1. (G; SP, H; basarhan S), basa-ahan (Alth Bot 18), basahan (S), baxaran (A s.v. aran ), baxa-aran, baixaran (Sal), baisaran (G), patxaran (AN-ulz-larr), paxaran (AN-egües-ilzarb-olza, Ae, R-uzt; Aq 652 (G, AN)) Ref.: Bon-Ond 146; VocPir 573; A (baisakaran, basaran, basahan, paxaran); A Apend (patxaran); Lh (basahan); Arzdi Plant1 (patxarana); Iz Ulz (patxaran) .
Endrino (planta y fruto). "Prune sauvage" SP. "Épine noire (AN-egües-ilzarb) [...] le fruit (AN-olza)" Bon-Ond 146. "Prunellier, elhorri beltza, basa ahana " Alth Bot 18. "Prunellier, ou fruit du prunellier" H. "Ciruela silvestre" A. " Patxaran, arañón, endrino (AN-ulz)" A Apend. "Fruto del endrino (en Aralar navarro)" Arzdi Plant1. "La endrina" Iz Ulz. Cf. nav. pacharán "Arañón: fruto del endrino o ciruelo silvestre (Pamplona, Cuenca, Zona Media, Larraga, Artajona y Montaña)" VocNav. v. maxaran, basakaran.
Neprun duzu berriz oihan belzetan kausitzen den elhorri belzaren frutua bezala, baxa arana iduri duena. Mong 594. Aitzondo ezadetsu oetan arkitu izan zituen ugari [...] garau eder gozoakin ondo janzitako gerixa, aran, [...] baixaran [...] eta beste anitz ezkur mueta gozo. Izt C 2. Baxaran-begi, bular-serail, belarri zulabagea, Rodano maiteak zirtatzen duen kaparroi-lore antzekoa. Or Mi 84. Mendietako isla zeru-bazterrean / non gerezi ta non baxaran denean, / zerk atzi zakida, gaixo, bat-batean? Ldi UO 20. Arrats gorria il da... Zeru bazterrean / ez gerezi dugu, ez-ta are baxaran! Ib. 22. Urli igandetan baxaran-biltzen / neska ari izan zanekoa. Or Eus 82. Baxaran-urte, elur-urte. (Sal). A EY III 154. Elur-urte, patxaran-urte. (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1889.

2. patxaran (G-azp, AN-gip-5vill, B).
Anís de pacharán. " Baso bat patxaran edan zuen (AN-5vill)" Gte Erd 43. " Kopa bat patxaran edan zuten (G-azp, AN-gip-5vill, B)" Ib. 204. " Aurtene baxakanak bildu berkottu, ia geo patxarana ite deun " ZestErret (s.v. matxakan ).
Matxakana deitzen diogu pruitu oneri. Gaur egun patxaran egiteko biltzen dute; edari pamatu ori. Gure ama zenak onela erakutsi zigun matxakana zer zen. Garai aietan etzen patxaranik izango. Ostolaiz 115.