OEH - Bilaketa
26 emaitza zorne bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (20)
goiburua
zorne.
etimologikoa
Etim. Relacionado acaso con zauri 'herida'; su segundo miembro podría ser esne, ezne 'leche, savia'.
sense-1
1.
(G, AN-ulz, L, B, BN; Ht VocGr 383, Dv, H),
zorna (V-ger-gip, G-goi-azp-to, L; Lar, Añ (G), H),
zornu,
zaurne (SP→H),
zaurna (A),
sorne (SP),
sorna (V-gip; SP)
Ref.:
A (zorne, zorna); Iz ArOñ (sornía), UrrAnz, Ulz, To ; Elexp Berg (zorna); Izeta BHizt2; ZestErret (zorna)
.
Pus. "Sornea, pus (EZ)" SP. "Sorna, muccus (?) (EZ)" Ib. (in m.). "Pus", "virulencia" Lar. "Materia en llagas", "podre" Lar y Añ. Azkue dice tomar zaurna de Pouvreau, pero en éste sólo hay zaurne.
Iob zornez eta sarnez bethea. Harb 151. Nihon ikus ahal balutza barrenean kruelen arimak ez lezakeiela ikus ubeldurarik, zauri handirik, sarne eta zaurne barrenkorrik baizen. SP POB 11. Zeruko erregalorik gozoena baliz bezala zorna nazkagarri guztia bere mingañarekin txupatu zion. Cb SIgn 37. Zorne edo umore ori izugarrizko balsa andi bat begietatik bota zuen. Cb Just 66. Baña barruan geratuten danean materia edo zorna gogorturik, peligruzkoa da. Añ GGero 338. Mihiak du salatzen / bihotz barnea, / eta atherarazten / handik esnea / edo zornea. Zby RIEV 1908, 106. Gorphutz guzia funditua zuela zorne edo materia zikhin bat zariola. Jnn SBi 84. Eri baten zauriei dohakoten zornu edo materiaren usainaren gatik. Prop 1894, 207. Lepoaren eskoiko aldean okabill biño aundiagoko zornea zerion zauri bat gelditu zitzaion. Goñi 57. Zorna ta zauri guztiak zearo joan zaizka. Ag G 373. Entzun didazu zer esan detan batzuekatik, ta eztitut guztien zauri ta zornak erakutsi. Ib. 96. Erre ondoren, zornea zerion. TAg GaGo 98. Zaurietako zorne usaindua baxera muthur batekin karrakatuz eta khenduz. Zerb IxtS 32. Nerau, iduriz eder iñutzen niñuzuzten, eta zorne utsa izan. Zait Sof 96. Ipiola bertsolariaren ezten edentsuak etzun jarraitu aal izan bere zorna kiratsaz entzuleen belarriak kutsutzen. Etxde AlosT 80. Alare ba zuten berekin aznai amorratua emateko aiña aunditsu, asarre, zorne, odolmami. Or Aitork 56. Haren ahotik beti ateratzen dira pozoia eta zornea. Arti Tobera 284. Lepoan sartutako aiztoa ozta odolez tindatzen zen eta ondar-gaiña zorna pixkatekin doi beltztuten zen. "Sanie" . Ibiñ Virgil 104. Egun batzutan, barruan zorne edo pusa naikoa nebala, buruan kozkor andia euki neban. Etxabu Kontu 13. Egunetik egunera gutxitzen ari zan zornea eta kozkorra txikitzen. JAzpiroz 182.
Pus. "Sornea, pus (EZ)" SP. "Sorna, muccus (?) (EZ)" Ib. (in m.). "Pus", "virulencia" Lar. "Materia en llagas", "podre" Lar y Añ. Azkue dice tomar zaurna de Pouvreau, pero en éste sólo hay zaurne.
