aditz-lokuzioa
aditz-lokuzioa
Egitura berezia duen aditz konposatua da: <izena + izan (ukan)/egin/eman/hartu>. Mugagabean joaten da izena: Bihotzean min dut. Ongi egiten du lan. Musu eman dit. Kargu hartzen datorkit Urlia.
Batzuetan, hala ere, izen hori perpausaren osagarri arrunta da, eta artikulua eramaten du: Ongi egiten du (bere) lana. Sekulako jauzia egin du. Hala doanean, esanahia ezberdina da: Su eman zion etxeari / Zigarreta pizteko, sua eman zidan Mikelek. Kargu hartu dit / Kargua hartu du.
Bereiz idazten dira aditz-lokuzioak (loturik idazten diren salbuespen batzuk kenduta: hitzartu, onartu; antzeman, atzeman, hitzeman, oharteman; galdegin, jaregin) [25. araua]:
- behar izan, nahi izan, ahal izan, ezin izan, uste izan, maite izan, damu izan, merezi izan, balio izan, inporta izan, higuin izan, ezagun izan, hotz izan, bero izan...
- negar egin (eragin), barre egin (eragin), leher egin (eragin), lo egin, alde egin, hitz egin, eztul egin, berba egin, jauzi egin, ihes egin, lan egin...
- adore eman, aholku eman, alto eman, berri eman, min eman, okasio eman, bide eman, esku eman, amore eman, pa eman, su eman, musu eman...
- atseden hartu, atsegin hartu, bihotz hartu, damu hartu, gustu hartu, min hartu, kontu hartu, esku hartu, parte hartu, lo hartu...
Gehiago jakiteko
EUSKALTZAINDIA (1993). Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna. Bilbo: Euskaltzaindia (202).
—(1987). Euskal Gramatika. Lehen Urratsak II (EGLU II). Bilbo: Euskaltzaindia (44-46).
PETRIRENA, Patxi (2011). Morfosintaxiaren inguruko zalantzak eta argibideak. Gasteiz: Ikasmaterialen Aholku Batzordea (EIMA)-Eusko Jaurlaritza (118).
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
