florines
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ihot -
(1396 [1966, 2011])
NAN.C , 151 [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ihot [...] 1396 (Archiv-Nav.151)
(...)Zer: Herria (Iholdi)
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
ihot -
(1399)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ihot michelco d’_ -
(1399 [1966, 2011])
NAN.C , 76.47.LIII [IKER.27, 182. or. (Iholdy)]
(...)
ihot Michelco d’_, neveu de Pero Periz de Lucxa, reçoit un don du roi, 1399 (Archiv-Nav.76.47.LIII)
(...)Zer: Bizilaguna
Non: Iholdi
Jatorria: IKER.27 -
ihot -
(1412-1413)
CIERB.POBLBN , 89. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1755)
RAY.DTBP , 82
(...)
Sanctus Joannes d’Iholdy
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1755)
LEM.TPB , 199
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1755)
DAUZ.ROS.DENLF , 359
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1756-1815)
CASS , 140
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: CASS -
iholdi -
(1826)
LECL.GRAM , 170
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1832)
IP.KAT.Z , --
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
Iholdi -
(1835)
Arch.Gram , 206
(...)
Arrondissement de Mauléon / CANTON D'IHOLDY [...] En Français: Iholdy... Population: 946
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
iholdi -
(1863)
RAY.DTBP , introduction XIII
(...)
1º CANTON D'IHOLDY. // (14 communes, 8,248 habitants.) // Arhansus, Armendarits, Bunus, Hélette, Hosta, Ibarrolle, lholdy, lrissarry, Juxue, Lantabat, Larceveau-Cibits-Arros, Ostabat-Asme, Saint-Just-lbarre, Suhescun
(...)Zer: Udalerria, kantonamendua
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
iholdy -
(1863)
RAY.DTBP , 82a
(...)
IHOLDY, arrond. de Mauléon. - Sanctus Joannes d'Iholdy, 1755 (Collations du dioc. de Bayonne). // En 1790, le canton d'Iholdy, dépendant du district de Saint-PaIais, était composé des communes d'Armendarits, Hélette, Iholdy, Irissarry, Lantabat et Suhescun
(...)Zer: Herria, kantonamendua
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
iholdi -
(1884-1885)
DV.BZL , 65
(...)
Handik jo zuten Iholdi Agerrera. Etziren han baratu”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy-ko bortz kantonamenduetako elizei -
(1892-1912)
HU.Zez , 190
(...)
Han dire Hazparneko, Bastidako, Donibane-Lohitzuneko, Uztaritzeko, Iholdy-ko, bortz kantonamenduetako elizei ebatsi ontasunen xehetasunak”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1895)
HAT.VPBF , 12
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdiko kantonamenduko jaun kontseilariak -
(1903-1915)
JE.ID3 , 224
(...)
Kontseilu Jeneraleko azken bil-aldian, de St-Jayme, Iholdiko kantonamenduko Jaun kontseilariak goraki galdatu du (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0538. zkia. [0490], II. lib., 0671. or. [07. lib., 025. or.]
(...)
Leku-izena [NB, Babak zabal ostoa]: babak zabal ostoa, Iholdin da Olzoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
iholdi'n -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 93, 99, 105. or.
(...)
Uhalde (Mehaire'n, Ibaŕola'n, Behoŕlegi'n, Iholdi'n, Haltsu'n...) 93. or.; Ageŕe (Lazkao'n, Itsasondo'n, Oyaŕtzun'en, Zarautz'en, Baliaŕain'en, Albiztuŕ'en, Oñati'n, Forua'n, Mañaria'n, Laŕabetzua'n, Mungia'n, Orontz'en, Aezkoa'ko Iribeŕi'n, Leitza'n, Asme'n, Oztibaŕe'n, Behaskane'n, Aŕbendaritze'n, Heleta'n, Iholdi'n, Donamartihiri'n, Azparne'n...) 99. or.; Oihanaŕt (Iholdi'n...) 105. or.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ETX.EEI -
iholdi (iholdiarr) -
(1926)
LHA.DICC , XXXVI, 496
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1933)
OSTP.GH , 204
(...)
Armendaritzeraino, Ostagoa, Izura, Larzabale, Ainhiza, Suhuskune eta Iholdy barne, auzo eskasik ez du; bizkitartean ororekin du bakea”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy’ko beila -
(1941)
BAR.DOH , 75
(...)
Donoztiriko ohiturez ari delarik dio «Senbladi» egunean Iholdiko ermitara joaten direla erromerian eta honi Iholdy’ko beila erraten zaiola
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1966)
AZK.EDIAL , 38 B
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
iholdy: iholdi, iholdiar -
(1966)
DASS.HHIE , 8. or.
(...)
"G) Berex ziren herriak" izenburua daraman atalean, eskualderik gabeak, alegia
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DASS.HHIE -
iholdi (iholdiar) -
(1966)
DASS.HHIE , 164
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1966)
IKER.27 , 206
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy -
(1966 [2011])
IKER.27 , 107. or. (sarrera)
(...)
On trouvera donc. [...] Le pays d’Irissarry (Armendaritz, Iholdy, Irissarry, Lantabat)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
iholdy (iholdi) -
(1966 [2011])
IKER.27 , 182. or. (izenburua)
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yoldi -
(1968)
SATR.DI , Euskera XIII, 96. or.
(...)
Lengo batez emen esan bezala, -di atzizkiaz xehetasun zonbait bildu ditut, eta zuen baimenarekin irakurriko. -Di botanika atzizkia? Galdera nagusia auxe izango litzake. Au zen, izan ere, gure zuzendari jaunak eskatu zigun azterketa. // Alare, joera asko ditu atzizki onek eta banaka banaka aipatu beharra izango ditugu. [...] 6.- ZUGAITZ EZ DIRENAK [...] Zugaitzez landako itzetan ere zernahi joskera mota ba da. Goazen pixkaka: // b) Erri izenak // Ozcoidi // Yoldi // Laburdi, Lapurdi // Zugarramurdi // Urdiroz // Ciordia // Izurdiaga // Zabaldica // Undiano // Ibardin
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SATR.DI -
iholdi -
(1974)
LIZ.LUR , 25 (mapa), 60. or.
(...)
Arbela-Oztibarre eskualdeek -Irisarri ez baita, egia esan, eskualde bat, hiru herriko "enklabe" historiko bat baizik-, aurreko bien artean, gaurko Iholdiko kantonamendua osatzen dute gehienbat. Horregatik eta merinaldearen erdialde hartzen dutelako, batera jarri ditugu. // Aiherra, Heleta, Isturitze, Mehaine, Donestiri (St. Esteben) eta Donamarthiri, dira arbeldar herriak, Bastida (Labastide-Clairence) hiritxoa ere geografiaz eskualde hontakoa delarik. Irisarri, Armendaritze eta Iholdi dira Irisarrikoak. Oztibarrekoak: Arhantsusi, Arroze, Azme, Buruze [sic], Zibitze, Hozta, Ibarre, Ibarrola, Jutsi, Larzabale, Izura (Ostabat), Phagola, Donaixi (Saint-Just) eta Landibarre
(...)Zer: Herria
Non: Arbela (Nafarroa Beherea)
Jatorria: LIZ.LUR -
iholdy: iholdi -
(1974)
TXILL.EHLI , 171 B
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
iholdi -
(1977)
LEM.TPB , 199
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdy: iholdi (iholdiar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 325. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
iholdy: iholdi (iholdiar) -
(1979)
E.UDAL , 31
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
iholdi (iholdiar) -
(1979)
E.UDAL , 101
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1983)
ORP.MMPB , --
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
iholdy -
(1987)
IGNF.25 , 1345 est
Zer: Herria, udalerriko auzo nagusia
Non: IHOLDI
Jatorria: IGNF.25 -
iholditik -
(1987)
PIAR.BN , 3
(...)
Baxenabarrakoak jende xeheari hurbilago zauden; hogoi'ta sei ziren orotarat: hiru Amikuzetik, bat bedera Iholditik, Arnaitzetik eta Irissarritik
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdiarrek -
(1988)
MUS.PES , 7
(...)
Bastida Pesarrukoek Larzabaltarren kontra eta Iholdiarrek Ezterenzubitarren kontra irabazi ondoan elgar atxemaiten zuten pare hoberenaren izendatzeko
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdiko kurriera -
(1990)
KARR.ARMEND , 23
(...)
Gure artean, haren izenik ez jakinez, Iholdiko kurriera edo Buruxabala deitzen ginuen. Nago haren bizi bidea zer zitakeen. Zaldizko karro batekin ibiliz, Iholdi eta Armendaritzeko letrak bildu eta Mehaineraino bederen heltzen zituela iruditzen zait”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdiko bide bazterrean -
(1990)
KARR.ARMEND , 64
(...)
Iholdiko bide bazterrean zuten pentze batetako pasu baten tapatzerat zoalarik (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholditik -
(1990)
KARR.ARMEND , 66
(...)
Beti, hiruak Iholditik beren paperñoarekin etxerat itzuli ziren (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(1990)
KARR.ARMEND , 121
(...)
Iholdi Antsoineko parrean idi zuriari zer gertatu ote zitzaion? Zerek hunki edo xixtatu ote zuen?”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi (iholdiarr) -
(1990)
ORP.TB , 97
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yoldi, iholdy, iholdi -
(1992)
DRPLV , IV, 226. or. (2. oin oharra)
(...)
Nafarroa Beherean Iholdi izeneko hiria dago, frantsesez Iholdy graphiaz emaiten dena, Armendaritz eta Irisarri-ren ondoan. Eta, jakina, Harraldean Iholdi typoko deiturarik den neurrian -h- ta guzti eman beharko litzateke
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DRPLV -
iholdi, iholdy -
(1992 [1995])
DRPLV , V, 211. or.
(...)
Halako deitura euskal jatorriko direnak eta scripta administrativa deIako izkribuetan hasierako Y- daramatela finkatu direnak maiz euskaldunen artean toponymian Y- horren ondorik doan vokalarekin syllaba bi eginik ezagutzen dira. Hala nola: lhabar, lhaben, Iholdi [3. oin oharra: Nafarroa Beherean Iholdi izeneko hiria dago. frantsesez Iholdy graphiaz emaiten dena, Armendaritz eta Irisarri-ren ondoan. Eta, jakina, Ifarraldean Iholdi typoko deiturarik den neurrian -h- ta guzti eman beharko litzateke], lhurre / lgorre / l[dz]orreta, eta abar, eta, jakina, gorago deituren beren aldamenean jarri diren aldagarrietan ere gauza bera gertatzen da: Igartua, Igarza, Igarzabal, Igueralde, Iguerategui, Igueribar, Iguerobi, naiz-eta egungo egunean deituren aldagarriok familia desberdinei dagozkiekeen, eta arrazoi berberagatik familia desberdinon bereizgarri diratekeen. Hau da, deitura bakoitzak bere nortasun proprioa du toponymo izaiteari utzi zion neurrian, jatorria toponymian izanez gero, noski, eta bestela ere bai bestelako jatorrizkoa baldin bada [...] cfr. ene De re philologica linguae uasconicae N. "Miscellanea toponymica et anthroponymica (IV)", Bilbao 1992, 226-227 orr.
(...)Zer: Deitura, herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DRPLV -
iholdy, iholdi -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 233, 234. or.
(...)
Armendaritz, Iholdy, Irissarry, en basque Armendaritz, Iholdi, Irisarri. // Ces paroisses ne font pas, pour des raisons historiques peu claires ou en raison de leur situation géographique (Iholdy et Armendaritz sont tournés vers le bassin de la Bidouze et Mixe, sans avoir cependant jamais fait partie de l’ancienne vicomté et du diocèse dacquois), une unité administrative de “pays” ou de “vallée” comme les autres terres de Basse-Navarre. Iholdy et Armendaritz formaient une paroisse unique avec conseil unique, tandis qu’Irissarry, dans le bassin supérieur du Laca comme Suhescun en Cize, était une dépendance de l’ordre des Hospitaliers de Saint Jean de Jérusalem au moins depuis le XIIe siècle pour la plus grande partie de son territoire [...] Iholdy, en basque Iholdi
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
hyhout -
(2000 [1249])
ORP.MAISMED , III. kap., 125. or.
(...)
ihi “jonc” a fait divers toponymes, le plus souvent par le dérivé ihitze “jonchaie” (homonyme de ihitz “rosée” avec lequel il peut être confondu: voir plus haut): en Labourd à Saint- Pée 1249 isça, Saint-Pierre-d’Irube 1249 hytsa, en Soule ihitzsse(a) à Sauguis et Aussurucq, 1412 ihizce à Aïnhice; pour d’autres formation la Soule offre encore ihigona à Arrast, très proche de 1300 ihune d’Uhart-Cize, ihigue à Etcharry, yhistoe à Montory; c’est sans doute la même base qui fait le nom d’Iholdy 1249 hyhout et celui de la maison ihult urruthie de Domezain; ce doit être encore le premier élément des noms 1306 yburueta de Hosta, 1366 ynhabarr d’Uhart-Cize, 1412 inhavarrtyri de Saint-Martin d’Arbéroue; une variante imi- à partir d’une base *inhi d’où procède aussi ihi explique le nom de Lasse 1350 ymizcoyz, et peut se trouver dans le nom de Hasparren 1505 arcemisgaray; à Ustaritz le nom de la maison noble 1233 juncars correspondant gascon exact de ihitze apparaît toujours, en raison de sa notoriété officielle ou autrement, en version romane; à Lantabat 1249 çepurua peu explicable a pu être fait par mécoupure d’un terme initial comme ihitze; le nom mixain de Gabat cité dans le Cartulaire de Sorde en 1147 en écriture latinisante (f pour h) forcius de fingue et rétabli en 1551 ihingoie procède semble-t-il de *inhi
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
hyhout -
(2000 [1249])
ORP.MAISMED , IV. kap., 205. or.
(...)
disparition précoce du -e final après -t- (déjà 1007 uhart en zone ibérique) et d’autres voyelles finales: -e dans tous les noms comme 1249 heriart, garat, 1366 echart, errecart, hoyharart, indart, garat (mais parfois les scribes rétablissent la forme locale même déterminée 1350 garatea, indartea; pour 1266 lissaber à Saint-Pierre d’Irube, 1235 hiruber les étymons étaient sans doute “Elizaberri, Hiriberri”, mais ce pouvait être théoriquement aussi “-behere” comme dans 1505 ibarber; la chute de la voyelle finale entraîne l’assourdissement de la sonore d’appui: 1307 uhaut pour “Uhalde” (voir plus loin), Censier urdiarp, ayharp, athac de “Urdinarbe”, “Ainharbe” (pour la nasale voir plus loin), “Athagi”; de même 1249 hyhout pour “Iholdy”; dans 1305 gorombil pour 1366 gorombillo il y a eu aussi analogie avec les nombreux noms terminés par -bil
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
hyhout -
(2000 [1249])
ORP.MAISMED , IV. kap., 195. or.
(...)
Le même suffixe [-di] peut se reconnaître dans le bas-navarrais “Iholdy” 1249 hyhout, 1292 ihot par romanisation phonétique, qui a un correspondant dans le domonyme souletin de Domezain ihult urruthie, sur une base probable ihi “jonc” et un second élément plus incertain, et dans le souletin musquildy “Musculdy” sur la base muskil “scion”
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
dihot -
(2000 [1291-1292])
ORP.MAISMED , I. kap., 34. or. [Comptos]
(...)
La terre de “Mixe, … lantavayl (Lantabat), … la casa de laonça (abbaye de Lahonce en Labourd), … la tierra de ostavals (Ostibarret), … la vila de guarris (Garris), … dorçacoa et de beyrina (Orsanco et Beyrie), … la tierra dihot et darmendarriz (Iholdy- Armendaritz), … la casa daranbelz (en Ostibarret), … çurçaytoq(ui) “ (“Zurzaitokia” maison des Hospitaliers et église à Amorots) paient leur “franchise” (francage ) annuelle, comme les maisons de “minoz en labort” (à Hasparren)
(...)Zer: Herria [Iholdi]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
ihot -
(2000 [1292])
ORP.MAISMED , IV. kap., 195. or.
(...)
Le même suffixe [-di] peut se reconnaître dans le bas-navarrais “Iholdy” 1249 hyhout, 1292 ihot par romanisation phonétique, qui a un correspondant dans le domonyme souletin de Domezain ihult urruthie, sur une base probable ihi “jonc” et un second élément plus incertain, et dans le souletin musquildy “Musculdy” sur la base muskil “scion”
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
iholdiarra -
(2001)
LAR.EARTZ , 158
(...)
Gaizo iholdiarra, apez saindu hila da oraino gazterik (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholditik -
(2001)
LAR.EARTZ , 181
(...)
…alta ez nakielarik ere orduan, Paxkalen herriko apez izanen nintzala 15 urtez hunen lehengo Iholditik eta geroko Suhuskunerainokoan, Irisarrin eta Suhuskunen nihaur ere!”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Iholdi: iholdiar -
(2002)
ARAUA.122 , Euskera, XLVII (2002, 2), 718. or.
(...)
Iholdi (euskara); Iholdy (ofiziala). Herritar izena: iholdiar.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUA.122 -
Iholdi: iholdiar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 717. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Iholdi: iholdiar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 14. or.
(...)
Iholdi (euskara); Iholdy (ofiziala). Herritar izena: iholdiar.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
iholdy -
(2004)
IGNF.TDAT , 1345
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
iholdi / iholdy -
(2004)
SAL.NBHIZ , 165-167
(...)
Ahoz bildutako lekukotasunak: Ihóldi; Ióldi, Ióldiko kàntonaméndja; gáuza bitxía dá zeènetá kàntonaménduz gòraberá Ihóldirì lotjáktirá, bizkitártjan Ihóldira jwáiteko (…), ihóldjarrà (E. Etxarren), Ihóldi, ihóldjaRàk (L. Xuri), Ijóldi (A. Kaminondo, P. Kamino). Tx. Peillenek M. Arbelbide, J. L. Davant, E. Larre eta M. Pagolari egindako galdeketan Iholdi, iholdiar ageri dira. Etimologia azalpenak eta oharrak: Hatanek (1895: 12) Ihi-ol-ti «jonc, abondant en, lieu abondant en jonc» interpretatzen du toponimoa; autore honek dioenez, herria aski geldia den urak zeharkatzen du eta honen ertzak ihiz estalirik daude. Lemoinek ere (1977: 199) ihi dakusa izen honen lehen osagaitako eta alde-ren ordainez dagoen oldy («oldy pour alde, à côté de») bigarrentako. Mitxelenak (AV, 78) ez du zehazten oinarria zer izan daitekeen, baina bukaeran –di (-doi, -dui-ren aldaera eta ondorengoa dena) atzizkia dakusa; Dauzat & Rostaingek (1983 [1963]: 359), aurrekoaren ildotik, erroa iluna dela diote eta bukaera segur aski ugaritasuna adierazten duen euskarazko –di atzizkia dela. Orpustanen irudiko (1990: 97-98) hemen ihi ‘txunka’-ren eratorri baten aitzinean gaude, zehazkiago erran, *ih(i)-un-alde «règion où pousse le jonc»-en aitzinean. Honetatik Iholdi-ra iristeko bigarren –i-ren galtzea, bokal arteko –n-ren erortze erregularra eta bukaerako –e > -i hersketa gertatu direla pentsatu beharra dago, Ortzaizeko irakasleak dioenez. Hondarreko aldakuntza hori –i-z bukatu gainerako toponimoen alderako analogiaz gauza zitekeen (Baigorri, Irissarri, Arboti…), edo hasierako i-ren alderakoaz. Gure ustez Orpustanen proposamenean ilungune gehiegi daude, ongi azaldu gabe dauden gauza gehiegi, besteak beste ikertzaile horrek aipatzen ez duen tarteko *-u- > -o- pausoa. Zernahi gisaz, Yoldi Nafarroa Garaiko deitura da egun; Iruñeko hotel ezagun baten izena ere bada.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iholdi -
(2005)
IP.TOP.IKER , LLAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
iholdi -
(2006)
IP.TOP.IKER , BBAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
iholdy / iholdi -
(2008)
IP.TOP.IKER , 8546
(...)
64271 udal-kodea IGNFren arabera. IGNF Generikoa: CT: Chef-lieu de canton. IGNF UTM X: 31461; UTM Y: 11516
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
iholdy: iholdi (iholdiarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 115, 64. or.
(...)
Iholdy, Iholdi (Iholdiarr) (hyhout 1249, ihout 1258, yot 1264, ihot 1292, hyot 1307, yhot 1350) // Le nom basque d’Iholdy, qui a fini par s’imposer tardivement comme celui de Baïgorry (voir ce nom), n’apparaît jamais dans les citations médiévales. Le nom médiéval officiel était en effet “Ihout” ou ‘Ihot”, qui n’est que la romanisation phonétique de “Iholdi” selon les règles habituelles de la phonétique romane: vocalisation de -l- en -u- et réduction de la diphtongue -ou- (“-oou-”) ainsi créée à -o- qui le rapproche alors de l’étymon, chute de la voyelle finale atone entraînant l’assourdissement de -d(i) > -t. La forme authentique était bien entendue restée vivante, jusqu’à sa “résurrection” aux temps modernes, et on le trouve en particulier fixé dans l’onomastique navarraise d’outre-Pyrénées depuis le temps où, avant le XVIe siècle, des originaires d’Iholdy étaient allés s’installer là-bas et avaient été nommés par leur surnom d’origine. // Le nom basque étymologique, documenté seulement aux temps modernes, semble formé sur ihi “jonc” comme bien d’autres toponymes (voir Itzuat), végétation des lieux arrosés qui correspond bien au caractère du site central de la plaine d’Iholdy avec ses moulins. On attendrait un composé comme ihi-alde “région de joncs” qui aurait fait en phonétique romane un “ihaut” bien proche du nom roman officiel et médiéval aujourd’hui bien oublié ihout. Mais cette explication se heurte à deux obstacles: à la graphie -out/-ot et à la finale -di qui semble correspondre au suffixe caractérisant de Arbouet/Arboti, Musculdy (voir ces noms) etc., ou une réduction du collectif -doi à la même forme, antérieure à la documentation il est vrai assez tardive, et la voyelle interne -o-. Aucune explication directe de cet hypothétique mais très vraisemblable étymon *ih(i)-ol-di n’étant possible, il faut penser que c’était déjà une forme altérée. Si comme tout le laisse penser c’est un nom basque, on ne peut guère envisager qu’un seul étymon, composé *ihi-un > ihun (“lieu de joncs”: c’est le nom de l’une des maisons nobles anciennes d’Uhart-Cize: seynor dihune 1300) et suffixé *ihun-di, qui a subi une dénasalisation pour faire *ihuldi (d’où par romanisation phonétique le premier élément du toponyme ihult urruthie du Censier gothique de Soule à Domezain), et par suite une ouverture vocalique devant latérale > iholdi, de même qu’à Saint-Pée et Sare en Labourd l’habituel Inzaurzpe (“au bas de la noiseraie”) fait “Elzaurzpe” dès la fin du Moyen Age
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.NTB -
agglomeration d'iholdy, le bourg, le hameau -
(2015)
ANN.MAIR , www.annuaire-mairie.fr/rue-iholdy.html (Autres types de voie)
Zer: Kartierra
Non: Iholdi
Jatorria: ANN.MAIR -
iholdy -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.22.271, 9. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 22 / Commune: 271 / Communes: Iholdy / Population totale: 576 / Population municipale: 568 / Population comptée à part: 8
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- iholdi - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Iholdy (ofiziala)
- Iholdy (frantsesa)
Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