Iob zornez eta sarnez bethea. Harb 151. Nihon ikus ahal balutza barrenean kruelen arimak ez lezakeiela ikus ubeldurarik, zauri handirik, sarne eta zaurne barrenkorrik baizen. SP POB 11. Zeruko erregalorik gozoena baliz bezala zorna nazkagarri guztia bere mingañarekin txupatu zion. Cb SIgn 37. Zorne edo umore ori izugarrizko balsa andi bat begietatik bota zuen. Cb Just 66. Baña barruan geratuten danean materia edo zorna gogorturik, peligruzkoa da. Añ GGero 338. Mihiak du salatzen / bihotz barnea, / eta atherarazten / handik esnea / edo zornea. Zby RIEV 1908, 106. Gorphutz guzia funditua zuela zorne edo materia zikhin bat zariola. Jnn SBi 84. Eri baten zauriei dohakoten zornu edo materiaren usainaren gatik. Prop 1894, 207. Lepoaren eskoiko aldean okabill biño aundiagoko zornea zerion zauri bat gelditu zitzaion. Goñi 57. Zorna ta zauri guztiak zearo joan zaizka. Ag G 373. Entzun didazu zer esan detan batzuekatik, ta eztitut guztien zauri ta zornak erakutsi. Ib. 96. Erre ondoren, zornea zerion. TAg GaGo 98. Zaurietako zorne usaindua baxera muthur batekin karrakatuz eta khenduz. Zerb IxtS 32. Nerau, iduriz eder iñutzen niñuzuzten, eta zorne utsa izan. Zait Sof 96. Ipiola bertsolariaren ezten edentsuak etzun jarraitu aal izan bere zorna kiratsaz entzuleen belarriak kutsutzen. Etxde AlosT 80. Alare ba zuten berekin aznai amorratua emateko aiña aunditsu, asarre, zorne, odolmami. Or Aitork 56. Haren ahotik beti ateratzen dira pozoia eta zornea. Arti Tobera 284. Lepoan sartutako aiztoa ozta odolez tindatzen zen eta ondar-gaiña zorna pixkatekin doi beltztuten zen. "Sanie" . Ibiñ Virgil 104. Egun batzutan, barruan zorne edo pusa naikoa nebala, buruan kozkor andia euki neban. Etxabu Kontu 13. Egunetik egunera gutxitzen ari zan zornea eta kozkorra txikitzen. JAzpiroz 182.
azpiadiera-1.1
"
Zorna [...] (V-gip), pus en forma de hilo"
A.
azpiadiera-1.2
"
Zorna [...] (G-to), podredumbre"
A.
azpiadiera-1.3
"(L-sar), panadizo"
A.
Ez naiz Jauna munduko zorne bat, esker gabe ta gaiztakeriako putzu andi bat baizik. Echve Dev 64 (SP Phil 45 handitsu zaurnatu).
Ez naiz Jauna munduko zorne bat, esker gabe ta gaiztakeriako putzu andi bat baizik. Echve Dev 64 (SP Phil 45 handitsu zaurnatu).
sense-2
2.
zorna
(G ap. A). Savia.
Lotatik da esnatzen alaiki gogoa, / bizitz-zorna barria txertatuz barnean! J. Gerrikaetxebarria in Onaind MEOE 703. Ondoan orra agiri, zornak ezotua, / aizkora ankerraren ebaki sarri-berritua. Ldi BB 98. Bekik iretzat oiu alai au: / sagasti, iretzat; bereziki baiau / yaiez yantzi zorna berriak. Ib. 116.
Lotatik da esnatzen alaiki gogoa, / bizitz-zorna barria txertatuz barnean! J. Gerrikaetxebarria in Onaind MEOE 703. Ondoan orra agiri, zornak ezotua, / aizkora ankerraren ebaki sarri-berritua. Ldi BB 98. Bekik iretzat oiu alai au: / sagasti, iretzat; bereziki baiau / yaiez yantzi zorna berriak. Ib. 116.
sense-3
3.
"(L), joven sin energía"
A.
azpisarrera-1
ZORNE-BELAR
(AN-5vill, L; H, A Apend;
-lh- Dv; zorna-belar G-azp-to, AN; H; zornabedar V-m-gip; sorna-bedar V-gip). Ref.: A (zornabelar, zornabedar); Lcq 104s; Arzdi Plant1 281; Iz ArOñ (sorna-bedar); Elexp Berg (zorna bedar); ZestErret (zorna-belar). "Hierba cana, senecio, suzón" Lcq 104 A Apend. "(Chelidonium majus), que desprende un jugo que es muy acre" (L) Ib. 105. "Éclaire (BN-lab)" Dv. "Lechetrezna, hierba parecida al cardo senecio?" A. "Zorna bedarra, [...] celidonia" Arzdi Plant1 281. "La mala hierba que suele abundar" Iz ArOñ. "(Senecio vulgaris)" Ib. 39.
Arako an, zornabelarretan iges, gau-lapurra bezala lurrean kuzkur doana, Bambarocha mutur-luzea da. 'Dans les tithymales' . Or Mi 78. Erle naibagetuek erlauntzeetan sartu ziren, zornabelar eta azitrai-landaz azturik. Ib. 107.
Arako an, zornabelarretan iges, gau-lapurra bezala lurrean kuzkur doana, Bambarocha mutur-luzea da. 'Dans les tithymales' . Or Mi 78. Erle naibagetuek erlauntzeetan sartu ziren, zornabelar eta azitrai-landaz azturik. Ib. 107.
azpisarrera-2
ZORNE-JARIO.
a)
(Adj.). Purulento. "Afistolarse, zauri zornajarioa utsunez betetzea" Lar.
b)
(Adv.). Supurando.
Sukar egartsu batek, zaiñak zear soin-atalak errukarriro iaten zizkienean, berriz ere, zorna-iario ageri ziran, ezaria-ezarian ezurrak deusezten zizkien eritasunak io-ta. Ibiñ Virgil 104.
c)
(Sust.). Efusión de savia.
Udalenean, losorrotik itzartuta, izadiak edonun zorna-jarioz, ezetasunez ta uriñez beterik, bazter guztiak jantzi barriez aldatzen dituan antzera. Erkiag Arran 93.
Sukar egartsu batek, zaiñak zear soin-atalak errukarriro iaten zizkienean, berriz ere, zorna-iario ageri ziran, ezaria-ezarian ezurrak deusezten zizkien eritasunak io-ta. Ibiñ Virgil 104.
Udalenean, losorrotik itzartuta, izadiak edonun zorna-jarioz, ezetasunez ta uriñez beterik, bazter guztiak jantzi barriez aldatzen dituan antzera. Erkiag Arran 93.
azpisarrera-3
ZORNE-MOLTSA.
"Abcessus" Urt I 42.
azpisarrera-4
ZORNE-ZAKU
(-kh- Urt). "Abcessus" Urt I 42.
azpisarrera-5
ZORNE-ZORRO
(Dv A). Clavo de un divieso. "Bourbillon. Handitsua lehertu zaio, bainan zornezorroa oraino atheratzekoa du" Dv.
azpisarrerakoSense-5.1
Divieso.
Yaubek Aigitoko zornazorroz, zaragarrez ta azkalez yoko zaitu, ta ezin sendatuko zera. Ol Deut 28, 27 (Dv Egiptoko zauriaz, Ker Ejiptoko zaldarrez, BiblE zauri zornatsuz).
Yaubek Aigitoko zornazorroz, zaragarrez ta azkalez yoko zaitu, ta ezin sendatuko zera. Ol Deut 28, 27 (Dv Egiptoko zauriaz, Ker Ejiptoko zaldarrez, BiblE zauri zornatsuz).
zorne
-
zorne....
-
Etim. Relacionado acaso con zauri 'herid...
-
1. (G, AN-ulz, L, B, BN; Ht VocGr 383, D...
-
" Zorna [...] (V-gip), pus en forma de h...
-
" Zorna [...] (G-to), podredumbre" A....
-
"(L-sar), panadizo" A. Ez naiz Jauna mun...
-
2. zorna (G ap. A). Savia. Lotatik da es...
-
3. "(L), joven sin energía" A....
-
ZORNE-BELAR (AN-5vill, L; H, A Apend; -l...
-
ZORNE-JARIO. a) (Adj.). Purulento. "Afis...
-
ZORNE-MOLTSA. "Abcessus" Urt I 42....
-
ZORNE-ZAKU (-kh- Urt). "Abcessus" Urt I ...
-
ZORNE-ZORRO (Dv A). Clavo de un divieso....
0 / 0 ZORNE-BELAR >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
