Euskara Batuaren Eskuliburua

Euskaltzaindiak ez du eman horien erabilerari buruzko arau berezirik. Bata zein bestea ia beti partizipioari eransten zaizkio eta ‘errepikapena’ adierazten dute. Joera nagusia <ber- + bokala> egitea da (berragertu, berreraiki, berregin...) eta <bir- + kontsonantea> (birgaitu, birjaio, birlandatu...). Salbuespen bakarra berpiztu da.

Kasu batzuetan (bide ihartua da jada) izena ere gertatzen da oinarri, eta, orduan, ‘bigarren aldiz lortzen dena’ da adiera orokorra: birbiloba, birlore, birraitona, birramama, birramona...

<bir- + konts.> egituran, ez da betetzen euskarak bere-berea duen r letraren ondorengo s, z kontsonanteak ts, tz bihurtzeko joera (bertso, kurtso), eta honela dira: birsaldu, birsortu, birzahi.

KALKOA. Zenbaitetan ez dago zertan ber-/bir- aurrizkia erabili erdarazko re- aurrizkia duten hitz guztien euskarazko ordainetan. Euskaltzaindiaren Hiztegian, esate baterako, hauek ez dira ageri: berradiskidetu (es: ‘reconciliar(se)’ / fr: ‘(se) réconcilier’) (> adiskidetu); birfindegi (> (petrolio-)findegi)... Izan ere, ber-/bir- moldeez gain, euskarak badu bestelako baliabiderik: berrindartu/indarberritu, birsortu/sorberritu edo berpiztu/pizberritu, esaterako.