Harremana

    Pertsona-izenak

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Onomastika
    4. Pertsona-izenak

    Bilaketa

    - Laguntza

    *: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
    (mendi*, aba*za, *mendi)

    ?: Hizki bakarra ordezkatzeko
    (oihan?, e?titxu, ?adriano)

    Gabiria - Lekuak - EODA

    Gabiria (Hiria, udalerriko auzo nagusia)

    Entitatea:
    Populamendua/Herri ofiziala
    Herritarra:
    gabiriar 
    Arautzea:
    Euskaltzaindiaren araua 
    Non: Gabiria
    Kokalekuak:
    Mapak: Google Maps OpenStreetMap iberpix
    • gaviria - (1342) FDMPV.006 , 16 dok. 36. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • juan martínes de gaviria - (1342/03/20) FDMPV.006 , 36. or. [UA.SEG, E/6/4/1, 3r, 5r]
      (...)
      Cómmo dia jueves veynte de Março era de mill e tresientos e ochenta annos, en la villa de Mondragón, seyendo y presente Don Lope Sánches de Alçibarr alcalle en la villa de Mondragón, et en presencia de mí Pero Lopes d'Arandia escrivano público por nuestro sennor el rey en la dicha villa, con los testigos de yuso escriptos: paresçió por ant'el dicho alcalde Juan Martínes de Gaviria e mostró e fiso ler a mí el dicho escrivano una carta del dicho sennor rey escripta en papel e sellada con su sello en las espaldas. E leyda la dicha carta el sobre dicho Juan Martínes dixo al dicho alcalde que toviese por bien mandar tresladar a mi el dicho escrivano la dicha carta [...] fue sacada d'ella vien e verdaderamente por abtoridad e mandado del dicho alcalde e por pidimiento del dicho Juan Martines, e porque es çierto fis en él este mio signo, acostunbrado, a tal, en testimonio de verdad. Yo Pero Lópes
      (...)

      Zer: Alkatearen ordezkaria
      Non: Arrasate
      Jatorria: FDMPV.006

    • gabiria - (1390) FDMPV.041 , 46 dok. 105. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1390) FDMPV.041 , 46 dok. 125. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1390) FDMPV.006 , 69 dok. 156. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1390/08/12) FDMPV.006 , 155, 156. or. [UA.SEG, B/1/1/17]
      (...)
      Iten fallamos e declaramos e mandamos que de cada anno, juntados commo dicho es, en el dicho dia de Sant Miguell escogan [sic] e pongan tres Jurados: uno que sea morador en la dicha Villarreal, e otro que sea de la collaçión de Santa Maria de Çu[m]árraga, e otro de la collaçión de Sant Miguell d'Esquioga, e otro jurado sy quisieren en la collaçión de Gaviria mientre son vesinos en la dicha villa, que pongan en su collaçión [...] Iten eso mesmo que pongan un Fiel en la collaçión de Gaviria mientre tovieren la dicha vesindat en la dicha villa en uno con los otros tres
      (...)

      Zer: Herria
      Non: Gipuzkoa
      Jatorria: FDMPV.006

    • gaviria - (1397) FDMPV.032 , 25 dok. 103. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1397) FDMPV.032 , 25 dok. 103. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1399) FDMPV.048 , 26 dok. 80. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1406) FDMPV.032 , 28 dok. 126. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1406) FDMPV.032 , 29 dok. 129. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1406) FDMPV.032 , 29 dok. 133. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1409) FDMPV.032 , 31 dok. 144. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1425) FDMPV.032 , 33 dok. 156. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1426) FDMPV.047 , 145 dok. 144. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1430) FDMPV.060 , 20 dok. 58. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1430) FDMPV.060 , 21 dok. 60. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1434) FDMPV.047 , 169 dok. 227. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1442) FDMPV.047 , 176 dok. 245. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1449) FDMPV.047 , 196 dok. 313. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1449) FDMPV.047 , 196 dok. 314. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1453) FDMPV.032 , 38 dok. 166. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1453) FDMPV.032 , 39 dok. 170. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1456) FDMPV.032 , 42 dok. 187. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1462) FDMPV.060 , 32 dok. 100. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1464-1506) FDMPV.116 , 4 dok. 168. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1470) FDMPV.048 , 47 dok. 184. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1470) FDMPV.072 , 56 dok. 15. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1474) FDMPV.072 , 58 dok. 23. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1474) FDMPV.072 , 59 dok. 26. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1475) FDMPV.013 , 67 dok. 168. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1476) FDMPV.069 , 232 dok. 479. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1476) FDMPV.069 , 232 dok. 480. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1476) FDMPV.069 , 233 dok. 485. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1480) FDMPV.069 , 247 dok. 511. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1483) FDMPV.060 , 34 dok. 128. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1483) FDMPV.060 , 34 dok. 125. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1483) FDMPV.060 , 34 dok. 127. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1490) FDMPV.072 , 79 dok. 94. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1491) FDMPV.086 , 72 dok. 110. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabyria - (1493) FDMPV.112 , 62 dok. 182. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1496) FDMPV.086 , 88 dok. 132. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1497) FDMPV.116 , 19 dok. 211. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1500) FDMPV.086 , 94 dok. 145. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1501) FDMPV.087 , 1501 dok. 2. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabirya - (1503) FDMPV.087 , 1503 dok. 23. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1503) FDMPV.087 , 1503 dok. 31. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1504) FDMPV.087 , 1504 dok. 33. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1504) FDMPV.087 , 1504 dok. 42. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabyria - (1504) FDMPV.087 , 1504 dok. 42. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1505) FDMPV.087 , 1505 dok. 46. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1511) FDMPV.087 , 2 dok. 247. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1511) FDMPV.086 , 116 dok. 200. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1513) FDMPV.087 , 1513 dok. 109. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1514) FDMPV.087 , 1514 dok. 150. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1517) FDMPV.086 , 178 dok. 307. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gauiria - (1517) FDMPV.086 , 178 dok. 307. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1520) FDMPV.087 , 1520 dok. 230. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1520) FDMPV.086 , 204 dok. 350. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1520) FDMPV.087 , 12 dok. 292. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1625) SG.GIPTLOP , 67 dok. 422v. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1625) SG.GIPTLOP , 4 dok. 134r. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1754) LARR.CORG , 53. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1800-1833) AÑ.LPV , 51 C
      (...)
      Pueblos de Guipúzcoa. Primero se ponen los que pertenecen al Obispado de Pamplona
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: AÑ.LPV

    • gaviria - (1802) DRAH , I, 302-303
      (...)
      v. de la pr. de Guipuzcoa del arcip. mayor y ob. de Pamplona. Su situacion es en terreno montuoso, y confina por n. con las villas de Zumarraga y Esquioga, por e. con el concejo de Ichaso y villa de Ormaiztegui, por s. con la de Mutiloa y por o. con la de Legazpia. De las 9 casas de que se compone la poblacion solas las del cura y las 2 concejiles estan en terreno llano; una de ellas está destinada para posada pública, almacen y tienda de abastos; la otra es de buena fabrica sostenida de seis pilares de piedra arenisca. A distancia de un quarto de legua y en el camino real está el barrio de Alegría con 9 casas y una posada para los viajantes, y todas con los caseríos dispersos son 130. Esta villa usa por armas una águila coronada sobre un árbol que tiene á su raiz dos faxas de azur y una estrella al lado del águila, ocupa el 35 asiento en las juntas generales de provincia y vota con 31 fuegos, y la jurisdiccion ordinaria y gubernativa se exerce por los ministros que nombra. La iglesia parroquial, que tambien está en la misma llanura que las casas concejiles, es del título de nuestra Señora de la Asuncion, y la sirven un rector y 6 beneficiados que presentan en hijos patrimoniales los dueños de las casas. En sus términos, que se extienden á 3 leguas, hay 4 ermitas dedicadas á S. Estéban, santa Marina y S. Miguel. La cosecha es de trigo, maíz, navo, alholva, manzana, castaña, guinda, cereza; pero de todo con mucha escasez por ser el terreno áspero y montuoso, y por la misma razon es poca la yerba que se cría para pasto del ganado. Son muchas las fuentes de agua dulce y hay 2 minerales y un arroyo llamado Eztanda , en cuya inmediacion se ve un pozo de corta extension que mana agua en todos tiempos, elevándola á bastante altura, y sirve de mucho beneficio y utilidad para algunos de los 8 molinos harineros que hay en jurisdiction de esta villa. Estuvo sujeta á la de la alcaldía mayor de Arería hasta que fué erigida en villa por real privilegio de 2 de noviembre del año de 1661. A.
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DRAH

    • gabiria, gaviria - (1829 [1587, 1614]) CENS.CAST.XVI , Ap. 124, 125, 304a
      (...)
      Gabiria, que es de la alcaldía mayor de Areria, treinta y un fuegos [...] Gabiria [Vecinos:] 160 [Fuegos:] 31 [...] Gaviria / [VECINOS:] 180 / [PILAS:] 1
      (...)

      Zer: Herria
      Non: Areria [gaur bereiz]
      Jatorria: CENS.CAST.XVI

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 49, s.v. Ezquioga

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 29, s.v. Azpeitia

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 16, s.v. Alegria

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 91, s.v. Guipuzcoa

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 262, s.v. Zumarraga

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 52, s.v. Gaviria

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 64, s.v. Guipuzcoa

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 59, s.v. Guipuzcoa

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 141, s.v. Ormaiztegui

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 84, s.v. Guipuzcoa

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 133, s.v. Mutiloa

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 109, s.v. Ichaso

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiriako - (1847) Izt.C , 102
      (...)
      *Ormaiztegiko mugapean badira iturri garbi onak; bai ta bi erreka pizkor ere: oetako bata jatxitzen da *Gabiriako mugatik, zeñari esaten zaion San *Estebango erreka, eta bestea *Alegeriako etxadiatik datorrena
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: OEH.ONOM

    • gabiria - (1847) Izt.C , 113
      (...)
      *Zumarraga gelditzen da eskuitara, eta ezkerrerontz *Billa-erreal; lagatzen ere ditu bidasti-aldi batean eskuirontz *Gabiria, *Ezkioga, eta *Ormaiztegi
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: OEH.ONOM

    • gabiriako - (1847) Izt.C , 93
      (...)
      *Gabiriako mugapean badira iturri anitz ur garbi ona iori ematen dutenak; baita ugaiotarrak ere
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: OEH.ONOM

    • gavíria - (1857) NOM.1857 , 0025

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1857) NOM.1857 , 0025

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria'n - (1926) ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 99, 106, 107, 108. or.
      (...)
      Ageŕe-bengoa (Gabiria'n...) [...] Baztaŕika (Gabiria'n) 99. or.; Baŕetxe (Gabiria'n...) 106. or.; Amezti (Aŕayotz'en, Igeldo'n, Aya'n, Gabiria'n, Beŕgara'n, Andoain'en...) 107. or.; Azkaŕtza (Gabiria'n...) 108. or.
      (...)

      Zer: Herria
      Non: Gipuzkoa
      Jatorria: ETX.EEI

    • gaviria - (1940) NOM.1940 , Gip., 15. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1940) NOM.1940 , Gip., 16. or.

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (1954) IGNE.50 , 0088 (Vergara)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1966) AZK.EDIAL , 34 B
      (...)
      Dialecto guipuzcoano
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: AZK.EDIAL

    • gabiria - (1974) LIZ.LUR , 34. or.
      (...)
      Gabiria, Ezkioga-Itxaso, Ormaiztegi, Zerain, Mutiloa, Segura, Zegama, Idiazabal, Olaberria, Beasain, Ordizia, Lazkano, Ataun, Zaldibia, Gaintza, Itsasondo, Altzaga, Arama eta Legorreta: 18 udal, 309,83 km2 eta 41.866 bizilagun. Goierritarrei galdatu ondoren, Legorreta jarri dugu Goierriko azken herri bezala
      (...)

      Zer: Herria
      Non: Goierri (Gipuzkoa)
      Jatorria: LIZ.LUR

    • gaviria: gabiria - (1974) TXILL.EHLI , 170 B

      Zer:
      Non:
      Jatorria: TXILL.EHLI

    • gabiria - (1977/08/25) KINT.GAB , 555-557
      (...)
      GABIRIAREN ETYMOLOGIAZ 1977-VIII-25 XABIER KINTANA Duela zenbait hilabete Ordiziatik, bertan hitzaldi bat egin nezan, deitu egin ninduten. Handik Bilboratzean, hiriak bere sarrera[n] daukan izenaz hasi nintzen pentsatzen, ondorioz, hemen dakartzadan konklusioetara helduz. Dakigunez, Gipuzkoako hiri horren oraingo izen ofiziala Villafranca de Ordizia da, bertakoek eta ingurukoek beti Ordizia, soil-soilki, deitua izan arren. Neronen kezka, ordea, ez zen hiri horren gaurko euskal izena nola den jakitea, aurrekoa, hots, erdarazko Villafranca hori, euskaraz inoiz izan bazen behintzat, nolakoa izan zitekeen jakitea baizik. Arazo honek, bestalde, kuriositateaz gainera, ba du aparteko garrantzia. Dakikegunez, Erdi Haroaren bukaeran, XIII eta XIV mendeetan bereziki, Euskal Herrian, Europa osoko prozesu batetan murgildurik, erregeen babespeko hiri asko fundatu ziren, gaztelaniaz Villafranca, Villarreal, Villagrana, Monreal, Salvatierra eta Segura izenez ezagutuak [Ikus Julio Caro Baroja, Los Vascos3, Ed.Istmo, Madrid, 1973, 91 hor]. Euskal Herriko orain arteko hizkuntza ofizial ia bakarrak erdarak izan direlarik, dokumentuetan ez dira behin ere izenik euskaraz azaltzen eta horregatik ez dakigu herriaren ahoan noizbait usariorik ukan duten ala ez. Erregeen babespean egindako hiri bereziok euskaraz generikoki izendatzeko orduan, beraz, orduko euskal izena ez dakigularik, erdaraz aipatu beharra daukagu, orain asmaturiko eta ordukoa ez zen izen anakhroniko batez adierazi nahi ez baditugu behintzat [Salhatzekoak dira, arrazoi honexegatik, hiribildu moduko asmakeria modernoak]. Hirien, eta, eskuharki, toponymi izen askok, maiz hizkuntza ezberdinetan beren kide hurbilak dauzkate: Neapolis / Villanova / Citatanova / Villeneuve / Villanueva / Vilanova / Neustadt / Novgorod / Hiriberri ;Pentapolis / Cincovillas / Bosturi / ;Villabona / Uriona; Bonloc / Lekuona / Lekuine; Neuchâtel / Neufchateau / Newcastle / Castelnuovo / Gazteluberri, Jauregiberri… etab. Gu orain gatxezkion izenak berak ere, Villafranca-k halegia, ba ditu Europako beste hizkuntzetan bere kideak: Villefranche, Friburg, Freetown… Izenok, funtsean, zera adierazten zuten, beraik zeramatzaten hiriek, inguruko herri lauek ez bezala, zerga, petxa edo erret paguetan halako pribilegio batzu zeuzkatela. Erdarazko Villafranca, hortaz, “Villa franca o libre (exenta) de pechas” gisa ulertu behar dukegu. Euskaraz hori berberori nola esan zitekeen pentsatzen arituz [Alde batera uzten dugu, noski, iparraldeko Milafranga, berau erromantzetikoa izanki], petxa (edo zerga) gabeko hiria zatekeela etorri zitzaidan burura, beste hizkuntzetan bezala laburtuz, hots, petxa edo zerga hitza kenduz, gabeko hiria edo gabe (dagoen) hiria irtenik. Une hartan izen bat pasatu zen ene burutik: Gabiria, Villafranca de Ordizia-ren ondoan egonik, agian neronek bilatu nahi nuenaz zer ikusia zeukakeena. Formaz, Gabiria gabe + hiri-tik sortua datekeela begien bistan da. Beste etymologia posible bat gabi ”mailu” + hiri litzateke, baina geographiaz ba dirudi hor ez dela inoiz burdin olarik izan, hypothesis hori ezabatzen duena berau [Ikus Pablo de Gorosabel, Noticia de las cosas memorables de Guipúzkoa o descripción de la provincia y de sus habitantes, Ed.López, Tolosa, 1899-1901, 195-197, horr.”No tiene fábrica de ninguna clase; pero sí algunos molinos harineros de poca consideración, a causa de la escasez de agua de su regata”]. Beste etymologia posible bat, A. Irigoyenek proposatua, zera litzateke: Gabi ”izen propioa” + hiri (cf. Enekuri, Maruri, Basahuri, Otsanduri, Erramelluri…): hori baina, Gipuzkoan kasu bakarra litzateke, ez bailuke –eta -hiri-rekin are gutiago– beste kiderik. Alde batera uzten ditugu, zentzurik ikusten ez diegulako, gau + hiri, edo -iri “aurre”-rekiko beste hypothesisak (cf. Zubiri, goiztiri). Gabiria (<*gabe + hiria) ez litzateke, bestalde, gabe + sustantibo modura euskaraz dugun bakarra, hortxe baitago Bizkaiko Bagil (<*baga, ”gabe” + hil), euskara komuneko Urria edo frantsesezko la saison morte gisa, hau da, “fruitu edo uzta gabeko hilabetea”, udaberrikoak amaiturik udakoak oraino heldu ez direnean gertatua [Honetaz, Julio Varo Barojak beste hiru etymologia aipatzen ditu (ikus Estudios Vascos2 Ed. Txertoa, S. Sebastián, 1973, 81.hor.): baba il (Astarloak), ebaki il (Van Eys) eta bago pago il (Kanpion). Gure ustez ez dira onhargarri.Astarloatena formagatik alde baterautzirik, Kanpionena onhartzekotan Bizkaian pago-ren ordez inoiz bago izan dela frogaru beharko litzateke;Van Eysen bidetik, denbora aski zaharretan ari baikara, ebaki (edo ebagi) il –en ebail aterako litzaiguke]. Gabiria “Villafranca, Friburg” zatekeela susma erazten diguten beste datu batzu ere ba dira. Gorosabelek dioenez, ez dakigu noiz fundatua izan zen herri hori, baina ba dirudi zaharra dela [Ikus gora: Gorosabel, Noticia…, 196.hor]. Beraren izenaren lehen dokumentua 1399.garren urtean, azaltzen da, petxarik eza eskatu zioten herri batzuri erantzunez, erregeak egindako txartel batean, hain zuzen. Antza denez, urte batzu lehenago 1384. urtean, Segura hiri petxagabekora erantsia zen, baina hurrengo mendean, Areriako alkategopera pasatu zen. Azkenik, 1661.ean, erregearen pribilegio batez, hiri aparteko gisa eratu zen. Esan beharra dago, halaber, beti babes bila, lehenagoko sasoi batez, Salvatierra de Iraurgi-ren, hau da, Azpeitiaren magalean egon zela. Guztiotan konstante bat azaltzen zaigu, petxa gabe egoteko ahalegina, nolabait bere izena justifika lezakeena. Susmatzekoa da, beraz, Gabiriak gaur gordetzen duen izen hori ez ote den lehenagoko beste villafranca haiek berentzat euskaraz zeukatenetik kopiatua, eta haiengan gaur galdua. Galtze hori, derragun bidenabar, oso komuna izan da, bai eta erdarazko formetan ere. Gogora dezagun, kasu, behialako Villagrana de Zumaya eta Monreal de Deva, gaur, erdaraz ere, Zumaya eta Deva geldituak direla, Villarreal de Urrechua edo Villafranca de Ordizia, euskaraz, Urretxua edo Ordizia diren bezalaxe.
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: KINT.GAB

    • gaviria: gabiria (gabiriar) - (1978) E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 324. or.

      Zer:
      Non:
      Jatorria: E.EUS.UD

    • gaviria - (1979) IGNE.25 , 088-IV

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria: gabiria (gabiriar) - (1979) E.UDAL , 29

      Zer:
      Non:
      Jatorria: E.UDAL

    • gabiria - (1986) GFA.MAP200 , --

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • GABIRIA: GABIRIA - (1986) HPS.EAE , 24

      Zer: Entitatea
      Non:
      Jatorria: HPS.EAE

    • gabiria - (1989) MU.ETM , 10, 211

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1991) NOM.1991 , Gip. 16

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1992) FK , 088-46-091-3
      (...)
      gabiria
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1993/01/20) DEIKER.HPS , 72544
      (...)
      088-46 091
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (1994) EJ.25 , 06. mapa

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • Gabiria - (1995/03/10) EJ.ENT95 , 2641. or.
      (...)
      OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Gabiria.
      (...)

      Zer: Biztanleria-entitatea
      Non: Gabiria
      Jatorria: EJ.ENT95

    • gabiria - (1999) HM.URRTXZM , --

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria: gabiria - (2000) E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1218. or.

      Zer:
      Non:
      Jatorria: E.EUS.GOR.EAE

    • Gabiria: Gabiria - (2001) EUDEL , 139

      Zer: Biztanle-entitatea
      Non:
      Jatorria: EUDEL

    • gabiria - (2003) HM.LGZP03 , --

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • Gabiria: gabiriar - (2004) ARAUA.140 , Euskera, XLIX (2004, 2), 1012. or.
      (...)
      Gabiria (euskara); Gabiria (ofiziala). Herritar izena: gabiriar.
      (...)

      Zer: Udala
      Non: Gipuzkoa
      Jatorria: ARAUA.140

    • gabiria (gabiriar) - (2004/06/03) OB.AG , 2.2
      (...)
      Onomastika batzordeak Ziordian izandako bileran onartutako izena
      (...)

      Zer: Udalerria
      Non: Goierri (Gipuzkoa)
      Jatorria: OB.AG

    • gabiria - (2005) GIP.ERREP , --

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2005) EUST.KALE , Gipuzkoa
      (...)
      Gabiria
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2005) HM.GBR , --

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4
      (...)
      UTM X.558750 Y.4766800 / GAKOA: 178552
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4
      (...)
      UTM X.558750 Y.4766800 / GAKOA: 178553
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gaviria - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4
      (...)
      UTM X.558750 Y.4766800 / GAKOA: 178552
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4
      (...)
      UTM X.558750 Y.4766800 / GAKOA: 178550
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4
      (...)
      UTM X.559235 Y.4767450 / GAKOA: 178551
      (...)

      Zer:
      Non: Gabiria
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007) NOM.GEOGR , Gip. MTN,25

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2007/12/04) DEIKER.HPS , 72544
      (...)
      088-46 091
      (...)

      Zer:
      Non:
      Jatorria: DEIKER.HPS

    • gabiria - (2009) MTNA100 , 540/4760

      Zer: Herria
      Non: Gipuzkoa
      Jatorria: MTNA100

    • gabiria - (2011) SAL.IKA , 6.46, 163. or.
      (...)
      Gabarika (probable casa o caserío de Mungia, B), Gabiria (G) [...] creo que se puede partir de Gaberius (Solin & Salomies, 1994: 84), de *(t?rra, villa) gaberica, de donde por asimilación habrá salido Gabarica. Creo que con un sufijo diferente puede derivarse del mismo antropónimo otro topónimo vasco: Gabiria (G). Si partimos de *(těrra, villa) gaberiana 'la granja, la propiedad de Gaberius', por asimilación vocálica saldría *Gabiriana, de donde, por caída de la nasal lene intervocálica *Gabiriâa, y por pérdida de la nasalidad y contracción de vocales iguales Gabiria (cf. El topónimo alavés Audicana > *Audicâa > Audica, escrito en euskera Audika y basado según Caro Baroja [1945: 92-93] en el antropónimo Audicus)
      (...)

      Zer: Herria
      Non: Gipuzkoa
      Jatorria: SAL.IKA

    • Gabiria (ofiziala)
    UTM: 
    ETRS89 30T X.558713 Y.4766630
    Koordenatuak: 
    Lon.2º16'44"W - Lat.43º3'0"N

    Kartografia:

    088-46 [FK]

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper