Harremana

    OEH - Bilaketa

    57 emaitza zirkin bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zirkin.
    tradizioa
    Tr. Documentado en textos vizcaínos desde finales del s. XVIII (zirkin-zulo ), en el s. XX tbn. aparece en algunos guipuzcoanos. Hallamos sendos ejs. de zirgin en J.J. Moguel y D. Agirre, tal vez erratas por zirkin (que ambos autores emplean también.). En DFrec hay 6 ejs.
    sense-1
    1. (-iñ V, G; Añ (V), Izt 75v, H), zirgin Ref.: A (zirkiñ); Etxba Eib (zirkiña) .
     Pequeño movimiento. "Movimiento pequeño" Añ. "Le mouvement" H. "Movimiento de impulsión" A. " Zirkin guztiak begiratu zittuen; agertzen ete eben ezkutuan bizi zan bat " Etxba Eib. .
    Opetzijak asko ezpadira gure astuntasun, eta sortasunari zirkinik erazoteko, kastiguben bildurrak eruan gaizan. Astar II 88. Erregua da arimearen Jaungoikoaganako zirkin bat. Itz Azald 59. Gerrako ontzi batzuek, aingurak ondoan dutela, geldi geldi, zirgiñik baga. Ag Ioan 181 (cf. zirkiñik ib. 275). Argijak egiten ebazan zirkiñakaz bazterretako illun-unak be zirkin egiten ebenian. Kk Ab I 47. Gizartearen zirkin eta igikun guztiak ogasun-egarriak eragindakoak izan dirala. Eguzk GizAuz 73. Aldia ez da gorpuzkien zirkiñ edo mugimentua. Or Aitork 326. Eguna, eguzkiaren zirkiñak eta bideak osatzen baitute sortaldetik sortaldera. Ib. 327. Bai zera lan egin! Zirkiñik be ez alperrak alakoak! Bilbao IpuiB 172. Sasiak... zirkin, otzez, / adarren artean. Gand Elorri 39. Nikanor'ek ba darabil zirkiñik naikoa, jira batera ta bira bestera. Erkiag BatB 110. Aren eskuen azkartasuna eta ao-inguruko zirkiñak eta ezpan-tximurtzeak, zarrada aundia eragiten eutsen. Ib. 20. Gizon biurri baten zirkin bat naikoa izan leiteke ludi osoa austuteko. Agur 7-3-1973 (ap. DRA ). Mutillen erramukada bakotxak atzerunzko zirkin edo ikara andia ataraten eutsan. Etxabu Kontu 174.
    azpiadiera-1.1
    (Como segundo miembro de comp.).
    Errialde orretako bizi-zirkiñak euren esku ta ardurape egozan, kontrolpean nunbait ere. Erkiag Arran 136. Iñoiz edo bein samurtasuna ta beratz-zirkiña ondorengo guri izanik. Erkiag BatB 202. Barrura begiratuz dabil, barne-zirkiñak aztertu nairik. Onaind STeresa 30.
    sense-2
    2. " Zirkiñ bat, un pedacito despreciable, v. gr., de carne" Iz ArOñ. .
    sense-3
    3.
    Bere erabakiaren zirkin bakoitza, egipenezko iduri ikugarri gertatzen da. "Rasgo" . MEIG IX 117. (en colab. con NEtx)
    azpisarrera-1
    ZIRKIN EGIN (Vc, G ap. A). Moverse. v. zirkindu.
    Une orren ertzera elduezkero, iretargijak zirkiñ egiten dau, ala atzia ikusten jako. A BGuzur 155. Bi gorputzôn muga paketan diagu, naiz ik egin zirkin. Or Poem 527. Eitetik eitera zirkin egiñez naiz egonez, aldi-aldatzerik ez daukana. Or Aitork 350.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (V-ger ap. A ) .
    (Con determinantes). " Eleuke orrek iñogaitik emendixek araxe zirkiñik egingo. Nor da ori, gazteak eneak! (V-ger), ese no se movería por nadie de aquí allá" A.
    Onen biotzeko pazienziak ez eban zirkiñik egiten. JJMg BasEsc 185. Ez arbola baten orrijak zirgiñik egin leijala. JJMg BasEsc (ed. 1845) 263. Ifini bekijoz begijen aurrian Jaungoikuak beragaitik egin dituzan mirarijak [...], bere adiskidientzat gorderik daukazan glorija, atsegin, eta ondasunak, eztau zirkinik bere egingo. Astar II 129. Eztakus, eztantzu, eztabil, eztau zirkinik ez txitik egiten. Añ EL2 39. Geratu zan zirkinik ezin egin ebala. Ur MarIl (ed. 1885) 91 (ap. A ). Umeari eskutik oratu ta zirkiñik egiten ezebala, katillura begira gelditu zan. A BeinB 46. Askatu izan ez balebe, zirkinik egin ezin algaitik, ilgo zan barriro. Itz Azald 153. Egon ziran gure gazte biak elizan, ixill ixillik, zirkiñik egin bage. Ag Kr 26. Zugazpe baten egon zan zirkiñik egin baga. Echta Jos 210. Zelan zirkiñik bere egin iñora lausiriko baten yaube bere ez gaituk eta! Alt EEs 1917, 43. Elizako irudiak baino zirkin geiago etzuen egiten. A Ardi 71. Zirkinik ere egiteko etzala. Garit IpuiL 32. Denen artean esiturik daukate jotzaillea, atzera-aurrera zirkiñik egin ez dezakeala. Mok 17. Ez zaartu, ez gaztetu, / sen batian dago, / zirkiñik egin barik. Enb 142. Iñok ezeukan adoreik zirkin bat egiteko be. Kk Ab II 88. Ludi osoko urriagattik be enebala nik zirkiñik egingo neuria eztodanik eskatuten ona etorteko. Otx 19. Onen eretxiz gizarteak igikun eta zirkiñik txikienik be eztau egundo egin. Eguzk GizAuz 48. Gazte garatu bat dago zirkiñik egin gabe ezkerraldera begira. TAg Uzt 27. Neska-koskorragan begiak itsasirik, bertanbera gelditu zen zirkiñik (movimiento) egiteko kemenik gabe. Etxde JJ 234. Zorabio betean zirkiñik egin gabe. Txill Let 44. Andik gerotxoagora, zirkin andiagoak egin ebazan Peruk. Bilbao IpuiB 183. Zirkiñik bere, egin eziñik egoan. Erkiag BatB 12. Suezitarren araura gorputz-zirkin azkar ta neurtuak egiten ei zituan goizero. Ib. 48. Ikararik ez zirkiñik egiten ezten lurraldean daude kokatuak, tinkatuak. Vill Jaink 146. Zer doa Bilbotik Donostira zirkiñik egin barik? Bidea. EgutAr 1-9-1971 (ap. DRA ). Ez dau ortik zirkiñik egingo. Onaind STeresa 40. Ezetzko lako zirkin bat egin eban. Etxabu Kontu 173s. Ez du ontziak zirkinik egiten, hondoari iltzaturik balego bezala. MIH 312.
    azpisarrerakoSense-1.2
    (Sin egin ).
    Ze ez ots bat egin dau, / ezta zirkinik. Zav Fab RIEV 1909, 28.
    azpisarrerakoSense-1.3
    (V-gip) Ref.: Etxba Eib (zirkiñ eiñ); SM EiTec1 (arri) .
     (Con complemento en dat.).Esquivar. "Evitar, hurtar el bulto. Zuzen zuzen zetorren neregana, baña zirkiñ eiñ netsan " Etxba Eib. "Al daben guztiak zirkin (huir haciéndose el desentendido a cualquier conversación o cosa del que el huidor no tiene interés) eitxetse (egiten diote) biar orri" SM EiTec1 (s.v. arri).
    Ba ei ziran Eibar'en lagun bi, beti biarrari nundik zirkin eingo ibiltzen ziranak. SM Zirik 44.
    azpisarrera-2
    ZIRKIN ERAGIN (Vc ap. A). Mover, hacer mover. "Mover, hacer que otro se mueva" A.
    Betuleai zirkin eragin baga altarara begira. A BeinB 67. Zek zirkin eragiten dautse kairik kai, ekatxik ekatx, itxasorik itxaso, eriotzearen altzoan dabilzan ontzi orrei? A Ezale 1898, 187a. Gorputzari ezin eutsan zirkin eragin. Echta Jos 340. Bere txinparten argitasunaz / Zirkin eraiten daustena? Enb 48. Izituten ebillan artian uste barik zirkin eragin eutson arrautza areri. Kk Ab II 117. Erri bati, txikia izanarren, zirkin eragitea zazpi kintaleko arritzarra bei goseti batek tatarrez eramatea baino ere neketsuago ta zailago da. A Y 1934, 15. Yainkoek, baña, zirkin-eragiñaz astintzen duten etxe-gañera, gaitz-mueta oro yausten dira. Zait Sof 178. Zirkin daragit oraiño "negar-artean, nere zeruko egoitza iantzi nai nukenean". Or Aitork 286. Umeen jokabide ta ibillerak zaarragoei ta gurasoei barrenean zirkin ta zaustada eragin oi ba'dautse. Erkiag Arran 148. Olatuak moilleari zirkin eragiten eutsoen. Etxabu Kontu 140.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Con determinantes).
    Baldin jatorriz ta berez legez ezpadakar bijotzeko azkortasuna, ez deutsee berbaak zirkinik eragingo. Mg PAb 204. Ez edola bere ezingo deust zirkiñik eragin atzamar bati? Ur MarIl 41. Topiñeari zirkiñik ez eragin gero, ura geldi geldi egon daitean. A BeinB 74. Esetsi batbere ez da pekatu, danik luzena eta eragokiena izan arren bere, aragiari zirkinen bat eragitera eta arimeari atsegin ustebagakoren bat artu eragin arren bere. Itz Azald 185. Zuri eztautzu ezek / Zirkiñik eraiten. Enb 170. Eztiote zirkiñik eragingo; geldi dirau. Ibiñ Virgil 88. Ujolak [zubi] ari zirkiñik eragin eikionik iñori ez jakun sekula burura etorri. Etxabu Kontu 187. Belarrira deituta be, zirkinik ez eutsen eragiten. Gerrika 152.
    azpisarrera-3
    ZIRKIN ETA ZARKIN. Moviendo, agitando.
    Aidian dabille kutxa / Zirkin eta zarkin. Enb 183.
    azpisarrera-4
    ZIRKIN ETA ZIRKIN. Moviéndose.
    Biyotz alaia / beti geuria, / zirkin eta zirkin / yardun atseden-baga. Ort Oroig 131.
    azpisarrera-5
    ZIRKIN-ZULO (V-gip; sirkinsulo V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (sirkínsulo); Etxba Eib; Elexp Berg. Escondrijo, rincón. "Sirkínsulo baten, en un agujero menos esperado" Iz ArOñ. "Zirkin zuluak ondo garbittu barik, laga dozu itxuzkixa" Etxba Eib. "Etxe arek badauka makiña bat zirkinzulo" Elexp Berg. v. zurkulu.
    Ez egizu askoren antzera alperkerian irago zirkin zuluetan sarturik jaaten eta edaten. msOñ 121v. Juango ez balira tabernara... jan edanetara, jokura, danzara, zirkinzuluetara, errondara... Ib. 194r.

    zirkin

    zirkin
    0 / 0 ZIRKIN ETA ZIRKIN >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper