Onom.: Cui vocabulum est Sancte Marie de Izpea, subtus penna, in territorio Busturi. (1051) TAV 2.2.6.
sense-1
(L ap. Lh; a- H (s.v. aitz), que cita a Lard),
haitzpe (a- Dv (s.v. aitz), que cita a Lard),
atxpe. Cueva, gruta; lugar bajo la peña, bajo la roca."Caverne"Dv.
"Caverne, grotte"Lh.
Eta aitz-pean Ninfak / zeudenean berriz, / algaraka eztanda / egin nairik irriz.ItFab 186.
[Dabid] emen zebillen, mendi onek zituen aitz-pe edo ar-zulo luze-zabaletatik batean etzitegia egiñik. Lard 173.
Urakan gogorrak mendi goietatik / Beor eta beiak bota dauz beera, / Eurien euriaz, otzak kikildurik, / Gaisoak joiazan atxpeietara. ABAmaE 364.
Obi au aizpe bat zan, eta gaiñean arri bat zetzan. IrYKBiz 359.
Erleak kurutzatu zuen [otsoa] haizpe batean eta ohartzearekin izitua zela [...].GAlm 1934, 42.
(ap. DRA)Intzolako erreka, erreka iluna, / Dena haitzpe, xirripa, hats eta pilpira. Iratz 145.
Haitzpe goxo batean lasaiki jarria / Bazterreri so nago, gogoa bertsutan.Ib. 49.
Gain baterat orduko, izerditan, irus; [...] Haitzpean jarri-eta bagaude erdi lo. Ib. 51.
Xuti ba xuti larre-egin eta haitzpe eihartu hoitarik. / Ez galda beti auhen nigarrez uzten zaitudan bakarrik. / Xuti ba xuti! aski auhenik, aski dei eta nigarrik. Ib. 126.
Gauak eder zirenean haizpe batean edo lasto eta belhar meten ondoan lo egiten zuen. Othoizlari 1955, 57.
Plaentxiatarrak, aizpietan peskan eiten zaliak dira. SMZirik 38.
Goraxeago, aizpe zuri-zuri bat dago. Tene(
inEtxabuKontu 183
).
azpisarrera-1
HAIZPEKOETAN.
"(Loc. vbal.). Era pescar a manos limpias, sumergiéndose en el agua y yendo a buscar la pesca en sus refugios de los intersticios de la peñas rodadas al cauce. Aizpekuetan, Ferruel lakorik ez da ezagutu" Etxba Eib (v. tbn. atxpekuetan).