Pertsona-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Torres del Río - Lekuak - EODA

Torres del Río (Udalerria)

Entitatea:
Antolakuntza/Udalerria
Herritarra:
torrestar 
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua 
  • turres - (1109 [1989, 1990]) DRPLV , III, 145. or. (Euskera, XXXIV (1989), 713-721)
    (...)
    CapitulumVI. - De fluminibus bonis et malis qui [in] itinere Sancti Jacobi habentur... Ad Stellam decurrit Aiega; ipsa est limpha dulcis, sana et obtima. Per villam que dicitur Arcus decurrit aqua letifera , et ultra Arcum ad primum hospitale, inter Arcum scilicet et hospitale idem, decurrit aqua letifera jumentis et hominibus bibentibus eam. Ad villam que dicitur Turres, in terra scilicet Navarrorum, decurrit flumen letiferum jumentis et hominibus bibentibus ilIud. Inde...
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • turres - (1140 [1990]) JIM.ESTN , 151. or.
    (...)
    XIV. ¿El nombre vasco de Los Arcos según el Fuero de Estella? [en Fornes Linguae Vasconum, XXII, núm. 55 (1990), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-63] […] 1.1. Los Arcs, Los Arcos Observemos las denominaciones con que figura citada la villa en tres series documentales: […] Codex Calixtinus (siglo XII) Las menciones de nuestra villa figuran en latín, lengua en que fue escrito el códice: Arcus, Arcum, Archus. El Liber lV (Guía del Peregrino), capítulo III, «De nominibus villarum», enumera estas poblaciones en el tramo suroccidental navarro de la ruta jacobea: «Inde Stella, que pane bono et obtimo vino et carne et piscibus fertilis est, cunctis que felicitatibus plena. Inde est Archus, inde Grugnus».471 [VIELLIARD, 1963, p. 6] En el capítulo VI, «De fluminibus bonis et malis»: «Per villam que dicitur Arcus decurrit aqua letifera, et ultra Arcum ad primum hospitale, inter Arcum scilicet et hospitale idem, decurrit aqua letifera jumentis et hominibus bibentibus eam. Ad villam que dicitur Turres, in terra scilicet Navarrorum, decurrit flumen letiferum jumentis et hominibus bibentibus illud».472 [VIELLIARD, 1963, p. 14] El doblete «Urancia que dicitur Arcus» consta en el Liber Turpini, del mismo códice, como veremos.
    (...)

    Zer: Hiria
    Non: Torres del Río
    Jatorria: JIM.ESTN

  • torres - (1175 [1964, 1990]) DRPLV , III, 146. or. (Euskera, XXXIV (1989), 713-721)
    (...)
    José Yanguas y Miranda, Diccionario de antigüedades del Reino de Navarra, tomo II, Pamplona 1964, 106 orr. eta hurrengoak, delakoan Los Arcos hiriaz hitz egiten da, eta bertako Foru 1175-garren urtean Santxo errege nafar Jakintsuak emanikoa argitaratzen da, eta ez da Urancia-z deus erraiten. Aipatzen direnak dira: "in illo meo castro de Los arcos", eta "Et illi qui de Sancto Sole vel de Torres aut de Armañanzas, vel de Eregortes et de Villanova ibi venerint populare, tales habeant hereditates patrimonii sui, quales illas quales in Los arcos comparaverint".
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • torres - (1176-...) FORPC.CFMNA , N.25...
    (...)
    Cita más antigua recogida
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • martin sanchiz de torres - (1266/11/22) FDMPV.007 , 58. dok., 129. or. [AHN, Clero, C.1399, N.5-6]
    (...)
    De la qual dita particion et fiaduria son testigos qui presentes fueron en el logar [...] Martin Sanchiz de Torres, clauero de la abbadia de Andion
    (...)

    Zer: Giltzari lekukoa
    Non: Muruzabal Andion
    Jatorria: FDMPV.007

  • pero yuaynnes de torres - (1350) CAR.PNAXIV , 352 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 29rA)
    (...)
    Martin, fijo de Pero Yuaynnes de Torres
    (...)

    Zer: Zergadun baten aita
    Non: Huxanavylla
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • torres - (1350) CAR.PNAXIV , 334 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 17r A)

    Zer: Herria
    Non: Estellerria [Torres del Río]
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • martin de torres - (1350) CAR.PNAXIV , 331 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 15r B)
    (...)
    Martin de Torres
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Liçagorria
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • garcia de torres - (1366) CAR.PNAXIV , 431 B (D.a dok. [AGN, sign. gb.], IVv)
    (...)
    Garcia de Torres, III florines
    (...)

    Zer: Zergaduna [fijosdalgo]
    Non: Buñuel
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • garçia de torres - (1366) CAR.PNAXIV , 428 B (D.a dok. [AGN, sign. gb.], 12vA)
    (...)
    Item Garçia de Torres, II florines et meyo
    (...)

    Zer: Zergaduna [fidalgos]
    Non: Buñuel
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • sancho martinez de torres - (1366) CAR.PNAXIV , 631 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 163v[r]B)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arcos
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero torres - (1366) CAR.PNAXIV , 631 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 163rC)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arcos
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • torres - (1802) DRAH , II, 387
    (...)
    v. del part. de Los-Arcos, de la mer. de Estella, dióc. de Pamplona, r. de Navarra. Confina por o. con Armañanzas por e. con Sansol, á la derecha del río que baxa de La-Berrueza. Cerca del camino hubo en lo antiguo monasterio, cuyos vestigios duran todavía, y la iglesia entera de muy buena y firme arquitectura. Donó esta casa al monasterio de Irache el señor D. Ximeno Galindez en el año 1100. La parroquia actual, dedicada á S. Pedro, se halla servida por un vicario y 2 beneficiados, á cuyo cargo hay 296 personas, que componen toda su feligresía. En lo temporal es regida por un alcalde, nombrado por el virey á propuesta de la villa. T.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • torres del rio - (1911-1925) ALT.GPVN , II, 468

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • torres: torres del río - (1916) GM.CDA , 229
    (...)
    Torres: Torres del Río (partido de Estella)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: GM.CDA

  • torres - (1974) LIZ.LUR , 46. or.
    (...)
    Urantziako bost hiriak Urantzia (Los Arcos), Armañantza, Sansol, Torres eta EI Busto dira
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LIZ.LUR

  • dorreta (torres) - (1978) CFN , --

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • torres del río: torres=dorreaga (torrestar=dorreagar) - (1978) E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 332. or.

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.UD

  • torres del río: torres=dorreaga (torrestar=dorreagar) - (1979) E.UDAL , 46

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.UDAL

  • torres de elorz y del río - (1986) JIM.ESTN , 89. or.
    (...)
    VIII. Nombres vascongados y romanceados de pueblos navarros [en Fontes Linguae Vasconum, XVIII, núm. 47 (1986), Pamplona, Gobierno de Navarra, pp. 171-182] En el territorio navarro antiguamente vascohablante, e incluso en el que lo sigue siendo, existen algunas poblaciones conocidas con nombres o adjetivos romanceados, vertidos al latín en documentos redactados en esta lengua; por ejemplo: Arriba en el valle de Araitz; Valcarlos (Vallis Caroli,); Berrio plano (también llamado Berrio infrrior, de luso92 [Años 1274-1279 AV, Liber redecimae, ff. 4, 14, 30, 40v., 57 y 70], la baja93 [Año 1641. ADP, Car. 762, núm. 2] o la plana) y Berrio suso o superior, ambos en la Cendea de Ansoáin; Cizur mayor y menor Córdoba o Cordovilla en Galar; Alzuza mayor y menor en Egüés; Mutiloa o Mutilva de suso y de yuso, alta y baja, en Aranguren; Espinal, Burguete, Castillonuevo, Monreal, Peña, en la Merindad de Sangüesa; las Salinas de Galar, Guesálaz e Ibargoiti; Puente la Reina; Torres de Elorz y del Río; los Murillo cabe Urroz y cabe Artaxo, de Lónguida, Deyerri, el Cuende, el Fruto; Pueyo en la Valdorba; Dicastillo, El Busto, Estella, Los Arcos, Torralba, La Población, Piedramillera en la Merindad de Estella, y los Villafranca, Villamayor, Villamezquina, Villanueva, Villava y Villatuerta. Los miembros de la Comisión de Monumentos de Navarra recogieron los nombres vascos de algunas de esas localidades, plasmándolos en murales cerámicos colocados a la entrada de las respectivas poblaciones: «Berriosuso = Berriobeiti»; «Burguete Auriz»; «Espinal = Aurizberri»; «Estella Lizarra»; «Monreal = Elo»; «Olite = Erriberri»; «Peralta = Azkoien»; «Puente la Reina Gares»; «Valcarlos = Luzaide»; «Villafranca = Alesbes». Los topónimos vascónicos Alesves, Lizarra o Lizarrara, Luzaide, están documentados durante la Edad Media. También Iriberri e incluso posteriormente Irizar (‘Villa vieja; Villa vetula’)94 [A una Villa vetula otorgó García Ramírez el fuero de Estella y Puente al darla a los caballeros del Temple (1134- 1135). GOÑI GAZTAMBIDE, 1979, p. 373. Los vestigios de la iglesia y cementerio de Irizar, despoblado en Monreal, han sido arrasados recientemente al cultivar una finca]. Moret recogió el de Gares. En otros casos habían perdurado por tradición oral, como Auritz, Elo y, posiblemente, Berriobeiti. En unas zonas cuya población, incluidos los rectores de las iglesias, era vascohablante, con vecinos que no sabían ni entendían otra lengua, como acaecía en las cuencas de Pamplona, Aoiz-Lumbier, Elorz-Ibargoiti, Valdilzarbe-Puente la Reina y Valdorba hasta el siglo XVIII, parece lógico que las gentes utilizaran topónimos euskéricos para designar ciertas poblaciones de nombres o calificativos romances. Este juicio apriorístico queda confirmado siguiendo una vía indirecta: la de los topónimos mayores vinculados a bideak (‘los caminos’). La población rural es, en este sentido, de un tradicionalismo conservador enorme; durante siglos mantuvo formas antiguas e incluso arcáicas. Las menciones de caminos en romance indican el término ad quem en la misma lengua. Las citas en euskera son precisamente las que suelen mantener la nomenclatura autóctona primitiva. Por ejemplo: «El camino que ban a la Val de Ollo» o «Camino del valle de Ollo» será «Ollo aran bidea» u «Ollaranbidea»95 [JIMENO JURIO, 1989a, Toponimio de la Cuenca de Pamplona. Cendea de Olza, Col. “Onomasticon Vasconiae”, 3, Bilbao, Euskaltzaindia, pp. 107-108] y «el camino que van a la Ciudad de Pamplona; «Irun [Iruin, Iruñeco, Iruñera] bidea». He recogido centenares de referencias del topónimo, en castellano y vascuence, dentro y fuera de Iruñerria. Ni una sola vez he visto «Pamplona bidea». Aporto algunos topónimos mayores vascongados, en buena parte inéditos.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: JIM.ESTN

  • torres del rio: (n.t.e.e.c.) - (1990) EUS.NHI , 2310001 P.244

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • torres del río - (1993/10/06) NAO.NA.2000 , 122. zkia., 231
    (...)
    DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
    (...)

    Zer:
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NAO.NA.2000

  • torres - (1994) JIM.ESTN , 170. or.
    (...)
    XV Arqueta ‘Los Arcos’ (Fuero de Estella) [en Fornes Linguae Vasconum, XXVI, núm. 65 (1994), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 121-134] […] 2.3.5. Arqueta / Los Arcos […] Buscando en la comarca occidental de Estella un lugar que reuna las condiciones señaladas en el texto foral (villa de cierta relevancia, con población navarra y puente), hallamos en pleno camino jacobeo, entre Estella y Logroño, a Los Arcos (río Odrón), Torres (río Linares) y Viana (río Valdearas), ésta fundada por Sancho el Fuerte sobre un pequeño lugar del mismo nombre (1219). De la importancia de Los Arcos en los comienzos del siglo XII da fe la relación «de nominibus villarum itineris Sancti Jacobi» del Códice Calixtino, escrito hacia 1130. Después de «Stella, que pane bono et obtimo vino et carne et piscibus fertilis est», «est Arcus, inde Grugnus».564 [VIELLIARD, 1963, p. 6]
    (...)

    Zer:
    Non: Torres del Río
    Jatorria: JIM.ESTN

  • torres del río - (1994) NA.TM , XX, 160-161
    (...)
    "Torres del Río" izen konplexua onartu zen 1908ko otsailaren 18an Real Sociedad Geográfica delakoaren erabakiaz. Urantziaren eskualdeko hiria, Lizarrako merinerrian. 12,1 kilometro koadroko mugape luze meharra du, inguruan mugakide Sansol (E), Armañanzas (W) eta Elizagorria (S) dituela. Linares errekak gurutzatzen du ekialdetik. Hari datxekiola, eskuin bazterrean eta mugapearen iparrean, herrigunea dago 477 m.ko altueran. Beherago La Monjíako baserria dago. Klima medirreaniar kontinental tankerakoa du. Txipuak eta erripa-landareak ibaiaren ubidean; basaberritzeak egin dira larizio eta aleppo pinuez. Mugapeak 1.210 ha. ditu, haietatik 802 landuak (716 lehor lurra eta 86 baratz lurra), laborea ekartzeko jarriak 8479 ha.), mahatsa (92), olibadia (36), lekariak, bazka berdea, patata, barazkariak (frantses porruak eta beste), eta almendroak. Nekazarien kooperatiba mugimenduak Trujal de San Isidro abiatu zuen (1948), Bodega de San Andrés (1954) eta trilladora Santo Sepulcro (1962). HISTORIA: Erromatar aroko hondarrak aurkitu dira herri inguruetan. Emaitza agiri batean azaltzen da lehenbizikoz: "uno monasteriolo in Torres, iusta illo kamino" (Sancti Iacobi) (1100). Urantziari emandako foruan (1176), Antso jakintsuak abantailak eman zizkien Sansol, Torres, Armañanzas eta Eregorteskoei Hiria jendeztatzera joaten baziren. "Torres" eta "Torres de los Arcos" izenak ere izan zituen. Real Sociedad Geográfica delakoak hala erabakita (1908ko otsailaren 18an) "Torres del Río" du gaurko izen ofiziala, Torres (Elorzko)tik berezteko. Nafarroako erromanikoan garrantzia paregabeko monumentu bat du: Santo Sepulcroko eliza, XII. mendekoa. Jerusalemeko Hilobi Santuko ordenari egozten zaio eraikitzea, hiri honetan gomenderri bat izan baitzuen; Íñiguez Almech-ek aieru du iratxeko monjeek egin ote zuten, 1160-1170 urte inguruan. Oin oktogonaleko eraikina da, arkuen gaineko kupula batekin. Arkuok, elkarrekin gurutzatzean, izar bat osatzen dute erdian, eta haren gainean bermatzen da kanpoaldeko errematearen linterna. Urantziaren barrutiko hiria zen partez Gaztelako erresumari erantsi zitzaion 1463an eta horrela egon harik eta handik hiru mendetara, Fernando VI.ak agindu zuen bost hiriak berriz batu zitezela Nafarroako erresumarekin (1753). Mugapearen hegoaldean, errepidearen eta Linares errekaren artean, La Monjíako baserria Irantzuko monasterioaren ondareko etxaldea zen. XVI. XVIII. mende bitartean etengabe izan ziren hitzarmenak Torres eta Sansolekin bazkalekuak eta mugak zirela medio. Beretzako alkate arrunta zuen. Ikuskatzaile batek, Calahorrako katedralaren kalonjea, berri eman zuenez, "La Monjía deitzen dioten elizak, Santa Eulaliaren izenpekoak, Torres hiriko mugapean" kapellaua zuen; Torresko auzo batek gobernatzen zuen baserria, eremua errenta hartua baiztuen. esku pribatuetara pasa zen XIX. mendeko desamortizazioaren ondorioz. Datuok islatzen dute mende honetako mugimendu demografikoa: 292 bizilagun (1900), 513 (1920), 401 (1940), 378 (1960), 226 (1981), 220 (1992).
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.TM

  • torres del río - (1996) BEL.DEN , 389
    (...)
    Comentario lingüístico: La localidad es y ha sido llamada Torres. Fue llamada también Torres de Sansol y Torres de Los Arcos para diferenciarla de Torres de Elorz. Finalmente en febrero de 1908 la Real Sociedad Geográfica acordó que su nombre fuera Torres del Río.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: BEL.DEN

  • torres del río - (1996/05/01) NA.IZ , 231-0000

    Zer: [Udalerria]
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NA.IZ

  • Torres del Río - (1998/02/06) OB.AG , 1.1
    (...)
    Nafarroako toponimia nagusiaren azterketa egiteko P. Salaberrik paratutako zerrenda aztertzen da, bertan aurreko bilkuretan onartutako aldaketak agertzen direlarik, Batzordeak hala baderitzo hobes ditzan. // Hurrengo hauek erabaki ziren [...] N.t.e.e.c > Torres del Río
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: OB.AG

  • torres del río - (1999) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • torres del río - (2000) EL.BEL.NA.TOP , 82

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EL.BEL.NA.TOP

  • torres del río - (2006) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • torres del río - (2007) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • torres del río (torrestar) - (2007/09/20) OB.AG , 1.2
    (...)
    Onomastika batzordeak Vianan izandako bileran onartutako izena. // Oharra: Euskal testuetan azentu grafikorik gabeko forma erabiliko da: Torres del Rioko udaletxea berritu dute
    (...)

    Zer: Udalerria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: OB.AG

  • torres del río - (2008) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • torres del río - (2009) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Torres del Río: torrestar - (2009) ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 1000. or.
    (...)
    Torres del Río (euskara); Torres del Río (ofiziala). Herritar izena: torrestar. Eskualdea: Los Arcosko Bostiriak (-ak). Merindadea: Lizarra. Oharrak: Deklinatzean, azentu grafikorik gabeko forma erabiliko da: Torres del Rioko udaletxea berritu dute.
    (...)

    Zer: Udala
    Non: Nafarroa
    Jatorria: ARAUA.155

  • torres del río - (2011) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • torres del río - (2012) NA.IZ , 231-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Torres del Río - (2019) NA.TOF , 283924

    Zer: División administrativa
    Non: Torres del Río
    Jatorria: NA.TOF

 

  • Torres del Río (ofiziala)
  • Torres del Río (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.559860 Y.4707830
Koordenatuak:
Lon.2º16'12"W - Lat.42º31'18"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper