Nominalizazioa aditz batetik sortutako izenari deritzo, eta aditz-izenetik bestelakoa da . Nominalizazioan, aditza izen bihurtzen da erabat, eta, ondorioz, izenaren osagarriak bakarrik dagozkio; aditz-izena, berriz, erdi aditz eta erdi izen modura moldatzen da: izena den aldetik, deklinatu egiten da, eta, aditza den aldetik, aditz-osagaiak ere eraman ditzake.
Joera indartsuko moldea da nominalizazioa inguruko erdaretan (hizkuntza-maila jasoan batez ere). Haietan, esate baterako, guztiz normal egiten da aditzetik izenerako aldaketa (izen-egiturekin ondo moldatzen baitira), eta aditzetik sortutakoak dira, adibidez, izen (nominalizazio) hauek: reaparición/ réapparition, exposición/exposition, asimilación/assimilation, apertura/ouverture, cierre/fermeture...
Euskara, ordea, aditz-egituretan oinarritutako joskera baitu berezkoago, maiz ez da ondo egokitzen nominalizazio-estilo horretara, eta, haren ordez, aditz-egiturez baliatzen da sarriago. Nola? Aditz-izenaren bidez. Nominalizazio-estilora jo, eta -keta, -pen, -era, -mendu, -kuntza, -zio... eta gisako atzizkiekin sortutako izenak (aldaketa, sorrera...) erabili ordez, aditz-estiloa erabili ohi du. Hartara, honako esaldi hauetan, naturalagoak eta egokiagoak zaizkio bigarren aukerak:
a) Programaren erabilerarako zenbait ohar. (nominalizazioa)
b) Programa erabiltzeko zenbait ohar. (aditz-izena)
a) Irteera-egutegi baten prestaketa da gaurko eginkizuna. (nominalizazioa)
b) Irteera-egutegi bat prestatzea/egitea/moldatzea da gaurko egitekoa. (aditz-izena)
Euskaltzaindiak ez du inolako araurik eman gai honetaz, baina, azken urteotan, estilo-liburuetan maiz kritikatu izan dira erdal nominalizazio-estiloaren moldeko kalkoak. Izan ere, aditzaren ordez izena erabiltzean, harekin batera beste aditz hutsalago —aditz ‘betegarri’, ‘ortopediko’— bat sartzen da askotan (burutu, gauzatu, jasan, gertatu, suertatu, egin...) . Horrek erabat astuntzen du testua:
▼2008. urtera arteko kontratu-luzapena egin du / 2008. urtera arte luzatu du kontratua.
▼Egutegi baten prestaketa lortzea da helburua / Egutegi bat prestatzea/osatzea/betetzea da helburua.
▼Aldaketa handiak jasan ditu egutegiak / Asko aldatu da egutegia.
▼Klimaren aldaketa burutu da / Klimaren aldaketa gertatu da / Klima aldatu (egin) da.
▼Esne berezi horren salmenta botiketan gauzatzen da / Esne berezi hori botiketan saltzen da.
Esanak esan, ordea, nominalizazioa, askotan, premiazkoa da. Aldaketa, sorrera eta gisako nominalizazioak egokiak eta beharrezkoak dira batzuetan; hala gertatzen da, esparru espezializatuetan, informazioa trinkotzeko eta abstrakzioa lortzeko prozedura den aldetik. Alegia, komunikazio-egoera bakoitzak mota jakin bateko hizkuntza-baliabideak eskatzen ditu eta komunikazio-egoera formalek (hala nola diskurtso akademikoak) bereizketa lexiko-semantiko xeheagoak egitea eskatzen dute komunikazio-egoera ez-formalek baino. Ñabardura-joko horretan, adibidez, klima-aldaketa terminoa ez da klima aldatze hutsa, ez da ekintza hutsa, eta diru-sarrera terminoa ere ez da dirua sartze hutsa, ez da ekintza hutsa.
GARZIA, Juan (2005). Kalko okerrak. Gasteiz: Ikasmaterialen Aholku Batzordea (EIMA)-Eusko Jaurlaritza (86-89).
PETRIRENA, Patxi (2011). Morfosintaxiaren inguruko zalantzak eta argibideak. Gasteiz: Ikasmaterialen Aholku Batzordea (EIMA)-Eusko Jaurlaritza (86-88).