Bereizi egin behar dira baina eta baino. Baina (bainan) juntagailu aurkaria da. Oskarbi zegoen, baina (#baino), badaezpada, aterkia hartu zuen. Ez dira gauza bera, baina (#baino) ez daude elkarren kontra. Baino partikulak, berriz, konparazio-balioa du. Hura hau baino hobea da. Etxe hau txikiagoa da eliza baino. [EH]
Lehen esaldia ezezkoa denean, hala ere, baino ager daiteke juntagailu aurkari gisa, baizik juntagailuaren balio berean. Hori ez da gorria, zuria baino/baizik. Ez du gogoan beste gauzarik erabili, guri mesedeak egitea baino/baizik. Ez dago bide bat baino/baizik.
Literaturan, hala ere, izan da biak —baina/baino— aurkari-jokoan sinonimo modura hartzeko joera. “Eskolarikan eztaukat bañon / esango ditut egiyak” (Xenpelar). “Zu bezelako damikan / agiyan izan liteke baño / ez det sinisten danikan” (Bilintx). “Etzeduken alderdi gaiztoa! Baño ala ere ez etsitzen” (Orixe). Euskara batuan, baina idatzi beharko litzateke adibideetako esaldi horietan guztietan.
EUSKALTZAINDIA. “Lexikoa: baina/*bainan, baino/*bainon”, Jagonet galde-erantzunak.
SALABURU, Pello, KINTANA, Xabier (1984). Euskara hobean hobe. Bilbo: UPV/EHU (100).