Euskara Batuaren Eskuliburua

Adierazpen-perpaus osagarrian (konpletiboan) -(e)la ez ezik -(e)nik menderagailua ere erabil daiteke ezezko perpaus nagusi batzuekin. Hegoaldekoa da -(e)nik hori, eta azken mendeetakoa. Hil denik ez dut behintzat entzun. Predikatu-motak agintzen du zein den erabili beharreko menderagailua.

a) Ustea edo iritzia adierazten duten predikatuek (uste izan, pentsatu, iritzi, iruditu, eman, gogoak eman...), ezezka -(e)nikerabiltzen dute. Ez du ematen ezer dakitenik. Ez zait iruditzen hori egin behar dugunik. Galdera bada, ordea, -(e)la: Ez zaizu iruditzen berandu dela?

b) Ahaztu, duda egin, duda izan, egia izan erako predikatuek, berriz, -(e)la osagarria izaten dute normalean. Ezin duda egin daiteke horrela dela. Ez zait ahaztu bilera dugula. Ez da dudarik etorriko dela. Ez da egia lagunak zain daudela.

c) Beste zenbait predikatuk —esan, entzun, ikusi, jakin...— menderagailu bat zein bestea onartzen dute, eta esanahian, aurresuposizioei uzten zaien lekuan, bada ñabardura bat. Ez dute esan Mikel etortzekoa dela (‘ez dute esan ETORTZEKOA DELA’). Ez dute esan Mikel etortzekoa denik (‘ez dute esan ETORTZEKOA DEN ALA EZ’).

Adierazi bezala, perpaus nagusiak ezezkoa izan behar du, betiere, -(e)nik erabiltzeko osagarrian. Baiezkoetan, -(e)la bakarrik erabiltzen da. Beraz, ez da zuzena honako hau: *Euskal nazioaren funtsa euskara denik gutxitan jartzen da zalantzan (> Euskal nazioaren funtsa euskara dela gutxitan jartzen da zalantzan / Gutxitan jartzen da zalantzan euskara dela euskal nazioaren funtsa).