7 emaitza 57. araua bilaketarentzat
Araba da, jakina, probintziaren izena euskaraz, l Alaba, jatorrian latinezko planus-ekin lotua. Halaz guztiz, leku askotan arrunta den Araba-herria deitura (gogora bedi Axularren Alaba-herria) ez da gaitzestekoa. Herritarra arabar da (cf. Orti Arauarra, 12. mendean). Arabatar aldaerak ez du inolako pisurik euskara jasoan. Euskalki zaharra, eta, batez ere, Mediterraneoko isurialdekoa, izendatzeko, Arabako euskara da, Euskaltzaindiaren iritziz, forma egokiena, azken urteotan erabili den eta nahasgarri gerta daitekeen arabera formaren aldean
Bizkaia izenaren inguruan ez da ezein dudarik agertzen. Garai batez hitz arrunta zen honetan, bizkar hitzaren kidekoa, dirudienez (cf. Iheldo Bizchaya, 1141. urtean, egungo Igeldo; Nafarroako La Vizcaya eskualdea; Biscaye, etab.); ez da ahantzi behar a hori artikulua dela, eta horrenbestez, lekuko kasuetan Bizkaiko, Bizkaitik, Bizkaian, Bizkai osoan direla forma zuzenak. Herritarra bizkaitar deitzen da. Euskalkiaren izena bizkaiera da. Bereizi behar denean Ekialdeko, Mendebaldeko, e.a. ezar daiteke aurretik.
Gipuzkoa da euskara jasoan gomendatzen den probintziaren forma (Ipuzkoa, 1025. urtean). Euskara batuan baztertzekoak dira, Euskaltzaindiaren aburuz, Gipuzko eta Gipuzku aldaerak. Gipuzkoa izenean a hori berezkoa da, jakina denez: Gipuzkoako, Gipuzkoatik, Gipuzkoan, etab. Herritarraren deitura gipuzkoar edo giputz da (historian zehar, iputz Erdi Aroan, cf. Enecho de Ypuc¸a, don Ypu¸ac de Nauaz, e.a.); baina gipuzkoar orokorragoa da. Euskalkia gipuzkera da. Bereizi behar denean erants daiteke Goierriko, Beterriko, etab.
Lapurdi, lapurtar eta lapurtera izenetan ez da inolako zalantzarik, euskara batuko idazkeran kontsonante ondoko aspirazioa kentzea erabaki zenetik. Laburdi, ezaguna denez, oso bakana da euskal testuetan
Nafarroa, Gipuzkoa bezala, a organikoduna da: Nafarroako, Nafarroatik, Nafarroan. Bereizi behar denean Nafarroa Garaia esan daiteke, Axularrez gero bederen erabiltzen den gisara. Horrela bada, Nafarroa Garaiko, Nafarroa Garaitik, Nafarroa Garaian, etab. dira forma zuzen bakarrak, hots, Garaia-rena hori artikulua dela. Naparro, Naparru eta Nabarra ez dira hain erabiliak, eta horrenbestez ez dira gomendatzen. Nafar da herritarraren izena, napar, napartar edo nafartar baino egokiagoa, guztiek nabar dutelarik iturburu (cf. orobat Nabarra edo Nafarra pertsona izenak, baita Nabarrina ere). Nafarroa Garaiko ere esan daiteke, behar izanez gero, edota Hegoaldeko nafar. Euskalkia nafarrera da; zehazteko premia denean, (Iparraldeko eta Hegoaldeko) goi nafarrera, (marra aukeran utziz).
Nafarroa Beherea da probintzia honen izena. Beherea artikuludun denez, Nafarroa Behereko, Nafarroa Beheretik, Nafarroa Beherean, e.a. esan behar da. Baxenabarre ere erabil daiteke (Tartasek Bassanauarre); baina maila jasoan Nafarroa Beherea gomendatzen du Euskaltzaindiak. Behenafarroa, Benabarra, Benaparra, Benaparroa eta abar ez dira inola ere zuzenak. Herritarraren izena nafar da, baina Hegoaldeko beste nafarretarik bereizketa egin nahi bada baxenabartar edo Iparraldeko nafar nahiz Nafarroa Behereko erabil bedi. Euskalkiez denez bezainbatean nafarrera edo behe nafarrera (marrarekin nahiz gabe) erabil bedi, aurretik Ekialdeko nahiz Mendebaldeko ezar daitekeelarik.
Zuberoa dugu, dudarik gabe, euskara baturako forma gomendagarria. Horren aldamenean, Xibe(r)u´(a); Xibero(a) eta antzekoak ere zilegi dira, baina maila dialektalerako gordeko dira. Cf. Petri Çuberoa, 1378. urtean (Petri de Sole erdal itxuran); eta Çuberoa XVI. mendez gero. Bukaerako bokala berezkoa da honetan ere: Zuberoako, Zuberoatik, Zuberoan, e.a. Herritarra zuberotar da; beranduegi dirudi Etxeberri Sarakoak, adibidez, darabilen zuberoar forma aldezteko. Xiberotar eta antzeko aldaerak maila dialektalean erabil daitezke, X-z hasten diren probintziaren izenen aldaerak bezalaxe. Euskalkia izendatzeko zuberera da gehien erabiltzen dena eta hori da Akademiak hobetsia; xiberera eta antzekoak zilegi dira, baina euskara jasotik at.
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.