Pertsona-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Azeari - Pertsona-izenak - EODA

Azeari

Sexua:
gizonezkoa 
Hipokoristikoa:
Ez 
Arautzea:
batzordearen argitalpena 

Erdi Aroko euskal izena. 1167an egindako Aralarri buruzko agiri ezagun batean Azeari Umea azaltzen da, eta geroztik ohikoa da dokumentazioan. Latineko asinarius-etik dator, Aznar antroponimoa eta azeri (ikus Luki) izen arrunta bezala. Artaxoan (Nafarroa) XII. mendean Azari aldaera agertzen da; Arturo Campionek idatzitako Don García Almoravid eleberriaren pertsonaietako bat ere bada.

  • aceari umea - (--) CB.OVFGN , 993-994
    (...)
    No nos chocará que el "Fuero General" dé los nombres del "Baztán", del "Roncal", de "Valderro" o "Erro", de la "Aezcoa" tal y como hoy se escriben y dándoles la categoría de otras tantas comarcas ["F-G", p. 124 (lib. III, tít. XV, cap. XX), "Sarasaz" es el nombre que varía más (incluso de significado) con respecto a "Salazar". Porque hace pensar en "sarats", mientras que "Salazar", parece traducirse por "sala" = sel o algo parecido y "zar" = viejo. Lo contrario a "Salaberri", "Salaverria", etc.], si sabemos que en documentos mucho más antiguos las grafías, en gran parte, son semejantes a las actuales y reflejan una fijación sensible del vocabulario vasco; de aquella "lingua navarrorum" de que habla un texto del año 1167 [Moret, Investigaciones... p. 97 (lib. I, cap. V, 2), al margen: Lib, Rot. Eccles. Pompel. fol. 181: "Defensores supradictarum baccarum erunt Rex, et Episcopus et ipse comes vel successores eius. Est autem talis differentia inter Ortiz Lehoarriz, et Aceari Umea, quod Ortiz Lehoarriz faciet, ut lingua Navarrorum dicitur, una Maizter; eta Aceari Umea faciet Buruzagui, quem volverit". Luego lo citan casi todos los autores que se ocupan del vascuence. Francisque Michel, Le Pays Basque..., p. 7, etc.].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.OVFGN

  • asinarius - (0921 [1963, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Presbiter Asinarius et alius Asinarius testes (921, CartStJuanPeña n.12), con forma latina
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • azenari orobiz - (0953 [1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azenari Orobiz (953, DiplAsturleonesa 595 n.97)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Asturias-León
    Jatorria: DRPLV

  • azenari purizellici [purizelliz] - (0970 [1972, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azenari Purizellici cf [e.a.] [tb. Purizelliz] (970, CDSantiagoLeón 155 n.20)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: León
    Jatorria: DRPLV

  • acenari fortuniones - (0972 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.214 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes de 972 (cart. de Leyre, fº 214): Acenari Fortuniones
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • acenari bardeliz - (0980 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.260 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] de 980 (ibid. [cart. de Leyre], fº 260): Acenari Bardeliz
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • acenari gomessanis - (0981 [1977-1978, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenari Gomessanis (981, Leyre. f.262)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Leire
    Jatorria: DRPLV

  • asnari - (100-1200 [1977-1978, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Asnari presbiter (s. XI o XII, Leyre, f.207)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Leire
    Jatorria: DRPLV

  • acenar enecones - (1000-1200 [1957, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenar Enecones (s. XI-XII, CDPrioradoNavarra n.2)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • azenari forti - (1005 [1963, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azenari Forti (1005, CartStJuanPeña n.34)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • acenari de antulla - (1007 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.222 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] de 1007 (ibid. [cart. de Leyre], fº 222): Acenari de Antulla
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • asnero - (1010 [1965, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Con evolución románica normal: Asnero (1010, CDObarra n.16; 1020, n.83)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Obarra
    Jatorria: DRPLV

  • acenar fortuniones de arbues - (1024 [1963, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    ego Acenar Fortuniones de Arbues (1024, CartStJuanPeña n.39)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • senior azenare fortunionis - (1036 [1991]) JIM.ESTN , 191. or.
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.7. Irunga Consta en 1038 como tenencia: «Senior Azenare Fortuniones in Irunga [...] Episcopus dominus Santius in Pampilona».724 [UBIETO ARTETA, 1962-1963, núm. 72, II, p. 29. Dos años antes aparece «Senior Azenare Fortunionis in Uarte» (1036), ID., núm. 67] Excluida su identificación con Pamplona, puede relacionarse con Irañeta.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Uharte Arakil
    Jatorria: JIM.ESTN

  • acenari garceiz - (1038 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.227 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] de 1038 (ibid. [cart. de Leyre], fº 227): Acenari Garceiz
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • senior azenare fortuniones - (1038 [1991]) JIM.ESTN , 191. or.
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.7. Irunga Consta en 1038 como tenencia: «Senior Azenare Fortuniones in Irunga [...] Episcopus dominus Santius in Pampilona».724 [UBIETO ARTETA, 1962-1963, núm. 72, II, p. 29. Dos años antes aparece «Senior Azenare Fortunionis in Uarte» (1036), ID., núm. 67] Excluida su identificación con Pamplona, puede relacionarse con Irañeta.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Irañeta Arakil
    Jatorria: JIM.ESTN

  • eita azenari - (1044 [1930, 1956]) SERR.CSMC , 123 [M.IFOV, Emerita, 24, 176. or.]
    (...)
    Eita Azenari (CSM 123, año 1044)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: M.IFOV

  • acenari sançoiç de ivarra - (1053 [1933-1934, 1956]) BALP.HCVF , II, 166. or. [M.IFOV, Emerita, 24, 333-334. or.]
    (...)
    En cambio: // Ibarguren (Ál. año 1025), Ivarra (Acenari sançoiç de ivarra) (Vizc., año 1053), Ibargorocika (CSM 247, año 1082); vasc.-fr. Ibarre, Ibarrolle, Ibarrondoa. // Essavarri (Ál., año 1025); vasc.-fr. Echagoyti, Echart, Echeberri, Echebers, etc.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Bizkaia
    Jatorria: M.IFOV

  • açenari sansoiç de iuarra - (1053 [1957, 1992]) DRPLV , IV, 150. or.
    (...)
    Ibarra es un topónimo de etimología transparente muy extendido en toda el área del País Vasco. Está formado de ibar, 'valle, vega', + el artículo -a, y se documenta desde los primeros textos, cfr. Açenari Sansoiç de Iuarra (año 1053, S. Agustín de Echevarría) [22. oin oharra: Andrés E. de Mañaricúa publicó un trabajo exhaustivo sobre San Agustín de Echevarría y su documento fundacional en Scriptorium Victoriense, 4 (1957), pp. 304-325. Luis Michelena lo recoge en Textos arcaicos vascos, Madrid 1964, p. 30 y ss. §2.1.6.]
    (...)

    Zer: Toponimoa
    Non: Sanagustinetxebarria
    Jatorria: DRPLV

  • acenariz sanzoiz de berrio - (1053 [1959, 1968]) LMEND.XAB , Euskera, XIII (1968), 78. or.
    (...)
    Anotemos como curiosidad que en la escritura de fundación del monasterio de Varria, término próximo a la actual villa de Elorrio, en Vizcaya, efectuada en 1053 por Sancho de Navarra, además del citado nombre de Varria o Barria, que en este caso significaría jaro, bosque, campo, entre los firmantes aparece Acenariz Sanzoiz de berrio (Boletín de la Academia de la Historia, tomo III, año 1883). Figura también como firmante Momez de Azubarro, en cuyo apellido el componente barro equivaldría a barri o barrio en el signifcado de jaro, bosque, campo, pradera.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Elorrio
    Jatorria: LMEND.XAB

  • acenari momeç de açubarro - (1053 [1987]) DRPLV , II, 234. or. (cf. Euskera, XXII, 267. or.)
    (...)
    barroan normalmente se traduce por 'dentro', cfr. subarroarengocoa del texto, pero tiene también otros valores semánticos. Esta última palabra vuelve a aparcer en el segundo texto: Mortoan gurea barroa badeçu alua badeçu, donde barroa podría significar tanto algo relacionado con el espacio ganadero, (establo, etc.), (2), como con el miembro viril, es decir, 'Mortoan el nuestro, si tenéis vos miembro viril, tenéis también coño [verenda mulieris]'. // Téngase en cuenta que en toponimia y secundariamente en apellidos es frecuente Barroeta, Barrozabal, Amunabarro, Añibarro, Zozabarro, cfr. Acenari Momeç de Açubarro, año 1053, en el conocido documento de San Agustín de Echevarría de Elorrio
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenari lopeiz - (1056 [1977-1978, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenari Lopeiz (1056, Leyre, f.1056)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Leire
    Jatorria: DRPLV

  • açenare clabero - (1062-1063 [1965, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    et domne Açenare Clabero et Garçia Asnare de Beskansa (1062-1063, CDHuesca n.32)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • asnare trasmuriz - (1065 [1927, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Asnare Trasmuriz cf (1065, CartVega 10 n.6)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Asturias
    Jatorria: DRPLV

  • acenar enecons - (1072 [1987]) DRPLV , II, 199. or.
    (...)
    En relación con Enneconis encontramos también las variantes senior Santio Ennecones de Oia (1048, Leire. 262) y Acenar Enecons (mezquino de Oronz) (1072, Leire, 156), (13), con evolución románica de la vocal -i- de la terminación -nis > a -e- y caída ulterior de la misma en posición no acentual, con riesgo evidente de llegar a reducirse a *Enecos. Junto a estas formas claramente romanizantes se documentan otras como senior Lope Enecoiz. (1096, Leire. 182), Garcia Enecoiz. (1366, PNXIV, F.Sang., p. 475), en Ezcaroz, Val de Sarasaz. (14), por una parte, y Azubele Enecoz, (mezquino de Ochagavía), Fortes Enecoz, (mezquino de Jaurrieta) (1072, Leire, 156), por otra, que no pueden adscribirse más que a formas de lengua vulgar no romance, sino vascuence. La correspondencia de la forma popular Enecoiz con la Iatinizante Enneconis es de una nitidez intachable, ya que una s latina de época antigua se correspondía con una z fricativa dorso-alveolar vasca, como ya observó Michelena, (15) que en posición final se neutralizaba realizándose como africada, cuya pronunciación era la antigua del patronímico, incluso cuando éste pasaba a ser usado por hablantes románicos, cfr. Iat corpus. -oris, neutro, que del acusativo corpus da en lengua vasca gorputz. Naturalmente entre hablantes vascos cayó la -n-intervocálica. Recuérdese el topónimo navarro Aoiz, con pronunciación entre hablantes vascos como Agoitz, estudiado antes, procedente del patronímico Aionis que aparece constatado ya en época romana para Badajoz, cuya simetría con Enekoilz es irreprochable. En Leire se documenta también como senior Gars Ennecones de Aoz (1111, Leire, 159), simétrico a Enekotz
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenari sanz - (1080 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.231 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] de 1080 (ibid. [cart. de Leyre], fº 231): Acenari Sanz
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • acenari bueno - (1081 [1951, 1969]) LUC.BMVAL , 165 [M.NLCDI, FLV 1, § 6, 9. or.]
    (...)
    El adjetivo Ipuça 'el guipuzcoano' (v. nota 13 y abajo § 22) es frecuente, precedido de de algunas veces: cf. Domicu d'Ona (227, 1203) que puede muy bien haber sido un simple adjetivo, como Acenari Bueno (Valbanera 165, 1081)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Valvanera
    Jatorria: M.NLCDI

  • asnar de livorre - (1081 [1965, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    senior Asnar de Livorre [...] (1081, CDHuesca n.44)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • acenar lops - (1081 [1965, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    et Acenar Lops / ... (1081, CDHuesca n.44)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Huesca
    Jatorria: DRPLV

  • acenari ezcherra - (1083 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.110 [LU.NOBDP, IV, 165. or.]
    (...)
    Cart. de Leyre [...] fº 110, acte de 1083: Acenari Ezcherra
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Leire
    Jatorria: LU.NOBDP

  • acenari ezcherra - (1083 [1881]) CIERB.IABAL1 , F.110 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] de 1083 (ibid. [cart. de Leyre], fº 110): Acenari Ezcherra
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.NOBDP

  • andree auria acenariz - (1085 [1985]) JIM.ESTN , 106. or.
    (...)
    IX. Nombres vascos de ermitas en Iruñerria [en Cuadernos de Sección. Hizkuntza eta literatura, Aingeru Irigaray-ri Omenaldia, núm. 4 (1985), Donostia / San Sebastián: Eusko Ikaskuntza, pp. 397-403] [...] 2. Ander Dona/Señora Santa Volviendo al Códice Calixtino y al Andrea Maria, en Iruñerria descubrimos el tratamiento de andere dado a damas nobles. «Andree Auria Acenariz», de Lizasoáin (Olza), legó a Leire sus bienes en esta localidad (1085).224 [MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 117] Ha sido precisamente en esta localidad donde he hallado el título aplicado a una ermita de la Virgen. Normalmente aparece únicamente el Dona.
    (...)

    Zer: Andre izena
    Non: Lizasoain (Oltza)
    Jatorria: JIM.ESTN

  • acenarem - (1090 [1962, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenarem (fratrem), en acuso (1090 , CDCatedraLOviedo1 277 n.100)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Oviedo
    Jatorria: DRPLV

  • acenar acenariz - (1090 [1977-1978, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Acenar Acenariz (1090, Leyre, f.107)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Leire
    Jatorria: DRPLV

  • acenar acenarz de mentineta - (1094 [1987]) DRPLV , II, 200. or.
    (...)
    Los dobletes -itz y -tz, pueden verse también en Enekotz, pongamos por caso, cuya división debe hacerse como Eneko + -tz, mientras que en Enekoitz es claramente Eneko + -itz. recuérdese Lopeitz, de Lope + -itz. En Acenar Acenarz de Mentineta (1094, Leire, 139), el nombre de persona Acenar recibía pura y simplemente -tz, existiendo también, por otra parte, senior Acenari Acenariz de Elkarte (1099, Leire, 51), así como también senior Acenar Acenariz in Funes (1116, Leire, 137, y 1119, 157), y con caida de -n- intervocálica Alvira Aceariz, citado por Jimeno Jurio para el año 1143 en Doc. med. artajoneses. p. 104, n. 113, (17)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenar garcez - (1094-1104 [1968, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenar Garcez (1094-1104, DocArtajona n.15)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • acenarius - (1095 [1966, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    ego Acenarius, clericus Sancte Crucis (1095, CartStCruzSerós n.15, y 1097, n.16), formas vulgares latinizadas
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Santa Cruz de la Serós (Huesca)
    Jatorria: DRPLV

  • azenar azenariz de dabalos - (1096 [1930, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azenar Azenariz de Dabalos (1096, CartStMillan(Serrano), n.286)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Donemiliaga
    Jatorria: DRPLV

  • azenar azenariz de dabalos - (1096 [1930]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azenar Azenariz de Dabalos (1096, CartStMillan(Serrano), n.286)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Donemiliaga
    Jatorria: DRPLV

  • acenari acenariz de elkarte - (1099 [1987]) DRPLV , II, 200. or.
    (...)
    Los dobletes -itz y -tz, pueden verse también en Enekotz, pongamos por caso, cuya división debe hacerse como Eneko + -tz, mientras que en Enekoitz es claramente Eneko + -itz. recuérdese Lopeitz, de Lope + -itz. En Acenar Acenarz de Mentineta (1094, Leire, 139), el nombre de persona Acenar recibía pura y simplemente -tz, existiendo también, por otra parte, senior Acenari Acenariz de Elkarte (1099, Leire, 51), así como también senior Acenar Acenariz in Funes (1116, Leire, 137, y 1119, 157), y con caida de -n- intervocálica Alvira Aceariz, citado por Jimeno Jurio para el año 1143 en Doc. med. artajoneses. p. 104, n. 113, (17)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • aceari motze - (1100-1200 [1806, 1881]) BID.LBTLG , F.14 [LU.NOBDP, IV, 166. or.]
    (...)
    Livre d'or de Bay., fº 14, acte du XIIe siècle: Aceari Motze
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Baiona
    Jatorria: LU.NOBDP

  • aceari motce - (1100-1200 [1806, 1881]) BID.LBTLG , F.14 [LU.NOBDP, II, 154. or.]
    (...)
    Chartes [...] du XIIe siècle (Livre d'or de Bayonne, fº 14): Aceari Motce
    (...)

    Zer: Gizona
    Non: Baiona
    Jatorria: LU.NOBDP

  • jaun azari - (1103 k [1992]) DRPLV , IV, 195. or.
    (...)
    Azariondo toponymoan ez da nahi ta nahi ez azari, 'raposo, zorro', ikusi behar, zeren pertsona-izen hutsa besterik ez izaitea gerta bailiteke, besterik gabe. Izan ere animaliaren izena onomastikotik heldu da eta ez alderantziz, ikus Jaun Azari (c. 1103, Artajona, doc. 26) [12. oin oharra: José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968. // Azari pertsona-izena Azeari < Azenari-ren laburpena besterik ez da -n- vokal artekoa erori ondoan sorturikoa, zein asinarius, -ii, 'astazaina', hitzaren latin berandukoko forma batetik zabaldu baitzen euskaldunen bitartez, ikus ene liburu En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, "Cuestiones de Toponimia vasca circumpirenaica", §43, 209 orr., eta ene aurreko lan "La Colegíata de Cenarruza y sus seles", Bilbao 1975, 85-114 orr., 93 orr., non Obarra-ko Erdi Aroko dokumentaziotik bildurik Asnero erdal evoluziozko onomastikoa ere emaiten baitut
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • iaun azari - (1103 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Iaun Azari, [9 oin oharra: Contracción del nombre de persona Azenari, el cual pasó ulteriormente a ser el del 'zorro' en lengua vasca. El antropónimo Azenari > Azeari procede, por su parte, de una forma tardía del latín asinarius, -ii, 'asnero, borriquero', como ya señaló el siglo pasado A. Luchaire, -Rev. de Linguist., 14 (1881), p. 154-, ya que de ser cognomen pasó más tarde a ser nomen. Ciertamente no porta vocalismo antiguo si se tiene en cuenta que -i- dio > -e- en latín tardío, y que la -s- latina correspondía a una -z- vasca, cfr. mi obra En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, "Cuestiones de Toponimia vasca circumpirenaica", §43, p. 209, y mi trabajo anterior "La Colegiata de Cenarruza y sus seles", La Sociedad Vasca Rural y Urbana en el marco de la crisis de los siglos XIV y XV, II Simposio sobre Historia del Señorío de Vizcaya celebrado los días 23, 24 y 25 de marzo de 1973, Bilbao 1975, pp. 85-114, p. 93, donde doy también, tomándolo de la documentación medieval de Obarra, el nombre de persona Asnero] c. 1103, doc. 26, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • iaun azari - (1103 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Iaun Azari, (c. 1103, DocArtajona n.26)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • IAUN AZARI - (1103 [1994]) IRI.PIENE , 274 or.
    (...)
    4.62. IAUN AZARI / IAUN AZERI, JAUN ACEARI: laun Azari, (C. 1103, Doc. Artajoneses, dok. 26), andronymoa; laun Aceri, (1103-1120, Doc. Artajoneses, dok. 32); Jaun Aceari de Azterain, (1162, El gran Pr. Nav., dok. 28). Ikus AZNAR hirugarren zerrendan. [...] Beste zenbait izen XIV mendea baino lehen Nafarroan agertzen direnak (laugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • IAUN AZERI - (1103 [1994]) IRI.PIENE , 274 or.
    (...)
    4.62. IAUN AZARI / IAUN AZERI, JAUN ACEARI: laun Azari, (C. 1103, Doc. Artajoneses, dok. 26), andronymoa; laun Aceri, (1103-1120, Doc. Artajoneses, dok. 32); Jaun Aceari de Azterain, (1162, El gran Pr. Nav., dok. 28). Ikus AZNAR hirugarren zerrendan. [...] Beste zenbait izen XIV mendea baino lehen Nafarroan agertzen direnak (laugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • iaun azeri / iaun aceri - (1103-1120 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Iaun Azeri / Iaun Aceri, 1103-1120, doc. 32, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azeri, aceri - (1103-1120 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Iaun Azeri / Iaun Aceri (1103-1120, DocArtajona n.32)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • iau azari - (1110 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Iau Azari, c. 1110, doc. 40, Artajona, seguramente por Iau[n] Azari [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • iau[n] azari - (1110 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Iau[n] Azari (c. 1110, DocArtajona n40)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • iau[n] azari - (1111 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Iau[n] Azari, c. 1111, doc. 52, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari sanz filius sanz domicuz - (1111 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari Sanz filius Sanz Domicuz, c. 1111, doc. 51, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari gurena - (1111 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari Gurena, c. 1111, doc. 50 y 51, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari et sanso semeroiz - (1111 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari et Sanso Semeroiz, c. 1111, doc. 53, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • lope azari - (1111 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Lope Azari, c. 1111, doc. 55, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari sanuz filio sanz domicuz - (1111 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari Sanuz filio Sanz Domicuz, 1111, doc. 43, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • sanz azari - (1111 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Sanz Azari, 1111, doc. 44, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari filio sanz domicuz - (1111 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari filio Sanz Domicuz, 1111, doc. 44 y 45, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari oiza - (1111 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari Oiza, 1111, doc. 46, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • iau[n] azari - (1111 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Iau[n] Azari (c. 1111, DocArtajona n.52)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • azari sanuz - (1111 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azari Sanuz filio Sanz Domicuz, (1111, DocArtajona n43)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • sanz azari - (1111 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Sanz Azari, (1111, DocArtajona n.44)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • azari oiza - (1111 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azari Oiza, (1111, DocArtajona n46)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • azari gurena - (1111, 1120 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azari Gurena, (c. 1111, DocArtajona n.50-51, c. 1120, n.65)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • azari et sanso semeroiz - (1111, 1120 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azari et Sanso Semeroiz, (c. 1111, DocArtajona n.53)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • lope azari - (1111, 1120 [1968, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Lope Azari, (c. 1111, DocArtajona n.55)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Artaxoa
    Jatorria: DRPLV

  • acenar acenariz in funes - (1116 [1987]) DRPLV , II, 200. or.
    (...)
    Los dobletes -itz y -tz, pueden verse también en Enekotz, pongamos por caso, cuya división debe hacerse como Eneko + -tz, mientras que en Enekoitz es claramente Eneko + -itz. recuérdese Lopeitz, de Lope + -itz. En Acenar Acenarz de Mentineta (1094, Leire, 139), el nombre de persona Acenar recibía pura y simplemente -tz, existiendo también, por otra parte, senior Acenari Acenariz de Elkarte (1099, Leire, 51), así como también senior Acenar Acenariz in Funes (1116, Leire, 137, y 1119, 157), y con caida de -n- intervocálica Alvira Aceariz, citado por Jimeno Jurio para el año 1143 en Doc. med. artajoneses. p. 104, n. 113, (17)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • sanso azariz - (1119-1137 [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Sanso Azariz, 1119-1137, doc. 71, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azari gurena - (1120 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Azari Gurena, c. 1120, doc. 65, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • eneco azariz - (1120 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Eneco Azariz, c. 1120, doc. 65, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • filii orti aceariz - (1120 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Filii Orti Aceariz, c. 1120, doc. 70, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenarius - (1125- [1965, 1969]) LACMAR.CDI1 , 123 [M.NLCDI, FLV 1, § 7, 10. or.]
    (...)
    El otro sufijo vasco de «genitivo», -(r)en, es decir, el elemento derivativo no marcado que, a diferencia de -ko, puede unirse tanto a nombres animados (su empleo más frecuente y característico) como a no animados (36 [Véase últimamente R. Lafon, BSL 59 (1964), 82-104, con bibliografía anterior, y sobre todo, en la misma revista, "Les deux génitifs du basque", 60 (1965), 131-159]), ocurre dos veces en documento referente a Oteiza (123, h. 1125): Isti sunt fermes: Lope iaun Ortire Semea ('fi de don Orti') et Semen Enecones de Oteica, ... et accepit firmes Lope iaun Ortire Semea et Semen Enecones. Del carácter «popular» de los nombres da fe también un Orti Aceariz de Echauerri (v. arriba, § 5), mientras que el «prior et sacrista» firma Acenarius. Designaciones del mismo tipo, en forma no vasca, son innumerables: p. ej. Sancius Ortiz nepos de domna Sancia, etc.
    (...)

    Zer: Ponte izena (prior et sacrista)
    Non: Oteitza
    Jatorria: M.NLCDI

  • acenar sanz de albero de suso - (1128 [1966, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenar Sanz de Albero de Suso (1128, CartStCruzSerós n.24)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Santa Cruz de la Serós (Huesca)
    Jatorria: DRPLV

  • acenar acenariz de murgui - (1131 [1953, 1992]) DRPLV , IV, 152. or.
    (...)
    En el nº 175 de Apellidos vascos, referente a burgu, 'burgo', Michelena trata de Murguía citando a Gorostiaga, quien lo pone en relación con Burgui, que como topónimo vasco no procede, por supuesto, del nominativo plural latino, aunque acaso tenga que ver con burgu, y en la 3ª edición señala que "casi todo lo que ahí se dice es muy poco consistente", añadiendo que "Junto a Murguia (cf. senior Acenar Acenariz de Murgui, Irache, hacia 1131), hay Murguiart, Murguiondo. etc.", y se puede añadir que en ese etc. entra también Murguialday
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: --
    Jatorria: DRPLV

  • alvira aceariz - (1143 [1987]) DRPLV , II, 200. or.
    (...)
    Los dobletes -itz y -tz, pueden verse también en Enekotz, pongamos por caso, cuya división debe hacerse como Eneko + -tz, mientras que en Enekoitz es claramente Eneko + -itz. recuérdese Lopeitz, de Lope + -itz. En Acenar Acenarz de Mentineta (1094, Leire, 139), el nombre de persona Acenar recibía pura y simplemente -tz, existiendo también, por otra parte, senior Acenari Acenariz de Elkarte (1099, Leire, 51), así como también senior Acenar Acenariz in Funes (1116, Leire, 137, y 1119, 157), y con caida de -n- intervocálica Alvira Aceariz, citado por Jimeno Jurio para el año 1143 en Doc. med. artajoneses. p. 104, n. 113, (17)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenario - (1150) FDMPV.004 , 3. dok., 41. or.
    (...)
    Acenario in Funes et in Balterra
    (...)

    Zer: Gazteluzaina
    Non: Funes-Valtierra
    Jatorria: FDMPV.004

  • fortuno acenariz - (1154/03) FDMPV.004 , 5. dok., 45. or.
    (...)
    Fortuno Acenariz in Tarazona et in Unocastello
    (...)

    Zer: Gazteluzaina
    Non: Tarazona-Uncastiello
    Jatorria: FDMPV.004

  • unum locum de tota azariz et de semera ericiz - (1157 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 176. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    unum locum de Tota Azariz et de Semera Ericiz, c. 1157, doc. 112, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • unum locum de tota azariz et de semera ericiz - (1157 kop. [1968, 1990]) DRPLV , III, 168. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    unum locum de Tota Azariz et de Semera Ericiz, c. 1157, doc. 112, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenar - (1157/01) FDMPV.004 , 6. dok., 47. or.
    (...)
    don Acenar in Valterra
    (...)

    Zer: Gazteluzaina
    Non: Valtierra
    Jatorria: FDMPV.004

  • acenarius - (1162 [1957, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenarius scripsit (1162, CDPrioradoNavarra n.28)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • jaun aceari de azterain - (1162 [1957, 1995]) DRPLV , V, 168. or. (47. oin oharra)
    (...)
    Jaun Aceari de Azterain (1162, El gran Pr. Nav., dok 28)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • JAUN ACEARI - (1162 [1994]) IRI.PIENE , 274 or.
    (...)
    4.62. IAUN AZARI / IAUN AZERI, JAUN ACEARI: laun Azari, (C. 1103, Doc. Artajoneses, dok. 26), andronymoa; laun Aceri, (1103-1120, Doc. Artajoneses, dok. 32); Jaun Aceari de Azterain, (1162, El gran Pr. Nav., dok. 28). Ikus AZNAR hirugarren zerrendan. [...] Beste zenbait izen XIV mendea baino lehen Nafarroan agertzen direnak (laugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • sanso azeariz de irunea - (1164 [1991]) JIM.ESTN , 191. or. (707. oharra, 227. or.)
    (...)
    XVI. Pamplona y sus nombres [en Fontes Linguae Vasconum, XXIII, núm. 57 (1991), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 55-76] […] 3. El nombre vasco […] 3.6.3. Iruñela La reducción de «Irunia, uilla que est iuxta Erendazu»,707 [«García Lópiz de Herendazu et de uilla Irunia» (1098), MARTÍN DUQUE, 1983, núm. 163; Sanso Aceariz de IRUNIA (1164), ID., núm. 173. En esta carta figuran gentes de Nobar, Eza y Zábal] con la actual Iruñela en el valle de Yerri no ofrece dudas. En la documentación de los siglos XI-XII aparece indistintamente como Irunia708 [«García Lópiz de Herendazu et de uilla Yrunea» (1139), MARTÍN DUQUE, 1983, 313] e Yrunea;709 [Año 1223. LACARRA, 1965, núm. 329; año 1257, JIMENO JURIO, 1970, p. 64; año 1316, LACARRA, 1965, núm. 470] Irunela, Yrunnela,710 [Año 1377. LACARRA, 1965, núm. 516] Eruynela,711 [Año 1257. JIMENO JURÍO, 1970, núm. 114. En la carta fundacional de Santa María de Nájera consta un «Sanctus Sebastianus de Eruniola»; aunque identificado por UBIETO ARTETA, 1960, núm. 36, con «Iruñuela, Partido de Estella», puede tratarse de Irunia o Urunuela riojano] Eruynnuela,712 [Año 1237. LACARRA, 1965, núm. 361; años 1279-1280, Rationes Decimarum Hispaniae, ff. 2, 20, 31v., 41v., 58v., 59v. y 72. RIUS SERRA, 1947] Yrunhola, Yruynola, Yruynnola,713 [Siglo XIV LACARRA, 1965, núms. 507, 517, 526, 529, 531 y 538] Iruinela, Iruynela, Iruynnela, Yruinnela, 714 [Año 1359. LACARRA, 1965, núm. 509] Iruynnuela.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Iruñela Deierri
    Jatorria: JIM.ESTN

  • fortunio aznarez [azenarii] - (1164/01/09) FDMPV.004 , 9. dok., 54. or.
    (...)
    Hanc autem donationem feci cum consilio et voluntate episcopi Barchinonensis et episcopi Hilerdensis, et comitis Paliarensis et aliorum qui de meo consilio fuerunt videlicet, Fortunio Aznarez et don Arpa, et don Petro de Castellazol, et don Palazin, et don Blasco Maza et multorum aliorum [...] signum Fortunio Azenarii
    (...)

    Zer: Kontseilaria
    Non: Zaragoza
    Jatorria: FDMPV.004

  • aceari umea - (1167 [1956]) M.IFOV , 340-341. or.
    (...)
    Aceari Umea en 1167, Nav.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.IFOV

  • aceari de eguiror - (1180 [1957, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Aceari de Eguiror (1180, CDPrioradoNavarra n49)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • azeari zalduetaco - (1195- [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 80 [M.NLCDI, FLV 1, § 6, 40. or.]
    (...)
    Con el nombre en plural, Azeari Zalduetaco 'de los sotos' (80, hacia 1195)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • jaun aceari ortiz - (1200-1300 [1957, 1960]) IRIG.OMN , 134. or. [G. Larr., Priorado, 120. dok.]
    (...)
    Jaun Aceari Ortiz (el señor Aznar...)
    (...)

    Zer: Petxaduna
    Non: Larraga
    Jatorria: IRIG.OMN

  • aceari guruciricoa - (1200-1300 [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 110 [M.NLCDI, FLV 1, § 6, 40. or.]
    (...)
    Aceari Guruciricoa 'de junto a la cruz' ( 110, siglo XIII)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • jaun aceari ortiz - (1200-1300 [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 120 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 49. or.]
    (...)
    Como praenomina vascos son corrientes and(e)re 'domna' y jaun 'domnus' 'senior' [...] Con jaun, entre muchísimos otros [...] Jaun Aceari Ortiz (120, s. XIII, Larraga)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Larraga
    Jatorria: M.NLCDI

  • aceari zuria de guendulain - (1200-1300 [1957, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Aceari Zuria de Guendulain (s. XIII, CDPrioradoNavarra n.105)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • azeari [ortiz] - (1200-1300 [1957, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Azeari [Ortiz] (s. XIII, CDPrioradoNavarra n.106)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • aceari guruçiricoa - (1200-1300 [1957, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Aceari Guruçiricoa (s. XIII, CDPrioradoNavarra n.110)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • azcenarius pardi - (1208 [1966 , 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azcenarius Pardi (1208, DocCasbas n.20)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenarius pardi - (1209 [1972, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Acenarius Pardi (1209, DocSigena n.55)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azcenarius pardi - (1210 [1972, 1995]) DRPLV , V, 86. or.
    (...)
    Azcenarius Pardi (1210, DocSigena n.56)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azenario - (1210/04/01) FDMPV.004 , 11. dok., 58. or.
    (...)
    concedimus et laudamus et presenti scripto perpetuo velituro, libenter et voluntarii confirmarnus domino Deo, et eius gloriosa genitrici Virgini Marie, et eius monasterio de Oliva, et dilecto nostro Azenario abbati, et Calveto priori, et monachis et fratribus ibidem Deo servientibus, tam presentibus quam futuris, locum et villam nuncupatum Carcastellum, cum hominibus et feminis qui ibi sunt et erunt
    (...)

    Zer: Abatea
    Non: La Oliva
    Jatorria: FDMPV.004

  • bartholomeus aceari - (1218 [1965, 1969]) LACMAR.CDI1 , 296 [M.NLCDI, FLV 1, § 5, 7. or.]
    (...)
    Con todo, las pruebas de la pérdida de -n- no geminada, por la ya apuntada tendencia arcaizante de los escribanos, son en conjunto tardías: Dota Aciariz ( 251, 1209), Bartholomeus Aceari (296, 1218, Estella), Domeca et Domeca los [sic] cormanas (220, 1193, nombres de collazos), Gonçaluo Domicuz ( 227, 1203), Domicussa filio [sic] de Meteri (239, 1206) (25 [Coexistía, como se ve, con Domeca (...)]), Lope, filio de Domicu Uelça ( 331, 1221), etc.
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Lizarra
    Jatorria: M.NLCDI

  • bartholomeus aceari - (1218 [1965, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Bartholomeus Aceari (1218, CDIrache n.296)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Iratxe
    Jatorria: DRPLV

  • don aznar de eriçe - (1232-1251- [1930]) LAC.OV , 250. or. [AHN, 74 b, fol. 26 vº]
    (...)
    a) Apellidos y apodos [...] En Latassa. II. casas con sus heredades que nos dieron don Aznar de Eriçe, & don Sancho Guerra, la vna casa ha nopmne la casa de veroqueguia, & esta casa deue cadayno por coyllaçez de don Aznar de riçe... La otra casa ha nopmne
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Latasa (Odieta edo Imotz)
    Jatorria: LAC.OV

  • don aznar de riçe - (1232-1251- [1930]) LAC.OV , 250. or. [AHN, 74 b, fol. 26 vº]
    (...)
    a) Apellidos y apodos [...] En Latassa. II. casas con sus heredades que nos dieron don Aznar de Eriçe, & don Sancho Guerra, la vna casa ha nopmne la casa de veroqueguia, & esta casa deue cadayno por coyllaçez de don Aznar de riçe... La otra casa ha nopmne
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Latasa (Odieta edo Imotz)
    Jatorria: LAC.OV

  • azenario - (1233/07/23) FDMPV.004 , 14. dok., 62. or.
    (...)
    Atendentes devocionem et karitatis opera quibus domus et monasterium de Oliva habundare çerniter et florere, id circo corde bono et vera voluntate donamus concedimus et inperpetum confirmamus vobis venerabili et dilecto notro Azenario Dei gratia abbati et toti conventui de Oliva et fratribus eiusdem presentibus et futuris
    (...)

    Zer: Abatea
    Non: La Oliva
    Jatorria: FDMPV.004

  • eximinus acenarii (iener), semen aznareiz (ierno) - (1236 [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 268 s. [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or.]
    (...)
    El uso aquitano de emplear como nombres propios de persona designaciones de sexo, parentesco o edad se encuentra también en la Navarra medieval, más en vascuence que en romance [...] Domicu Suin(n)a (110), cf . Eximinus Acenarii iener Michael de Charren, Semen Aznareiz ierno de don Miguel de Charren (268 s., 1236, Puente la Reina), y fr. Legendre, etc.
    (...)

    Zer: Anroponimoa (suhia)
    Non: Gares
    Jatorria: M.NLCDI

  • aceari zalduetaco - (1249 [1957, 1960]) IRIG.OMN , 132. or. [G. Larr., Priorado, 329. dok.]
    (...)
    Aceari Zalduetaco (de Zaldueta, hoy Zandueta) a lado de Aceari Guruçiricoa (el de Guruziri). Guruz = cruz. Aceari, forma vascona de Acenari, Aznar, (n. 329: Acenarius, en otro Acenarium) de Labayçocoa, que se asemeja al Asinarius de Luchaire) = Documento de Larraga
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Larraga
    Jatorria: IRIG.OMN

  • aceari guruçiricoa - (1249 [1957, 1960]) IRIG.OMN , 132. or. [G. Larr., Priorado, 329. dok.]
    (...)
    Aceari Zalduetaco (de Zaldueta, hoy Zandueta) a lado de Aceari Guruçiricoa (el de Guruziri). Guruz = cruz. Aceari, forma vascona de Acenari, Aznar, (n. 329: Acenarius, en otro Acenarium) de Labayçocoa, que se asemeja al Asinarius de Luchaire) = Documento de Larraga
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Larraga
    Jatorria: IRIG.OMN

  • acenari, aznar de labayçocoa (acenarius, acenarium) - (1249 [1957, 1960]) IRIG.OMN , 132. or. [G. Larr., Priorado, 329. dok.]
    (...)
    Aceari Zalduetaco (de Zaldueta, hoy Zandueta) a lado de Aceari Guruçiricoa (el de Guruziri). Guruz = cruz. Aceari, forma vascona de Acenari, Aznar, (n. 329: Acenarius, en otro Acenarium) de Labayçocoa, que se asemeja al Asinarius de Luchaire) = Documento de Larraga
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Larraga
    Jatorria: IRIG.OMN

  • çeari, çurie - (1249 [1966, 2011]) NAN.C , 193 [IKER.27, 318. or. (Indéterminés Basse-Navarre)]
    (...)
    çeari, çurie J. de Camer y tue le mari de Da Domenga de Saint-Jean-Pied-de-Port, 1249 (Archiv-Nav.193)
    (...)

    Zer: ??
    Non: Nafarroa Beherea, Donibane Garazi
    Jatorria: IKER.27

  • acenario lopiz de caparroso - (1259/09/01 [k.]) FDMPV.007 , 23 bis. dok., 84. or. [AGN, Cart. II, P.129-131]
    (...)
    Theobaldo in Nauarra regnantibus, et Petro Remigii de Pedrolia existente episcopo Pampilone, et eiusdem fratre Johanne Petro de Baztan, existente alferiz in Nauarra, tenente Viana, Pero Martini de Subiça Lagardiam et Santum Uincencium, Garcia Lopiz de Alfaro Mendauiam, Egidio de Rada Ualterram, Furtado de Mendoça Pedraltam et Caparroso, Garcia Almorauit Santakaram, Cassedam et Ayuar, Acenario Lopiz de Caparroso castrum Tutelle, et Sancio de Barassoain, domino Fontellis, castrum Stelle
    (...)

    Zer: Erregearen ordezkaria
    Non: Tutera
    Jatorria: FDMPV.007

  • ochoa d'aznar - (1366) CAR.PNAXIV , 450 B (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 15v B)

    Zer: Zergaduna
    Non: Kaseda
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • axearico - (1366 [1973, 1995]) DRPLV , V, 87. or.
    (...)
    Axearico, en Orbayceta, forma hipocorística con suf. -ko y palatalización expresiva (1366, PoblNavarra 474)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Orbaizeta
    Jatorria: DRPLV

  • AZNAR, AZNAROT, AÇARI - (1366 [1994]) IRI.PIENE , 197. or.
    (...)
    3.60. AZNAR, AZNAROT, eta -n- vokal artekoa galdurik AXEARICO hypokoristikoa, eta AÇARI: Aznar Larriuiri; Aznar Ychusco; Aznar Gorria; Aznar d'Oronz, Aznar, el mege, (1366, PN-XIV, F.Sang., 477 orr.), Isaua-n; Aznarot, (1366, PN-XIV, F.Sang., 479 orr.), Vstes-en; Axearico, (1366, PN-XIV, F.Sang., 474 orr.), Orbayceta-n; Eluira Açariz, (1330, PN-XIV, F.Est., 294 orr.), Artaxona-n, non Açariz patronymikoak Açari izena suposatzen baitu. // Aznar pertsona-izen azken vokalik gabekoa Azenari-ren laburpena da, eta jatorria latinezko asinarius, -ii, appellativoan bilatu behar da, 'astazaina', hasieran euskal phonetikazko evoluzioz. Euskaraz AZEARI / AZARI / AZERI pertsona-izena animaliaren izen izaitera heldu da. Ikus ene lan "Las hablas de tierra de Estella y su onomástica", De re philologica lingua uasconicae, III, Bilbao 1990, 168 orr.: "laun Azari, (291) c. 1103, doc. 26, Artajona; laun Azeri / laun Aceri, 1103-1120, doc. 32, Artajona; Lau Azari, c. 1110, doc. 40, Artajona, seguramente por Iau[n] Azari; Iau[n] Azari, c. 1111. Doc. 43, Artajona; Azari Sanz filius Sanz Domicuz, c. 1111, doc 51, Artajona; de filia Sanxo Domicuz, 1111, doc 44 y 45, Artajona; Sanz Azari, 1111, doc 44, Artajona; Azari filio Sanz Domicuz, 1111, doc. 44 y 45, Artajona; Azari Oiza, 1111, doc 46; Azari Gurena, c. 1111, doc. 53, Artajona; Lope Azari, c. 1111, doc. 55, Artajona; Eneco Arariz, c. 1120, doc. 65, Artajona; filii Orti Aceariz, c. 1120, doc. 70, Artajona; Sanso Azariz, 1119-1137, doc. 71, Artajona; unum locum de Tota Azariz et de Semera Ericiz, c. 1157, doc. 112, Artajona; Garcia Azariz, c. 1158, doc. 118, Artajona", patronymikoak ere sartzen direla. Ikus IAUN AZARI laugarren zerrendan. // 291. oharra: "Contracción del nombre de persona Azenari, el cual pasó ulteriormente a ser el del 'zorro' en lengua vasca. El antropónimo Azenari > Azeari procede, por su parte, de una forma tardía del latín asinarius, -ii, 'asnero, borriquero', como ya señaló el siglo pasado A. Luchaire, —Rev. de Linguist., 14 (1881), p. 154—, ya que de ser cognomen pasó más tarde a ser nomen. Ciertamente no porta vocalismo antiguo si se tiene en cuenta que -i- dio > -e- en latín tardío, y que la -s- latina correspondía a una -zvasca, cfr. mi obra En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, "Cuestiones de Toponimia vasca circumpirenaica", S43, p. 209, y mi trabajo anterior "La Colegíata de Cenarruza y sus seles", La Sociedad Vasca Rural y Urbana en el marco de la crisis de los siglos XIV y XV, II Simposio sobre Historia del Señorío de Vizcaya celebrado los días 23, 24 y 25 de marzo de 1973, Bilbao 1975, pp. 85-114, p. 93, donde doy también, tomándolo de la documentación medieval de Obarra, el nombre de persona Asnero [...] Zenbait izen XIV mendeko Nafarroan agertzen direnak (Hirugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • conde asinario, ò aznares - (1614) SAND.COP , 10 atz. [IÑ.SAND, 1279. or. (128. oharra)]
    (...)
    Y en el año 824, reynando en Francia Luys hijo de Carlo Magno, embiò dos Capitanes, vno llamado Ebluo, y otro el Conde Asinario, ò Aznares, con gran copia de Vascos contra Pamplona […] Y en el 827 boluiò el mesmo Luys Emperador, rey de Fancia (sic) à embiar otros tres, que fueron, el Abad Isacar, y a Hildibrando, y a Donato Condes, que compusiessen las fronteras de Nauarra, con los Vascos, (como agora vimos las de Alduyde.)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IÑ.SAND

  • tota aznarii - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    tuta aznarii (II, XIII. kap., 267. orr. [0784. orr.]) Tota Azearitz, Antso Gartzeitzen bigarren emaztea // totae, totâ aznarii (II, XIII. kap., 301. orr. [0818. orr.]) Besteak beste, Sandovalen latinezko aipuan. Tota, Antso Gartzeitz I.aren emaztea
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • asenarius - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    asenarius (II, IX. kap., 179. orr. [0696. orr.]) Ludovico Pioren biografoaren latinezko aipuan. // asenario (II, IX. kap., 180. orr. [0697. orr.]) Ludovico Pioren biografoaren latinezko aipuan. // asenarii, asinarii (II, IX. kap., 180. orr. [0697. orr.]) // asenarius, asenario, asinarius (II, XII. kap., 258. orr. [0775. orr.]) Ludovico Pioren bizitzako eta Karlomagnoren bizitzako latinezko aipuetan // asinarius (II, XII. kap., 259. orr. [0776. orr.]) Azeari kondea // asnarius (III, VIII. kap., 450. orr. [0967. orr.]) Auch-eko artzapezpikua // asinarius vel asenarius (index, s.v. asinarius [1079. orr.])
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • galindus azenarii - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    galindo azen. (II, VII. kap., 135. orr. [0652. orr.]) Galindo Aznárez [trad. "García"], Aragoiko kondea // galindus azenarii (II, IX. kap., 196. orr. [0713. orr.]) Galindo Aznar kondea // galindus aznarii (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Galindo Aznareitz, Aragoiko bigarren kondea
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • aznar de rada in falces et in balterra - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    aznar de rada en falces et valtierra (II, II. kap., 082. orr. [0599. orr.]) Antso Gartzeizek lizarrarrei emaniko gutunaren okzitanierazko aipua // aznar de rada in falces et in balterra (II, III. kap., 100. orr. [0617. orr.]) Antso erregearen idazki baten aipuan
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • aznarii - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    azenarium, azenarius (II, VII. kap., 135. orr. [0652. orr.]) Aznar, Aragoiko lehen kondea // azenarium (II, IX. kap., 178. orr. [0695. orr.]) Azenario kondea // azenarium, azenarii (II, IX. kap., 194. orr. [0711. orr.]) Aragoiko kondea // azenarii (II, IX. kap., 195. orr. [0712. orr.]) // aznarii (II, IX. kap., 197. orr. [0714. orr.]) Latinezko aipuan. Aznar kondea // aznar (II, X. kap., 210. orr. [0727. orr.]) Zuritaren gaztelaniazko aipuan. Aznar kondea // aznario (II, XI. kap., 241. orr. [0758. orr.]) Aragoiko kondea // aznarii (II, XIII. kap., 267. orr. [0784. orr.]) Arakoiko Azeari kondea // aznarius (II, XIII. kap., 267. orr. [0784. orr.]) Fortunio Gartzeizen semea // aznarii (II, XIII. kap., 274. orr. [0791. orr.]) Aznar, Aragoiko kondea // acenarlo (II, XIII. kap., 297. orr. [0814. orr.]) Blancas-en latinezko aipuan. ecclesia et villas, id est Acenarlo // aznarii (II, XVII. kap., 365. orr. [0882. orr.]) Aznar, Aragoiko lehen kondea // azenarius, aznarii primi (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Besteak beste, Garibairen latinezko aipuan. Aznar, Aragoiko lehen kondea // aznarius 2 (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Aznar II.a, Aragoiko kondea // aznarium (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Garibairen latinezko aipuan. Belindaren semeetako bat eta Aragoiko Aznar kondearen aita // aznarium (II, XVII. kap., 367. orr. [0884. orr.]) Aznar Aragoiko kondea // aznario, aznariû, aznarij (II, XVII. kap., 368. orr. [0885. orr.]) Aznar, Aragoiko lehen kondea // aznario 2 (II, XVII. kap., 368. orr. [0885. orr.]) Aznar II.a, Aragoiko kondea // aznarij, aznarium, azenarius (II, XVII. kap., 369. orr. [0886. orr.]) Besteak beste, Bertiniren latinezko aipuan. Aznar Aragoiko kondea // aznarium 2 (II, XVII. kap., 369. orr. [0886. orr.]) Aznar II.a Aragoiko kondea // aznarij, aznario (II, XVII. kap., 370. orr. [0887. orr.]) Aznar, Aragoiko kondea // aznarium (II, XVII. kap., 371. orr. [0888. orr.]) Aznar Aragoiko kondea // aznarij (II, XVII. kap., 371. orr. [0888. orr.]) Aznareitz patronimikoa // azenarius, azenarij (III, IV. kap., 405. orr. [0922. orr.]) Azeari, Vasconiako dukea // aznarij (III, VI. kap., 421. orr. [0938. orr.]) Aznar kondea // aznarij (III, VI. kap., 423. orr. [0940. orr.]) Aznar, Aragoiko lehen kondea // aznarij (III, VI. kap., 426. orr. [0943. orr.]) Aznar kondea // aznarij (index, s.v. aznarij [1079. orr.]) // azenarij (index, s.v. sanctius [1092. orr.])
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • aznarii fortunionis - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    aznarii fortunionis (II, XIII. kap., 267. orr. [0784. orr.]) Gartzia Enekoitzen Eneka alabaren lehen senarra // aznario-fortunionis, aznario fortuniones (II, XIII. kap., 271. orr. [0788. orr.]) Besteak beste, Moralesen gaztelaniazko aipuan. Gartzia Enekoitzen alaba Enekaren lehen senarra
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • aznarii lupi - (1638) O.NUV , II, XIV. kap., 320. or. [0837. or.]

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • garciae aznarii - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    garciae aznarii (II, VIII. kap., 170. orr. [0687. orr.]) Gartzia Aznarez Gipuzkoakoa // garsiam-azenarii, garciae (II, XVII. kap., 365. orr. [0882. orr.]) Gartzia Aznarez, Aragoiko kondea // garsiae (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Gartzia Aznareitz, Aragoiko kondea
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • semen aznareytz en tafaylla - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    semen aznareytz en tafaylla (II, II. kap., 082. orr. [0599. orr.]) Antso Gartzeizek lizarrarrei emaniko gutunaren okzitanierazko aipua // semen aznariz in tafaylla (II, III. kap., 100. orr. [0617. orr.]) Antso erregearen idazki baten aipuan
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • acenarius lupi de caparrosa - (1638) O.NUV , II, XV. kap., 336. or. [0853. or.]
    (...)
    Iruñeko artxibategiko latinezko aipuan
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • eximinus azenarij - (1638) O.NUV , passim
    (...)
    eximinum azenarii, ximino (II, XVII. kap., 365. orr. [0882. orr.]) Ximeno Aznarez, Aragoiko kondea // eximinus azenarij (II, XVII. kap., 366. orr. [0883. orr.]) Ximeno, Galindo Aznareitz konde aragoiarraren anaia
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: O.NUV

  • asinarius > asnarius, acenar, aznar, ace(n)ari - (1881) LU.NOBDP , II, 154. or.
    (...)
    ASINARIUS, fréquent dans les chartes de l'Espagne du nord et de la région pyrénéenne française (Asnarius, Acenar, Aznar, Aner, etc.), a donné la double forme basque Acenari et Aceari, la seconde encore plus conforme peut-être au génie de la langue. On sait en effet que la chute de n entre deux voyelles est un des traits caractéristiques de la phonétique basque (2: Vinson, Revue de linguistique, III, fasc. IV, p. 455. Cf. notre mémoire sur les Origines linguistiques de l'Aquitaine, p. 33) [...] Aceariz (avec l'adjonction du suffixe patronymique espagnol: fils d'Aceari)
    (...)

    Zer: Gizon izenak
    Non: --
    Jatorria: LU.NOBDP

  • aceri - (1945) CB.MAT , VII-3, P.160
    (...)
    Vizcaya (112)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • azeri muñoz - (1945) CB.MAT , VII-3, P.160
    (...)
    Vizcaya (112)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • jaun aceari de pampilona - (1953 [1997]) M.AV , 119
    (...)
    119. paragrafoa.- azeari (azari, azeri) «zorro» y n. pr. (Aceari Umea, Nav., 1167; Jaun Aceari de Pampilona, 1152; patr. Aceariz): Azaldegui (cf. vizc. axel-eme «zorra»), top. Azalegi, Zuberoa; posiblemente Azarola (Azaola). La forma primitiva de que proceden todas las variantes vascas se ha conservado en el antropónimo medieval Azenari, de donde Aznar, Aznariz, Aznarez. (L. Michelena, Emerita XVII, 204-207). Hay, por lo menos, dos puntos seguros: 1) la var. Acenari, Acenaríz (de donde con pérdida vasca de -n- Azeari, Azeariz, etc., y con evolución romance Aznar, Aznarez, etc.) representa la forma más antigua; 2) este nombre de persona tiene el mismo origen que vasc. azeari, azeri, etc., «zorro». Lo que ya es discutible es la prioridad de uno y otro. Ahora creo que el apelativo, como tantos otros nombres de este animal (fr. renard es el más conocido), procede del antropónimo, y no al revés, lo mismo acaso que vizc. luki «zorro», lat. Lucius. Pienso, además, que Asinarius (o Asenarius) el nombre de aire plautino con que las fuentes francas designan al conde derrotado y apresado el año 824 por sus hermanos de sangre, no es una latinización arbitraria. El top. Açaldegui (Irache, 1215) tiene correspondencia precisa en rom. Golpejera (ant. gulpeja, etc., «zorra»). Dassance me señala la existencia de ap. Ascéry, Acheriteguy. La derivación de Azarola, y con disimilación (de *azal- + -ola) Azaola, es plausible. También el nombre de población vizcaíno Ceanuri, del que no conozco documentación antigua, vendrá de *Azenar-uri disimilado. Para Cenarbe en el Alto Aragón (Acenar-be 1055, 1071, Cinarbi 1069, 1092, Icinarbe 1081, Acenarbo 1090), ya M. Alvar, Actas de la primera reunión de toponimia pirenaica, Zaragoza 1949, 30 s., considera Acenari como una posibilidad. Más afirmativo es J. Coromines, Estudis de toponimia catalana I, 125,n., 196 s. Como elemento final antes pensaría yo en -bi (160) que en -be de behe.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • aceari umea - (1953 [1997]) M.AV , 119
    (...)
    119. paragrafoa.- azeari (azari, azeri) «zorro» y n. pr. (Aceari Umea, Nav., 1167; Jaun Aceari de Pampilona, 1152; patr. Aceariz): Azaldegui (cf. vizc. axel-eme «zorra»), top. Azalegi, Zuberoa; posiblemente Azarola (Azaola). La forma primitiva de que proceden todas las variantes vascas se ha conservado en el antropónimo medieval Azenari, de donde Aznar, Aznariz, Aznarez. (L. Michelena, Emerita XVII, 204-207). Hay, por lo menos, dos puntos seguros: 1) la var. Acenari, Acenaríz (de donde con pérdida vasca de -n- Azeari, Azeariz, etc., y con evolución romance Aznar, Aznarez, etc.) representa la forma más antigua; 2) este nombre de persona tiene el mismo origen que vasc. azeari, azeri, etc., «zorro». Lo que ya es discutible es la prioridad de uno y otro. Ahora creo que el apelativo, como tantos otros nombres de este animal (fr. renard es el más conocido), procede del antropónimo, y no al revés, lo mismo acaso que vizc. luki «zorro», lat. Lucius. Pienso, además, que Asinarius (o Asenarius) el nombre de aire plautino con que las fuentes francas designan al conde derrotado y apresado el año 824 por sus hermanos de sangre, no es una latinización arbitraria. El top. Açaldegui (Irache, 1215) tiene correspondencia precisa en rom. Golpejera (ant. gulpeja, etc., «zorra»). Dassance me señala la existencia de ap. Ascéry, Acheriteguy. La derivación de Azarola, y con disimilación (de *azal- + -ola) Azaola, es plausible. También el nombre de población vizcaíno Ceanuri, del que no conozco documentación antigua, vendrá de *Azenar-uri disimilado. Para Cenarbe en el Alto Aragón (Acenar-be 1055, 1071, Cinarbi 1069, 1092, Icinarbe 1081, Acenarbo 1090), ya M. Alvar, Actas de la primera reunión de toponimia pirenaica, Zaragoza 1949, 30 s., considera Acenari como una posibilidad. Más afirmativo es J. Coromines, Estudis de toponimia catalana I, 125,n., 196 s. Como elemento final antes pensaría yo en -bi (160) que en -be de behe.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • armendi, armendia - (1953 [1997]) M.AV , 82, 89
    (...)
    82. paragrafoa.- Armentari n. pr.: Armendariz (Armendarits), nombre de una localidad de la Baja Navarra, cf. Villaarmentero en Burgos, Palencia y Valladolid, Armenteiro (Coruña), Armentera (Gerona), Armenteros(Salamanca) y Armentiéres (Francia); v. también Piel, «Nomes de possessores latino cristâos»,34.Hay otros apellidos en armen-: Armendia (acaso de (h)arri y mendi), Armenduru, Armendurua, Armentegui, Armentia.La forma vasca del nombre bajo-navarro es hoy Armendaritze. cf don Armentari, Armentari Sanz, Leire1072, en el valle de Salazar. 89. paragrafoa.- (h)arri «piedra»: Arbe. Arbide, Arbildi, Arbilla, Arbiliaga, Arburu (Arbulu, top. Arbulo, Al., doc. Arbuslu. 1025), Arburua, Argaiz (Arcaizpe, de arkaítz «roca»), Argarate, Arluciaga Armendi, Armendia. Armentegui (?), Armara (armora «muro de piedra»), Arzabaleta, Arzubialde, y acaso Arpide (v. ardi) y Arquibe; Arralde, Arrate (arrale «puerta rústica de campo» «seto» «puerto en los montes»): Arratabe, Arrataguibel, Arratiguibel, de donde Arratibel), Arratola. Arrazua (Arrazuola. Arrazola; top. Harhazua Al., 1025), Arreche (Arrache, Arrese, Harretche, Arhex, Arresigor) Arregui, Arreguiaga, Arreluz (Arreluce, Oñate, s. XV), Arri Arria Arriaga, Arriaran, Arribillaga (y Arripillaga, de donde Arrillaga cf. más arriba Arbillaga), Arricauz (de donde seguramente Arcauz cf. Arcaute), Arrieta. Arriluce, Arriola. Arritegui. Arriurdin Arrizabalaga, Arrizubiaga, Arrizuriaga, Arrondo. Por disimilación al. en Alcorta (de *(h)arr(i).korta, cf. top. Algorta) y Alberro. Top. Arrilucea, Leire, s. XI-XII; Arbea 1104 Irache (don Martin d´Arbea, Irache, 1262), Ardui 1098, Leire, Harrigorriaga (hoy Arrigorriaga, Vizc.) en Oña, etc. Hay compuestos como (h)arresi «muralla, muro de piedra» (ap. Arresigor, Arresipé), Sancho Argonga (gonga, lat. concha) 1218, Irache, etc.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • azenari - (1953 [1997]) M.AV , 119
    (...)
    119. paragrafoa.- azeari (azari, azeri) «zorro» y n. pr. (Aceari Umea, Nav., 1167; Jaun Aceari de Pampilona, 1152; patr. Aceariz): Azaldegui (cf. vizc. axel-eme «zorra»), top. Azalegi, Zuberoa; posiblemente Azarola (Azaola). La forma primitiva de que proceden todas las variantes vascas se ha conservado en el antropónimo medieval Azenari, de donde Aznar, Aznariz, Aznarez. (L. Michelena, Emerita XVII, 204-207). Hay, por lo menos, dos puntos seguros: 1) la var. Acenari, Acenaríz (de donde con pérdida vasca de -n- Azeari, Azeariz, etc., y con evolución romance Aznar, Aznarez, etc.) representa la forma más antigua; 2) este nombre de persona tiene el mismo origen que vasc. azeari, azeri, etc., «zorro». Lo que ya es discutible es la prioridad de uno y otro. Ahora creo que el apelativo, como tantos otros nombres de este animal (fr. renard es el más conocido), procede del antropónimo, y no al revés, lo mismo acaso que vizc. luki «zorro», lat. Lucius. Pienso, además, que Asinarius (o Asenarius) el nombre de aire plautino con que las fuentes francas designan al conde derrotado y apresado el año 824 por sus hermanos de sangre, no es una latinización arbitraria. El top. Açaldegui (Irache, 1215) tiene correspondencia precisa en rom. Golpejera (ant. gulpeja, etc., «zorra»). Dassance me señala la existencia de ap. Ascéry, Acheriteguy. La derivación de Azarola, y con disimilación (de *azal- + -ola) Azaola, es plausible. También el nombre de población vizcaíno Ceanuri, del que no conozco documentación antigua, vendrá de *Azenar-uri disimilado. Para Cenarbe en el Alto Aragón (Acenar-be 1055, 1071, Cinarbi 1069, 1092, Icinarbe 1081, Acenarbo 1090), ya M. Alvar, Actas de la primera reunión de toponimia pirenaica, Zaragoza 1949, 30 s., considera Acenari como una posibilidad. Más afirmativo es J. Coromines, Estudis de toponimia catalana I, 125,n., 196 s. Como elemento final antes pensaría yo en -bi (160) que en -be de behe.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • aznar - (1953 [1997]) M.AV , 119
    (...)
    119. paragrafoa.- azeari (azari, azeri) «zorro» y n. pr. (Aceari Umea, Nav., 1167; Jaun Aceari de Pampilona, 1152; patr. Aceariz): Azaldegui (cf. vizc. axel-eme «zorra»), top. Azalegi, Zuberoa; posiblemente Azarola (Azaola). La forma primitiva de que proceden todas las variantes vascas se ha conservado en el antropónimo medieval Azenari, de donde Aznar, Aznariz, Aznarez. (L. Michelena, Emerita XVII, 204-207). Hay, por lo menos, dos puntos seguros: 1) la var. Acenari, Acenaríz (de donde con pérdida vasca de -n- Azeari, Azeariz, etc., y con evolución romance Aznar, Aznarez, etc.) representa la forma más antigua; 2) este nombre de persona tiene el mismo origen que vasc. azeari, azeri, etc., «zorro». Lo que ya es discutible es la prioridad de uno y otro. Ahora creo que el apelativo, como tantos otros nombres de este animal (fr. renard es el más conocido), procede del antropónimo, y no al revés, lo mismo acaso que vizc. luki «zorro», lat. Lucius. Pienso, además, que Asinarius (o Asenarius) el nombre de aire plautino con que las fuentes francas designan al conde derrotado y apresado el año 824 por sus hermanos de sangre, no es una latinización arbitraria. El top. Açaldegui (Irache, 1215) tiene correspondencia precisa en rom. Golpejera (ant. gulpeja, etc., «zorra»). Dassance me señala la existencia de ap. Ascéry, Acheriteguy. La derivación de Azarola, y con disimilación (de *azal- + -ola) Azaola, es plausible. También el nombre de población vizcaíno Ceanuri, del que no conozco documentación antigua, vendrá de *Azenar-uri disimilado. Para Cenarbe en el Alto Aragón (Acenar-be 1055, 1071, Cinarbi 1069, 1092, Icinarbe 1081, Acenarbo 1090), ya M. Alvar, Actas de la primera reunión de toponimia pirenaica, Zaragoza 1949, 30 s., considera Acenari como una posibilidad. Más afirmativo es J. Coromines, Estudis de toponimia catalana I, 125,n., 196 s. Como elemento final antes pensaría yo en -bi (160) que en -be de behe.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • aznarez, aznariz - (1953 [1997]) M.AV , 119
    (...)
    119. paragrafoa.- azeari (azari, azeri) «zorro» y n. pr. (Aceari Umea, Nav., 1167; Jaun Aceari de Pampilona, 1152; patr. Aceariz): Azaldegui (cf. vizc. axel-eme «zorra»), top. Azalegi, Zuberoa; posiblemente Azarola (Azaola). La forma primitiva de que proceden todas las variantes vascas se ha conservado en el antropónimo medieval Azenari, de donde Aznar, Aznariz, Aznarez. (L. Michelena, Emerita XVII, 204-207). Hay, por lo menos, dos puntos seguros: 1) la var. Acenari, Acenaríz (de donde con pérdida vasca de -n- Azeari, Azeariz, etc., y con evolución romance Aznar, Aznarez, etc.) representa la forma más antigua; 2) este nombre de persona tiene el mismo origen que vasc. azeari, azeri, etc., «zorro». Lo que ya es discutible es la prioridad de uno y otro. Ahora creo que el apelativo, como tantos otros nombres de este animal (fr. renard es el más conocido), procede del antropónimo, y no al revés, lo mismo acaso que vizc. luki «zorro», lat. Lucius. Pienso, además, que Asinarius (o Asenarius) el nombre de aire plautino con que las fuentes francas designan al conde derrotado y apresado el año 824 por sus hermanos de sangre, no es una latinización arbitraria. El top. Açaldegui (Irache, 1215) tiene correspondencia precisa en rom. Golpejera (ant. gulpeja, etc., «zorra»). Dassance me señala la existencia de ap. Ascéry, Acheriteguy. La derivación de Azarola, y con disimilación (de *azal- + -ola) Azaola, es plausible. También el nombre de población vizcaíno Ceanuri, del que no conozco documentación antigua, vendrá de *Azenar-uri disimilado. Para Cenarbe en el Alto Aragón (Acenar-be 1055, 1071, Cinarbi 1069, 1092, Icinarbe 1081, Acenarbo 1090), ya M. Alvar, Actas de la primera reunión de toponimia pirenaica, Zaragoza 1949, 30 s., considera Acenari como una posibilidad. Más afirmativo es J. Coromines, Estudis de toponimia catalana I, 125,n., 196 s. Como elemento final antes pensaría yo en -bi (160) que en -be de behe.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.AV

  • acenari, asenarius, asinarius, asner, aceari, aceri - (1956) M.IFOV , 340-341. or.
    (...)
    Son abundantes los nombres propios cuyas formas oficiales o más antiguas tienen una n intervocálica que falta en las populares o más recientes (Azkue, Morfología vasca, [Bilbao 1925], p. 30; S. de Altube, RIEV 14, 1923, pp. 518 ss.): [v oharra: “De fonética vasca”, 517-534] [...] Antr. Acenari, Acenariz (Asenarius, Asinarius, Asner, etc.), Aceari (Aceari Umea en 1167, Nav.), Aceri, Aceriz, Açariz: vasc. azari, azeri, etc., “zorro”
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: M.IFOV

  • acenari, aznar, aceari, azari - (1959) M.FHV , 5.8 par., 119. or.
    (...)
    Un ejemplo seguro de ea (< *ena) en interior de tema nominal es el vizc. azeari (...) 'zorro' (...) del nombre de persona Acenari (> rom. Aznar), vasc. Aceari (alguna vez Azari, patr. Aceariz, Azariz) atestiguado en Navarra al menos desde el siglo XI
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • acenari, aceari, asinarius - (1959) M.FHV , 21.8 par., 418. or.
    (...)
    Conviene consignar también en este lugar que el com. azeari, azeri 'zorro', relacionado sin duda con el nombre de persona Acenari, en zona de habla vasca Aceari, posible continuador de lat. Asinarius (vis. supra, 5.8), no posee en ningún lugar una variante *azehari
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • azeari, acenari - (1959) M.FHV , 15.2 par., 301. or.
    (...)
    Es corriente que en la forma popular vasca, de un nombre de lugar falte la n que presente la forma oficial del mismo topónimo, más conservadora (vid. Emerita 24 (1956), 340 s.): (...) Lo mismo ocurre en onomástica personal, donde están bien atestiguadas las variantes vascas Azeari (patr. Azeariz) de Acenari, Domicu y Domeca, cf. rom. Domingo y Domenga, Mart(h)ie
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • aceari - (1959) M.FHV , 15.3 par., 302. or.
    (...)
    El proceso [pérdida de n intervocálica] es posterior a los testimonios aquitanos, donde se escribe uniformemente Seni- por vasc. se(h)i, se(i)ñ, segi (vid. 7.7), y estaba cumplido en lo fundamental para comienzos del siglo XI, cuando encontramos ya el antr. Aceari
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • Azeri - (1966) EUS.NENP , 3 . or.
    (...)
    Aner, Azeri, Azenari (Ark.) [Ark. = izen arkaikoa]
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non:
    Jatorria: EUS.NENP

  • Azenari - (1966) EUS.NENP , 3 . or.
    (...)
    Aner, Azeri, Azenari (Ark.) [Ark. = izen arkaikoa]
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non:
    Jatorria: EUS.NENP

  • Azenar - (1966) EUS.NENP , 9. or.
    (...)
    Azenar -- Sansoiz de Ibarra (Ark. [nombre arcaico] doc. Vizc. XI).
    (...)

    Zer: gizon izena
    Non:
    Jatorria: EUS.NENP

  • iaun azari - (1968) JIM.DMA , 26 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or. (49. oharra)]
    (...)
    Como praenomina vascos son corrientes and(e)re 'domna' y jaun 'domnus' 'senior' [...] (49 [En Artajona, junto al normal Iaun (Iaun Azari 26, Iaun Azeri, Aceri 32), ocurre Iau, con probable pérdida de -n- entre vocales: Iau Azari (40, 52, 53), Iau Orti (40). Hay además, como sobrenombre, Garcia Jaunche (153, 1235, texto navarro: diminutivo?) y Miguel Echayauna 'el señor de casa' o 'el duende' (183), como Domingo Echayuna en Iranzu])
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: Artaxoa
    Jatorria: M.NLCDI

  • iaun azeri, aceri - (1968) JIM.DMA , 32 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or. (49. oharra)]
    (...)
    Como praenomina vascos son corrientes and(e)re 'domna' y jaun 'domnus' 'senior' [...] (49 [En Artajona, junto al normal Iaun (Iaun Azari 26, Iaun Azeri, Aceri 32), ocurre Iau, con probable pérdida de -n- entre vocales: Iau Azari (40, 52, 53), Iau Orti (40). Hay además, como sobrenombre, Garcia Jaunche (153, 1235, texto navarro: diminutivo?) y Miguel Echayauna 'el señor de casa' o 'el duende' (183), como Domingo Echayuna en Iranzu])
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: Artaxoa
    Jatorria: M.NLCDI

  • iau azari - (1968) JIM.DMA , 40, 52, 53 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or. (49. oharra)]
    (...)
    Como praenomina vascos son corrientes and(e)re 'domna' y jaun 'domnus' 'senior' [...] (49 [En Artajona, junto al normal Iaun (Iaun Azari 26, Iaun Azeri, Aceri 32), ocurre Iau, con probable pérdida de -n- entre vocales: Iau Azari (40, 52, 53), Iau Orti (40). Hay además, como sobrenombre, Garcia Jaunche (153, 1235, texto navarro: diminutivo?) y Miguel Echayauna 'el señor de casa' o 'el duende' (183), como Domingo Echayuna en Iranzu])
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: Artaxoa
    Jatorria: M.NLCDI

  • azeari - (1969) M.NLCDI , § 16, 52. or.
    (...)
    Cualquier observación sobre el sistema de los primeros nombres en estos documentos, en la medida en que se puede hablar de un sistema para zonas distintas en un espacio de varios siglos, tiene que ser por necesidad provisional. Los que aquí hallamos, si limitamos el examen a los más frecuentes en forma vasca, son sumamente pocos y no coinciden más que en pequeña parte con los que se atestiguan en la Rioja, Alava y Vizcaya. De hombre [...] Azeari; Berasco y patr. Erascoiz; Betri o Petri (Betri de Gorritz 433, 1276, Beriain)
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: M.NLCDI

  • azari, azeri, no acenari - (1969) M.NLCDI , § 17, 53. or.
    (...)
    Pero, por otra parte, se diría que, al no pesar sobre el escriba las tradiciones vigentes en Navarra, éste ha sido más fiel a veces a la pronunciación real que a la norma escrita. Ya se ha mencionado que en estos documentos es Azari, Azeri, no Acenari, lo que predomina desde el primer momento y por ello me atrevería a sugerir que Sanso Undico (111) O Sanz Undiuco (126) (55 [Según lee Lacarra, Vasc. med., p. 47; en la nueva ed., p. 235, Unduico]) no es sino 'de Undiano', con la forma vasca de ese nombre de población
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: M.NLCDI

  • açari por aceari - (1969) M.NLCDI , § 5, 38. or. (8. oharra)
    (...)
    Casi cien años más tarde (511, 1289), se lee aqueillos dos pedaços de Guendaria feron [sic] vinnas, los dos pedaços devanditos que vos damos en Guendaria: el editor escribe el nombre con minúscula. La reducción de -ea- en -a- es la misma que se atestigua, por ej., en Açari, Açariz por Aceari, Aceariz
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: M.NLCDI

  • AZEARI - (1977) SATR.EI.77 , 19

    Zer: Gizon izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.77

  • AZEARI - (1983) SATR.EI.83 , 22

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.83

  • acenari < asinari(us) - (1986) IRI.LVATM , 29, 31. par., 35, 37. or.
    (...)
    Otra [piedra] procedente de Echano: In Dei noini ego / Acenari, con noini por nomine [...] Naturalmente, lo que en nuestro caso aporta la documentación antigua, por su escasez, no da más que una visión muy fragmentaria de la realidad toponímica de cada época, y en cualquier caso queda la laguna de la Alta Edad Media. En lo que se refiere a la antroponimia los nombres que registramos no difieren sustancialmente de los que en los Cartularios medievales aparecen en una área extensa para el País Vasco y fuera de él, donde se registran algunos de origen vasco, tales como Enneco, Garcea, Ahostar, Ochoa, Ochando, Hobeco, etc. y otros en general de otro origen, estos últimos en algún caso con rasgos fonéticos que delatan su uso por hablantes vascos, como en el de Acenari, procedente del lat. asinari(us), 'asnero', que perdía también la -n-intervocálica, o de Lehoari, etc. Pero, en general, de lo que carecemos es principalmente de las formas vulgares
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Etxano (Zornotza)
    Jatorria: IRI.LVATM

  • acenar, acenari < asinarius; azeari > azari, azeri - (1986) IRI.TVC , 209. or.
    (...)
    43. Cenarbe, lugar de Villanúa. p. j. de Jaca, documentado el s. X como Acenarbe, 'parte baja, suelo de Acenar', teniendo en cuenta que Acenar- era nombre de persona, abundantemente documentado en la Edad Media como Acenari, < del lat. asinarius, -ii, nombre de oficio, con equivalencia de lat. s, vasc. z, y vocalismo latino tardío -e-, por -i- breve, rom. arag. Asnero (1010, Obarra, doc. 16. y 1020. doc. 83), (42 [oharra, 257. or.: Angel J. Martín Duque, Colección diplomática de Obarra (siglos XI-XII), Zaragoza 1965]), que con caída de -n- intervocálica dio entre hablantes vascos Azeari > Azari o Azeri, de donde pasó al nombre del zorro. J. Corominas. Est. top. catal., I, "La survivance du basque jusqu'au bas moyen age", p. 125, n. 20, da Acenarbi para 1245, y considera que se trata de azenaribe, 'sol de renards', 'endroit hanté par les renards', pero debe tratarse simplemente de nombre de persona
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: IRI.TVC

  • azenari > azeari - (1990) DRPLV , III, 215-216. or.
    (...)
    Ikusten denez aceri hari, latinez vulpi illi, eta grekoz XXXXXXXX, textu horretan metaphora modura erabiltzen dira pertsona maltzurraren irudia aditzera emaiteko, animalia besterik ez den azeria aipaturik horretarako. Egungo egunean, euskaldunen artean ere bizi bizirik dirau irudi horrek, eta gainera, izan ere, pertsona-izen batez adierazten da animalia horren beraren izena, irudiari dagokion aldetik alderantzizko joera ere hedatu baitzen Erdi Aroan, frantsesez bezala [22. oin oharra: Frantsesez renard, 'azeria', pertsona-izen franziko batetik sortua < Reginhart. // Azenari > Azeari Erdi Aroko pertsona-izenaren jatorria, ordea, latinezko asinarius, -ii, 'astazaina', ofiziozko izenean billatu behar da, A. Luchaire-k joan den mendean seinalatu zuenez, -Rev. de Linguist., 14 (1881), 154 orr.-, cognomen izaitetik nomen izaitera iragan baitzen geroago. Izan ere anthroponymoak ez du vokalismo zaharrik, -i- > -e- egin baitzen latin berankorrean, eta latinezko -s- euskarazko -z-ri baitagokio, cfr. ene liburu En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, "Cuestiones de Toponimia vasca circumpirenaica", §43, 209 orr., eta lehenagokoa den "La Colegiata de Cenarruza y sus seles", La Sociedad Vasca Rural y Urbana en el marco de la crisis de los siglos XIV y XV, II Simposio sobre Historia del Señorío de Vizcaya celebrado los días 23, 24 y 25 de marzo de 1973, Bilbao 1975, 85-114. orr., 93 orr., non erdarazko evoluzioko Asnero anthroponymoa ere emaiten baita Obarra-ko dokumentazio Erdi Arokoa gogoan harturik. // Bizkaiko luki, 'azeri', forma zaharra ere, Luci(us) pertsona-izenetik letorke]. Açenari > Azeari > Açari > egungo egunean piztiaren izen arrunta azeri / azagari dela (azkenengoa Bizkaiko Arratian).
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • acenar - (1995) DRPLV , V, 73. or.
    (...)
    Del mismo modo que en Urtubey, 'suelo, terreno de Urtu', visto arriba, hay formas como Cenarbe, lugar de Villanúa, p. j. de Jaca, documentado el siglo X como Acenarbe, 'suelo, terreno de Acenar', nombre de persona bien docmentado en época medieval [35. oin oharra: Cfr. mi "Cuestiones de Toponimia vasca circumpirenaica", En torno a la Toponimia vasca y circumpirenaica, Bilbao 1986, §§43, p. 209]
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • asinarius 'borriquero, pastor de asnos' > azenari / azenar > aznar; azeari, azari o azeri - (1995) DRPLV , V, 85. or.
    (...)
    ASINARIUS // Apelativo latino derivado de asinus, 'asno, burro', que expresa el oficio de 'borriquero, pastor de asnos', y que, como sucede con armentarius, visto más arriba, podía funcionar obviamente como sobrenombre sin mayor dificultad. En la Edad Media aparece muy difundido como nombre de persona en la forma Azenari / Azenar, imponiéndose definitivamente Aznar para el siglo XIV en lo que se refiere al romance, y muy raramente como Asnero, este último de evolución románica normal, documentado en Aragón, constituyendo Azenari una forma de substrato, con huellas de fonética vasca por haberse difundido secundariamente a partir de Vasconia. Fonéticamente se explica así: lat. Asinari(us) > Azenari, con vocalismo tardío de -i- breve latina, es decir, con resultado de > -e-, conservándose, por otra parte, entre hablantes vascos de alguna manera la pronunciación que en latín se daba a la -s-, la cual no correspondía a una -s- apico-alveolar vasca, sino a una -z- dorso-alveolar, ambas fricativas [5. oin oharra: Cfr. Luis Michelena, "Lat. s: el testimonio vasco", Actas del XI Congreso Internacional de Lingüística y Filología Románicas, Madrid 1968, pp. 473-489]. Esta huella se refleja en las formas que se registran en la Edad Media, generalmente escritas con -z-, y también con -c- / -ç- o con -s-. Entre hablantes vascos llegó a perder, además, la -n- intervocálica, por lo que, cuando en área vasca se registra la forma vulgar, aparece como Azeari, Azari o Azeri, cuyo nombre de persona, por otra parte, pasó a constituirse en apelativo para designar al zorro, lo mismo que ocurre en francés con renard, cuyo apelativo procede del nombre de persona. En romance llegó a perder la vocal final, e ulteriormente se fijó como Aznar por caída de la vocal pretónica, perdurando en la actualidad como apellido, junto con la forma de patronímico Aznárez [6. oin oharra: Según información facilitada por Ana Mª Cano en el Censo electoral de Asturias del año 1991 se registran los apellidos Aznar (treinta y un casos), Aznárez (tres)]. En lengua vasca, por otra parte, cuando va como referencia toponímica en primer miembro de compuesto aparece en la forma Azal-, cfr. Azaldegui, 'casa, propiedad de una persona llamada Azari'
    (...)

    Zer: Ponte izena, deitura
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • azenariz, azenarez, aznárez / azeariz, azariz - (1995) DRPLV , V, 85, 86. or.
    (...)
    la forma de patronímico Aznárez [6. oin oharra: Según información facilitada por Ana Mª Cano en el Censo electoral de Asturias del año 1991 se registran los apellidos Aznar (treinta y un casos), Aznárez (tres)] [...] Como patronímico se registran Azenariz / Azenarez /Aznarez. etc., y en área vasca también Azeariz / Azariz
    (...)

    Zer: Deitura patronimikoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • asinarius, aznar - (2000) ORP.MAISMED , III. kap., 133. or.
    (...)
    azari (moderne azeri) qui devait traduire “renard” dans le basque médiéval (1103 jaun azari “Seigneur Renard” comme nom-surnom de personne), quels que soient les liens hypothétiques ou probables de ce mot avec le nom asinarius latin littéralement “ânier” qui fait le prénom masculin médiéval très fréquent en Pays basque Aznar et aurait été transféré ensuite, comme en français le prénom “Renard” à la place de l’étymologique et vieux français “goupil” (du latin vulpe) [38 L. Michelena, Apellidos vascos, op. cit. p. 63: “Creo que el apelativo, como tantos otros nombres (fr. renard), procede del antropónimo, y no al revès…”], semble faire le nom de maison d’Iholdy 1366 açarola “cabane des renards”, nom très vraisemblable pour cette maison tout à fait à l’écart et en hauteur; on doit hésiter à voir plutôt une forme basque du prénom Aznar (seul documenté pourtant comme prénom dans les listes médiévales) dans les noms des feux de Larcevau cités en 1412 lostau daceary et pes de acearytegui
    (...)

    Zer: Pertsona izena
    Non: --
    Jatorria: ORP.MAISMED

  • aceary - (2000) ORP.MAISMED , III. kap., 156. or.
    (...)
    surnoms caractérisants [...] en Basse-Navarre ortus, qualbet, ezquerr, gorria, mancho, musu, aceary, ema (hema): voir ci-dessus les compositions avec -tegi et -etxe
    (...)

    Zer: Goitizena
    Non: Nafarroa Beherea
    Jatorria: ORP.MAISMED

  • jaun azari - (2000 [1103]) ORP.MAISMED , III. kap., 133. or.
    (...)
    azari (moderne azeri) qui devait traduire “renard” dans le basque médiéval (1103 jaun azari “Seigneur Renard” comme nom-surnom de personne), quels que soient les liens hypothétiques ou probables de ce mot avec le nom asinarius latin littéralement “ânier” qui fait le prénom masculin médiéval très fréquent en Pays basque Aznar et aurait été transféré ensuite, comme en français le prénom “Renard” à la place de l’étymologique et vieux français “goupil” (du latin vulpe) [38 L. Michelena, Apellidos vascos, op. cit. p. 63: “Creo que el apelativo, como tantos otros nombres (fr. renard), procede del antropónimo, y no al revès…”], semble faire le nom de maison d’Iholdy 1366 açarola “cabane des renards”, nom très vraisemblable pour cette maison tout à fait à l’écart et en hauteur; on doit hésiter à voir plutôt une forme basque du prénom Aznar (seul documenté pourtant comme prénom dans les listes médiévales) dans les noms des feux de Larcevau cités en 1412 lostau daceary et pes de acearytegui
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: --
    Jatorria: ORP.MAISMED

  • acearimotce - (2000 [1150-1170]) ORP.MAISMED , I. kap., 15. or. [L. d'Or Bay., XXIX]
    (...)
    De nombreux actes d’acquisitions de terres et revenus par la cathédrale sont datés de la période 1150-1170 (épiscopat de Fort Aner) [...] Série de donations et acquisitions en pays d’Ossès (Basse-Navarre) [...] XXIX, dans les acquisitions par le même Fortaner réunies dans cet acte, on peut retenir les suivantes: // 1) une terre près de “l’église Saint Julien” (principale église paroissiale d’Ossès) donnée par Acearimotce (soit “Aznar le court” avec surnom basque), témoin Fort Sanz de Bilenave (traduction gasconne de “Iriberri” quartier et maison d’Ossès dont c’est la première mention)
    (...)

    Zer: Emailea
    Non: Ortzaize
    Jatorria: ORP.MAISMED

  • azeari (giz.) - (2001) GOR.SAL.EIZ , 99

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: GOR.SAL.EIZ

  • javerri - (2005) IT.UNCIT , 153. or.
    (...)
    Javerri (lugar del valle de Lónguida) indica el lugar de origen de unos caseros que vivieron en ella
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Longida
    Jatorria: IT.UNCIT

  • axari, axariko - (2005) IT.UNCIT , 153. or.
    (...)
    Axariko: Axari ‘zorro’ (o también un nombre de persona) + -ko (hipocorístico). La (casa) del zorrico –caso de ser un apodo– o la (casa) de alguien llamado Axariko -caso de ser nombre propio–
    (...)

    Zer: Pertsona izena, hipokoristikoa
    Non: Zorokiain
    Jatorria: IT.UNCIT

  • asarico - (2005) IT.UNCIT , 91. or.
    (...)
    ESTRUCTURA INTERNA DE LOS OICÓNIMOS // Se puede observar que a la hora de designar a un edificio se recurría a un sustantivo o a un nombre propio que pueden aparecernos: [...] - No son raros los hipocorísticos y diminutivos, entre los que están: // -ko, -iko, (Pachico, Martinco, Juanesco, Ansoco, Jilico, Asarico, Juanico, Juanisco…) // -to (Martinto, Juanisto, Jilito, Zocoto). // -lo (Miguelo). // Diferentes formas como Txantxo, Txantxa, Patxi, Batist, Mitxel, Periko, Gartxot…
    (...)

    Zer: Hipokoristikoa, etxe izena
    Non: Untzitibar
    Jatorria: IT.UNCIT

Erdi Aroko euskal izena. 1167an egindako Aralarri buruzko agiri ezagun batean Azeari Umea azaltzen da, eta geroztik ohikoa da dokumentazioan. Latineko asinarius-etik dator, Aznar antroponimoa eta azeri (ikus Luki) izen arrunta bezala. Artaxoan (Nafarroa) XII. mendean Azari aldaera agertzen da; Arturo Campionek idatzitako Don García Almoravid eleberriaren pertsonaietako bat ere bada.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper