merezi izan
merezi izan
Merezi izan aditzaren osagarria aditz-izen bat denean (joatea, ikustea, egitea) absolutiboa (NOR kasua) da erabiltzekoa, eta ez ergatiboa (NORK). Joatea merezi du / *Joateak merezi du. Ikastea merezi du / *Ikasteak merezi du. Merezi du Euskal Herria ondo ezagutzea / *Merezi du Euskal Herria ondo ezagutzeak.
Esaldi horietako aditz-izena (joatea, ikastea, ezagutzea) merezi izan aditzaren osagarri zuzena da, ez subjektua; merezi izan aditzaren erabilera inpertsonala dago hor. Beste hauetan, aldiz, ergatiboan (NORK kasuan) doa aditz-izena ez den subjektua: Iñaxiok ez du merezi. Hark hiltzea merezi du. [31. araua, «Ekartzea merezi du»; EH]
Zalantza eragin lezaketen esaldiak ere badira: ?Arestian aipatutakoak, Donostiako Parte Zaharrera joateak, merezi du. Arestian aipatzen den irizpidearen arabera, perpaus hori erabili nahi izanez gero, honelako zerbait da gomendatzekoa: Arestian aipatutakoa egitea, Donostiako Parte Zaharrera joatea, merezi du.
*PENA MEREZI DU. Erdarakada nabarmena da; aski da merezi du esatearekin. *Ez du pena merezi hori egitea (> Ez du merezi hori egitea). *Pena merezi du lanean saiatzea, gauzak txukun egiteko (> Merezi du lanean saiatzea, gauzak txukun egiteko).
Gehiago jakiteko
EUSKALTZAINDIA. “Aditzaren jokabidea: merezi du egitea/egiteak*”, Jagonet galde-erantzunak.
HAEE-IVAP (2000). Zalantza-dantza. Gasteiz: HAEE-IVAP.
EHUko Euskara Zerbitzua (2013). "Merezi izan", Ehulkuren aholku guztiak.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
