30.6.3.3.4. Predikatu gobernatzaileen sailkapen formala


30.6.3.3.4. Predikatu gobernatzaileen sailkapen formala

30.6.3.3.4a Hasieran esan dugu -tzen perpausek (irauten duen) prozesua (burutugabea) adierazten dutela; hori da oinarrizko esanahia. Prozesu hori, bestalde, izan daiteke berezkoa nahiz egileduna. Berezko prozesuan, prozesu horren eragile bat ere ager daiteke perpaus nagusian. Egiledun prozesua, jarduera edo dirauen ekintza da (psikikoak barne); egilea, perpaus nagusiko subjektua da.

30.6.3.3.4b Sailkapen formalago bat ere egin dezakegu, ordea, aurreko guztiak kontuan harturik, eta egiletasun ezaugarria ere sartuz. Predikatu gobernatzaile prototipikoak erabiliko ditugu egitura moten etiketatzat:

1. HASI, ARI IZAN, JARRAITU mota

[+/-egilea]: josten / (berez) egosten

Kontrola subjektuak

Eremu semantikoa: aspektua (aspektu-perifrasi hutsak dira hala osatuak)

2. ARI(TU)-JARDUN / SAIATU, JARRI da, TEMATU, JAKIN-IKASI-ASMATU mota

[+egilea]: josten / *(berez) egosten

Kontrola subjektuak

Eremu semantikoa: jarduerak, gogoarenak barne

3. IKUSI-ENTZUN / JARRI-IPINI-PARATU du, EDUKI, UTZI/LAGA, TREBATU du mota

[+/-egilea]: josten / (berez) egosten

Kontrola objektuak

Ergatibozko subjektua: hautemailea / eragilea

Eremu semantikoa: jarduera nahiz prozesuak hautematea / abiaraztea (jarri), mantentzea (eduki) edo ez amaiaraztea (utzi).

4. IRAKATSI, LAGA, LAGUNDU, UTZI dio mota

[+egilea]: josten / *(berez) egosten

Kontrola datiboak

Ergatibozko subjektua: eragilea

Eremu semantikoa: jarduerak eragitea [ikasi, norbaiten eraginez] / jarduerak ez galaraztea

Oharra
Euskararen Gramatika Euskaltzaindiaren Gramatika Batzordearen ekarria da. Beraz, lanak ez du eragozten edo baldintzatzen Euskaltzaindiaren Osoko bilkurak etorkizunean ondu edo moldatu ditzakeen alor honetako bestelako lanak, arauemaileak ere aintzat harturik.

Siège social

  • B
  • BISCAYE
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBAO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Centre de recherche

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 SAINT SÉBASTIEN
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Represéntations

  • A
  • ALABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 VITORIA-GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GUIPUSKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 SAINT SÉBASTIEN
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAVARRE
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 PAMPELUNE
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

L'association

  • P
  • PAYS BASQUE NORD
  • Château Neuf
    15, place Paul Bert
    64 100 Bayonne
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper