Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
Onom.:
Unum cubilare quod dicitur Issaxiarraga. (1072) Lac VM 35.
Unum linarem in Isasartea. (1157) Arzam 288.
sense-1
1.
(gral.; SP , Lar , Añ , Hb , vEys , Dv , H ),
isas (Lar ( in
Aq 1389
) ),
isets (AN-ulz, B ),
itsas (L-ain, B; VocB
),
itsats (L, B; Dv ),
itxes (B ),
jats (L, BN; Ht VocGr 332, Lar Sup , Hb , Dv ),
iats (H )
Ref.:
A (
isats, itsas, itsats, jats
) ;
A Apend (
itxes
) ;
Iz Ulz (
isétsa
) ;
Izeta BHizt (
isets
)
.
Escoba.
v. erratz
(2),
isuski.
Isatsaz maiz iragaiten den etxea .
Ax 540 (V 347) .
Hiriak behar luke / jatsaz ongi xahutu .
Iraultza 156.
Jatsaz nahi dira ontsa garbitu aldi oroz .
Dv Lab 217.
Haltsa eta jatsa biak higoaltsu.
"C'est jus vert ou vert jus: même chose"
.
Hb GH
1929, 91.
Eskuen artian zeukan isatsa .
Bv AsL 140.
Mandioa isats da izuzkeagaz igortzi .
Ag AL 88.
Bere jats larria .
Barb Sup 100.
Ark barra ditun agotz gariak / Garazik isatsez bildu .
Or Eus 347.
Atso beltzak, yats batian zaldizko, ximindegiari behiti sukaldetan sartzen direla .
Zub 37.
Pala-jatsekin urrundu zuen zakur-mokordoa .
Lf Murtuts 20.
Aintzineko tentearen gainean ezarria zuen lore-buketa bat, eta ezpatan (gibeleko tentea), jatsa zahar bat.
Larz GH
1959, 86.
Ez duzu, ni biltzeko, zure sudur petik / Jats-brana horren beharrik .
Herr 22-9-1960, 4.
Itsas bat eskuan zuala .
Osk Kurl 145.
v. tbn.
Jats: Laph 189. Etcham 181. Larre ArtzainE 42.
sense-2
2.
(gral.; Lar , Hb , Lcq 68, H ),
isas (Arzdi Plant1 276),
isets (G-to ),
isetz (Arzdi Plant1 276),
itsas ,
itsats (L, B; H ),
iatz (AN-burg ),
jats (Hb ),
itxasi
Ref.:
A (
isats, itsats
) ;
Arzdi Plant1 276;
Iz To (
isets
)
.
Retama .
"Con retama, que en vascuence llaman ichasia
"
(Goizueta, 1588).
LexHNav
I 88.
"(Sarothamnus scoparius ), retama"
Arzdi Plant1 276.
Isats, untz eta beste zenbait orni mueta .
Izt C 160 (124 isatsa
) .
Urki, gorosti, txillar ta isatsak .
Ag G 201.
sense-3
3.
jats (L, BN, S ap. A
; Lcq 171, Dv ),
iats (H ).
Sorgo .
"Sorgo à balais"
Dv .
"Plante, approchant du blé de Turquie, dont on fait des balais"
H .
Cf. xats.
azpisarrera-1
ELIZA-ISATS
v. eliza.
azpisarrera-2
ISATS BELTZ .
"
Jats-beltz (BN-lab; Dass), genêt à balais"
Lh .
azpisarrera-3
ISATS-DANTZA (B )
Ref.:
VocNav
;
CEEN
1971, 185
.
Nombre de una danza-juego .
azpisarrera-4
ISATS-GAI .
"
Isats-gaia, retama"
VP
38r.
azpisarrera-5
ISATS-GIDER .
"
Jats-gider (Hb), manche à balai"
Lh (pero no lo encontramos en Hb) .
azpisarrera-6
ISATS-ILAR .
azpisarrerakoSense-6.1
a)
"
Iats-ilhar , genêt d'Espagne"
H .
azpisarrerakoSense-6.2
b)
"
Iats ilar (BN-baig), escoba de brezo. (AN-araq), isats ilarra
"
Satr VocP .
azpisarrera-7
ISATS-ILARRAKA .
"
Isesilarráka, isétsillerráka, el escobón"
Iz Ulz .
azpisarrera-8
ISATS MOTZ .
"
Isasmotz, escoba pequeña"
Asp Leiz .
azpisarrera-9
ISATS TXIKI .
"Pala de hierro y escobita corta, ihats ttipia, imilitxa (BN-baig)"
CEEN
1969, 142.