Pedro (es), Pierre (fr)

Batez ere Erdi Aroan oso arrunta zen izena. Ikus Petri.

Pedro (es), Pierre (fr)

Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean Pedroren baliokidetako ageri den izena, arameoko kephas 'haitza' hitzetik hartua. Hau izan zen 1938an euskal izenak galarazi zirenean aipatu zen hiruretako bat: 'los nombres de Iñaki, Kepa, Koldobika y otros que denuncian indiscutible significación separatista'. Ikus Petri.

Pedro (es), Pierre (fr)

Ikus Peru. Honen aldaera ezagunena Iparraldean erabiltzen den Peio dugu. Hegoaldean ere zabaldu da azken urteotan, 'yeismo'-aren ondorioz.

Pedro (es), Pierre (fr)

Euskal izen zahar eta jatorra, latineko Petrus-etik sortua. Antzina Muxika (Bizkaia) herriko Okanabasoko Peru eta Mari izeneko haritzetara joaten zen jendea ezkontzera. Izen hau maiz dokumentatzen da, baina aipurik ezagunena XV. mendeko erromantzekoa da: 'Izarragatik gora eltzian josala / Jaun Peru Abendañoko zexola, (...)'. 1596ko Refranes y Sentencias liburuan ere agertzen da. Perutxo hipokoristikoa usaiakoa da Erdi Aroan, eta, esaterako, 1448ko Arrasateren (Gipuzkoa) erreketan azaltzen da, behin baino gehiagotan. Ikus Petri.

Pedro (es), Pierre (fr)

Ikus Petri.

Pedro (es), Pierre (fr)

Pedro (es), Pierre (fr), Peter (en), Petrus (la)

Latinetik heldu zaigun izena, dudarik gabe kristau munduan hedadurarik handiena izan dutenetako bat. Kristok berak eman zion izena lehendabiziko aita santua izango zenari: 'Simon zara zu, Joanen semea, baina aurrerantzean Kefas deituko zara'. Arameoko, Jesusen hizkuntzako Kephas 'haitza' Petros itzuli zuten lehenik grekoz eta Petrus geroago latinez. Erabileraren ondorioz aldaera asko daude Euskal Herrian: Peru, Petri bezain arrunt eta egokia dena, Betiri, Petiri, Pello eta, azkenik, Kepa. Hau Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean proposatu zen, arameoko jatorrizko Kephas-etik abiaturik. Santuaren eguna ekainaren 29an da. Hipokoristikoak: Per, Peruski, Peritxo...

• 192. araua: Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege erreginen izenak (2020)
• 181. araua: Erdi Aroko pertsona-izenak (2019)
• 66. araua: Santutegiko izen ohikoenak (2019)
• 177. araua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak III, Bibliakoak (2014)
• 125. araua: San, santu, done eta besteren erabilera (2003)
• 129. araua: Aita santuen izenak (2003)

Piotr (es), Piotr (fr), Pyotr (en), Пётр (propr)

• 156. araua: Alfabeto zirilikoaren transkripzio-sistema (2009)