(VocBN.(-nx-)Dv, H), kantxo (V-gip, Ae, BN-lab), gaintxo Ref.: A; Iz LinOñ 181; CEEN 1971, 351 .
Gancho. "Morceau de fer à pointe recourbée, au bout d'une perche destinée à saisir et faire approcher des objets" VocBN . "Croc, crochet, agrafe" Dv. "Tout instrument crochu, croc, crochet, grappin, harpon..." H. "Gancho para trenzar el cáñamo" A. " Fillaa-ardatza, bi berdiñak erabilten ziran fillarea egiteko. Beste ardatza baiño aunditxoagoak izaten ziran, ta kantxo bana izaten zituzten" Iz LinOñ 181. "Se trae el cerdo agarrado por el morro con un gancho de hierro, llamado kantxoa [...] tiene aprox. cincuenta centímetros de largo" CEEN 1971, 351. Es corriente tbn. su empleo en hablas meridionales con el sentido de 'pinza para tender la ropa' y tbn. 'horquilla para sujetar el pelo'. Cf. VocNav s.v. ganchico, gancho y ganchos. v. kako.
Amaborz ize gantxo berri. HerVal 201. Lau gantxo burdina. Ib. 202 (el ed. traduce: 'instrumento para retirar hierba apilada'). Zorrotzak dira etsai gaixtuen / eskuetako gaintxuak. Auspoa 97, 84. Arrai oek txalupa-barrura sartzeko, kako edo txista deritzan arba edo makill bat muturrean gantxoa zuala erabiltzen zuten. Elizdo EEs 1925, 248. Baña nok eldu [txarria]? / Ez gantxo, ez buztan eta ez esku, / ezin genduan geure eskuratu. BEnb NereA 47. Karnazerua bere gantxoaz. Ib. 46. Katearen maillan gantxo bat sartuta. BBarand 78. Arakiña, gantxoz eta kutxilloz erne. Zendoia 29.
v. tbn. JAzpiroz 151.