OEH - Bilaketa

43 emaitza zirin-zirin bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zirin.
tradizioa
Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII. La forma general es zirin. Hay sirin en Azkue (junto a zirin ).
sense-1
I . (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (gral.; SP, Urt III 420, Lar, Hb, Dv, H), xirin (L, BN), siriñ (V-gip) Ref.: A; Lh (xirin); Iz UrrAnz , ArOñ (siriñ); Elexp Berg ; Gte Erd 50; ZestErret .
Excremento de ave; diarrea. "Zirina dario, il a la foire" SP. "Zurrarse, ziriña itzuri" Lar (v. tbn. s.v. xeringa). "Mucosité fécale, foireuse" Dv, que cita a Lardizabal. "1.º excremento de aves (Lard); [...] 2.º diarrea. Parece que ésta es la palabra más propia para denotar líquido; pero ya la palabra es... desinfectable" A. "Diarrhée" Lh. "Ziriña, el excremento de ave" Iz UrrAnz. "Ziriña darixola ibiltzen die usuak. Beste abere batzuenari ere dei dakioke hau oso birina denean, beherakoaz daudelako edo" Elexp Berg. "Usoak zirina burutik bera egin zidan (G-azp)" Gte Erd 50. "Hegaztiaren kaka edo gorotza" ZestErret. Cf. VocNav: "Ziriña, miedo, espanto. Tener ziriña, tener miedo (Salazar)".
Enada-kabi batetik zirin berri apur bat begietan sartu eta itsututa utzi zuen. Lard 279. --Ez det ikusten kabiya. --[...]. Ziriña egongo da lurrean aren parean. Sor Bar 87. Lapur guztiai nik opa deutsedana da ostuten daben guztia, urrearen lekuan, zirin biurtu dakioela. Ezale 1897, 382a. Nere gurasoen izen garbia, Jaungoikoaren izen donea loitu nai badek, ara satsa, ara ziriña. Ag G 274. Aurten-bein Kirrutxu-ri burutik beera... zera... ziriña egin eutsana? Alt EEs 1912, 244. Ur aundietako ur-zikin, ondakin, zirin ta orrelakoak Englandako tximist-oletan ikatz ordekotzat dituzte. EgutTo 22-5-1918 (ap. DRA ). Antxen naiz, zalu, arraultz-usaiean... / To! ta ziriña arraultz-ustel-gañean! EuskOl 1931, 38. Tomas: taloa yan da (ta) yolas, oera juan da ziriña, Tomas ipur-zikiña . (V-och, G-goi). A EY III 48. Olloak lotaratzeko tokia, dana zirin eta zorriz betea. Oñatibia Baserria 14. Esteak beren ziriñekin, berriz, ari kendu ta opamai ondoan ekalderuntz erraustegira yaurti bitza. Ol Lev 1, 16. Egazti aundi aiek, beren "ziriña" an botata, joaten ziran berriz Vitoriara. Salav 89. Ziriña bizkarrean, / ziriña besuan, / usoei ostikoka / pausuan-pausuan. Zendoia 140.
azpiadiera-1.2
2. "(BN?), lluvia menuda, llovizna" A. Cf. Baraib 348: "Ciriña (Marquínez), llovizna o calabobos. En la misma localidad, grumajo; en gran parte de Alava, urbajo; en Vitoria, por imitación de los bilbaínos, siri-miri".
sense-2
II . (Adj.).
azpiadiera-2.1
1. (V-gip ap. Etxba Eib ).
Líquido, fluido. " Morokill ori ziriña dago; arto-urun geixago biar dau " Etxba Eib. .
--Urak zeinbat eta zelako bizibideak edo estaduak daukaz? --Iru: gogorra (erderaz sólido), ziriña (erderaz líquido), lurruntsua (erderaz gaseoso). A Ezale 1897, 270b. Kaballero aundi oik / eziñ dute egiñ [kaka], / egiten dena ere / gutxi eta ziriñ. JanEd I 100. Arrantzalearen untzia, txikia betiere, kilinkolonka ibili dabil oiñarri sendo bage, eustazpi ziriñaren azal-azalean. Erkiag Arran 116.
azpiadiera-2.1.1
" Zemat-eragiñago, ziriñago (V-m), cuanto más se revuelve, más diluído" A.
Maripa, zeinbat eragiñago ziriñago; alper da Maria makillatu, ezpada berez biurtu. A BeinB 68.
azpiadiera-2.1.2
Orduan zan eretia jaun areri berba egiteko, ta Damas ortulaua irakiten egoan, jakingura ziriña kolkoan irakiten ebilkiolako. Erkiag BatB 47.
azpiadiera-2.2
2. +ziin (V-gip ap. Iz ArOñ ) Flojo, débil, ligero (ref. a fenómenos atmosféricos). "Euri-zirin (V-m), llovizna" A (cf. supra (I, 2)). "Garia burututa gero euri ziriña bada, galduak gara, gorriñeak joko deusku labore guztia (V), si después de espigarse el trigo llovizna, somos perdidos, la roña atacará todos nuestros cereales" Ib. s.v. burutu. "Lanbro-ziiña, zirimiri menudo, lanbro-ziiña txirri-txirri" Iz ArOñ 158.
Geratu baga bigarrenez bertara begiratu eban, da argi ziriña ta illuntasun ao-zabala baiño besterik ezeban ikusi. A BeinB 89. Arratserako euria izango dala ta euria bere ez euri kizia edo zaramea edo ziriña edo landurra, truizu edo erauntsi edo zaparrada ederra baiño. A Ezale 1899, 88a. Aize indartsu ala ziriñenak narras eroango zituan orbel ibiltaunak. Erkiag BatB 92.
azpiadiera-2.2.1
Cobarde.
--Gaie, gaie, erraiok ori don Restitutori. -- Bai ba; ez diat batere bildurrik. --Ik? Ziriñe! TP Kattalin 181.
azpiadiera-2.3
3. (V-ger-m, G, Sal ap. A), sirin. Inquieto. "Bullebulle, inquieto, turbulento. Espaiñian zirin dena, Frantzian zirin (Sal), quien es inquieto en España, en Francia lo es también" A.
Arrainki artean angula zuri zirin labana baiño gozoagorik zein da? A Ezale 1897, 418a. Elizara sartzea pekatu dana eztakik? Tira etxera, sirin ori. A Ezale 1898, 160a. Egazkarin sartu ta Barrankillara joan zan zapoa zirin bañan larrigo. JAIraz Bizia 64. Illuntzetako billera baketsu aretan, kursillu arin baiña onuratsuak egiten zituan, beraz, Nikanor ziriñak. Erkiag BatB 37. Platusak lako ziriña, egin eban amak gure txikiña. EZBB II 92.
azpisarrera-1
ZIRIN-BELAR. Hierba purgante.
Londresen dot neuk senarra / zirin bedarrak ekarten. (V-ger). A CPV 996. Kan edirenen zei lürrari kontra osto hoilli xabal bat, laur aldetarat zabal, phago ostoaren gisako, solo xipixiago. Guk Españan deitan zügü zirin-belharra . (En boca de un roncalés). Const 8-4-1910. Eguneroko muxilarro edo zirin-bedarrak, este-garbigarri; gero ondoren, eta ugari, edari garratz nazkagarriak. Onaind STeresa 46.
azpisarrera-2
ZIRIN-ERREKAZ. "(R), temblando de miedo. Zirin-errekaz erkitan da gore aurra zienera doan bakotxean (R-uzt), nuestro niño, cada vez que va a vuestra casa, sale temblando de miedo (hecho un arroyo de disentería)" A. "Zirin-errekaz, temblando de miedo, liter.: en hilera de diarrea (R)" A EY III 313.
azpisarrera-3
ZIRIN-ZIRIN.
A) (Uso adv.). a) (V-arr-arrig ap. A). "Jugar a resbalar, dejándose caer por un plano inclinado" A (se trata obviamente de una expr. adverbial, no de un verbo). Cf. VocNav: "Zirinzirín, culo, en el lenguaje infantil. Hacer zirinzirín, era resbalarse con la culera por un plano inclinado. También se decía: Te doy una patada en el zirinzirín o en el zirin (Pamplona)".
Fluidamente.
Gogamen onetxekaz zirin zirin da uste uste barik eldu nintzan Markiñako aldaurietara. A Txirrist 107. Samako zuloan beera errezto ta zirin-zirin yoiakioen sagardau urre kolorea. Erkiag Arran 121. Ez ditue ba, ikusten, euren kankarru, esnepoto, kaiku ta abarrak lurrean uzkizgora, eta edariak zirin-zirin zabalduta bearen ganean. Ib. 56. Arrantzale jasankor ta bulartsuak dirua zirin zirin ba'darabille esku-artean. Ib. 33.
c) Con diarrea.
Zirin-zirin amama, oiala gertu, ama. (V-m). EZBB II 144.
B) (Sust.). "Zirin-zirin, beruzkoa, diarrea" Zubk Ond.
zirin
0 / 0 zirin >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper