Harremana

    OEH - Bilaketa

    87 emaitza zalantza bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 zalantza.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII, es usado sobre todo en la tradición guipuzcoana; aparece tbn. en Birjin, y en el s. XX se extiende a autores vizcaínos; lo emplea tbn. Mirande (cf. además zalantzatu en J. Etchepare). En DFrec hay 124 ejs., todos meridionales.
    etimologikoa
    Etim. De vasc. balantza.
    sense-1
    1. (V-m? , G ap. A ; Lar, VocCB , Dv, H; -nz- Lar, Izt 40v), zalantz (Hb), zalatz (Hb), zelentza (AN-5vill ap. A ), salantz (G-to-bet ap. A ).
    Duda, vacilación. "Perplejidad", "fluctuación, duda", "hesitación", "suspensión, duda" Lar. "Duda, zalanza " Izt 40v. "Vacilación, hesitación, duda" A.
    Zalantza onetan zijoala, orra non Jainkoaren onginaiak lagundu zion. Cb Josefa 51. Zeintzubek galdetzen zioten bere iritzia, gertatzen zitzaiozkaten zalanza guztietan. Izt C 485. Zalantza edo duda onetan luzaro egonda. Lard 365. Bere biotza zalantza, iritzi eta errezelo garratz oek estututa. Arr GB 92. Ez dakagu zalantza ortan egoteko denborikan. Sor AuOst 88. Esker bakoak gara, / eztago zalantzik. Azc PB 35 (en Ur PoBasc 254 dudarik ). Ala ere zalantza pixkaren bat badaukat. Ag G 193. Illuntasun eta zala[n]tzarik gutxiyenekoak esatera noa. IPrad EEs 1912, 278. Bape zalantza barik emongo dabe dirua. Kk Ab I 96. Uribatzar batzuek badira bere zalantzak izan dituztenak. ForuAG> 283. Ez zalantzik izan, jakintsua izango zera. EgutTo 12-4-1921 (ap. DRA ). Goralpen onei lar eretxian / iñok zalantzarik badau. Enb 139. Bereganatuko ote zan, joango ez ote zitzaion, zalantza gorria zerabilkian. Anab Usauri 62. Yoseren kezka ta zalantzak. Ir YKBiz 18. Zeren zalantza sortu ete-zaio bat-batean? TAg Uzt 6. Agindua nola bete bear ote danari buruz sortu diran zalantzak argitu nairik. EAEg 19-10-1936, 84. Orain bideetan barna entzuten nitunaz zalantza guztiak argitu ditut. Zait Sof 122. Ontara arteko grazi guzietaz zalantza sartu diteke. Or QA 166. Beraren zalantza, beraren ezagueraren mugak hari agertzea. Mde HaurB 93. Bat-batean ordea Mayiri zalantz ikaragarri bat sortu zitzaion. Etxde JJ 133. Zalantza orrek, ostera, arnasa laburra izan dau. Erkiag BatB 196. Fede gutxiko gizonak: zergatik zalantza ori? Vill Jaink 183. Zalantza asko sortuko zitzaizkitzun. MAtx Gazt 57. Juanaren burua zalantza aiek garbitzeko etzegoen bear aiña jantzia. NEtx LBB 30. Duda-mudak eta zalantzak ezinbestekoak dira. MIH 372.
    v. tbn. Arrantz 130. Eguzk LEItz 27. Inza Azalp 144 (75 zalantz). Aitzol in Laux BBa VIII. Otx 164. Ldi UO 21. ABar Goi 52. SMitx Aranz 97. JAIraz Bizia 105. Lek SClar 119. Txill Let 74. SM Zirik 6. Ugalde Iltz 68 (67 zalantz). Gand Elorri 166. Onaind in Gazt MusIx 156. Alzola Atalak 129. Lasa Poem 89. Berron Kijote 41 (201 zalantz). Ataño TxanKan 172. Onaind STeresa 32. JAzpiroz 164. Gerrika 150. Zalantz: EEs 1913, 209. KIkG 62. ArgiDL 160. Etxeg in Muj PAm 23. Alz Ram 100. Osk Kurl 139. Ibiñ Virgil 112. Uzt Sas 357.
    azpiadiera-1.1
    (Como primer miembro de compuestos).
    Biamonean, zalantza-giro. " El tiempo es dudoso" . Or Eus 296. Erantzunik onen, beraz, / zalantza-ziñu orixe. EA OlBe 101. Au zalantz-asun minkorra! Txill Let 36. Ainbat urtetako zalantza-orbelak. Gand Elorri 111.
    azpiadiera-1.2
    (Con oración subordinada con el suf. -(e)la ).
    Ongi-ongi jakin bear duala zalantzik ezin izan nezake. Zink Crit 49. Gustatu zitzaidala / ez dago zalantzik. Uzt Sas 357.
    azpiadiera-1.3
    (Con -(e)lako ).
    Zalantza dut zârtu naizelakoa. "Comienzo a sospechar" . Ldi BB 128. Begietan, / zalantza dut tximistarik / iragan zuelakoa. Ib. 150.
    azpiadiera-1.4
    (Con -(e)n ).
    Bizirik ala illotzik arkituko ote zun zalantza larriaren kezkapean. Etxde JJ 261 (133 zalantz ).
    azpiadiera-1.5
    Suspense cinematográfico.
    Hitchcock zaharra, suspense-bila beti bezala (zalantza esan beharko dugu euskaraz) antzerki ezagun honetaz jabetu da. MEIG I 128.
    sense-2
    2. (Lar (+ -nz- ), Dv, H), zalantz (Hb).
    Oscilación. "Vaivén", "libración", "vacilación" Lar. " Zinzillika dagoenaren zalantza " H.
    azpiadiera-2.1
    Ekaia bazebilen Rudi-ren arnas-zalantzaren arabera. Mde Pr 332.
    sense-3
    3. (H).
    "Branloire, balançoire" H.
    sense-4
    4. " Zalantza, preocupación (no duda) (G-to)" Or EG 1926 (3-4), 44. Cf. 2 zalantza.
    azpisarrera-1
    ZALANTZA EGIN.
    Vacilar.
    Piarresen xixparen aurrez-aurre jarri zanean gizasemearen irudi nabarigaitza, Etxahuniako oiñordeko sukorrak etzun zalantzik egin. Etxde JJ 152.
    azpisarrerakoSense-1.1
    Dudar (de algo).
    Mutil jator bat zala zalantzik / ez det egin ta egingo. AZink 100.
    azpisarrera-2
    ZALANTZAKO.
    azpisarrerakoSense-2.1
    a) (G ap. A ; H).
    Dudoso, inseguro.
    Zalantzako irabaziaren pozean zijoatzen itzaiak, baldin arkitzen bazuten lanbidea, ekingo zitzaiozkan berari bero beroan portitzki. Izt C 178. Zalantzako galdera bat azkenik. MEIG II 65.
    azpisarrerakoSense-2.2
    b) Oscilante.
    Soiñua zalantzakoa. NEtx LBB 131.
    azpisarrera-3
    ZALANTZAKOAN.
    Dudando.
    Eguzkia bildurti dakusgu, / bai-etzezkoan, / urre lañok urratu edo ez / zalantzakoan. EG 1957 (5-6), 7.
    azpisarrera-4
    ZALANTZA-MALANTZAN.
    Dudando.
    Zalantza-malantzan ibili gabe, itsu-itsuan, angoa utzi ta gure gizon au ar zazu. A Ardi 59.
    azpisarrera-5
    ZALANTZAN.
    azpisarrerakoSense-5.1
    a) (V-m? , G ap. A ; Lar, H; -nz- Lar, Izt 40v).
    En duda, dudando, vacilando. "Perplejo, [...] zalantzan dagoana " Lar. "Fluctuar, dudando, zalanzan egon " Ib. "Estoy en duda, zalanzan nago " Izt 40v.
    Denbora bat izan bad-ere zalantzan zinaudena. "Vous hésitiez" . Birjin 108. Den-gutien ere zalantzan egon gabe galdatzen dautazuna banegikeiela. Ib. 379. Jarri ziran [...] Jainkoa gizon-antzean, edo gizon utsa ote zan zalantzan. Lard 144 (cf. infra ZALANTZAN JARRI). Baña errua bere esposa Jenobebak ote, edo bere serbitzari Golok zuen, oraindik zalantzan zegoan. Arr GB 91. Illko zuen edo ez zalanzan egondu zan. Aran SIgn 19. Gauza bat erabaki dedanean, eztala ezer iritxi dezakenik ni zalantzan paratzea. Otag EE 1882c, 480. Abanako bidea abituko ez abituko zalantzan egonda. Ag G 253. (Erdi zalantzan). Oso aztu ez banaiz ere, aztutzeko alegiñak egiten ditut; baña... Alz Ram 78. Artean ote-ez-ote zalantzan eduki baldin badu gogoa. Mok 20. Bakandereagana juaten azartuko ete ziranentz be zalantzan egozan. Otx 49. Esker-eskuitara zalantzan begiratu ondoren. TAg Uzt 6. Oroagindu orrek zer adierazi nai duanari buruz zalantzan omen dabiltza. EAEg 23-12-1936, 620. Nun zer aldatu zalantzan bazaude, galdetu ta mendi-zaiak esango dizu. Munita 152. Ez nago zalantzan Gabrielak negar ugari ixuri zuela. Mde Pr 178. Guzien artean zalantzan, manestarrak uztea erabaki nuan. Or Aitork 123. Batzuk zalantzan ibilli arren / zu zara danen nagusi. BEnb NereA 154. Ez zuan erantzuten, ez ote zekian zalantzan egon nintzan. Anab Aprika 92. Mutillaren alde jarri ez jarri, zalantzan egozan. Erkiag BatB 29. Zalantzan dago Melibeu zer egingo ote dun, lanean iarraitu ala bertsu-demara ioan. Ibiñ Virgil 51. Komentua zelako kondiziñoetan jaso nai dan jakiñik [...] zalantzan jarri da. Onaind STeresa 62s. Nola ni zalantzan nengoan, aizeak jotzen duan aldera balantz egin nuan. JAzpiroz 158. Ni behintzat ezin naiteke zalantzan has Europari buruz. MIH 87. Ubillos, giputza hau ere, zalantzan dabilela dirudi: laurenbata, laurenbatean, baina larenbata, ostiral-larunbatetan . MEIG VII 97.
    v. tbn. Muj PAm 61. TP Kattalin 190. Lab EEguna 103. Laux BBa 130. Ir YKBiz 3. Etxde AlosT 30. Txill Let 98. Zait Plat 102.
    azpiadiera-1.1
    En la duda, en caso de duda.
    Baño zalantzan obe dezu gaur joan biarko utzi gabe. Etxde AlosT 46s.
    azpisarrerakoSense-5.2
    b) "Vacilar, koloka egon, zalantzan egon " Lar. " Aizeak zalantzan derabillan zuhatza " H.
    azpisarrerakoSense-5.3
    c) (G-bet, AN-5vill ap. A ; H (que cita a It)).
    "Aguardando" A.
    Txirola jo ta kanta, / or zaude zalantzan, / Amarilis maitea / noiz etorriko dan. It Fab 175 (Harriet traduce: "vous demandant"). Gora begiratuaz, ez ezagunen bat agertuko zan zalantzan, baizik onelako ontzik illean iru bider bakarrik irixten ziralako eta berarentzat gauza ikusgarria zalako. JAIraz Bizia 34.
    azpisarrerakoSense-5.4
    d) En peligro; en situación insegura.
    Uste izan zuen Salomonen koroa zalantzan zebillela, eta bera jabe menturaz egin zitekeala. Lard 215. Erariyari ematen diyona [...] ikusten da, sasoirik onenian, mundu au uzteko zalantzan. Sor Bar 54s. Guk ez degu gure biziya ainbesteko zalantzan jartzen. Ib. 102. Pelea luzaroan zalanzan egon zan, eta oraindik lenengo aietan kristau buruzagiak amor eman bearrean ikusi ziran. Arr May 174.
    azpiadiera-4.1
    (Con adj.).
    Gure udako ames gozo guztiak zalantza gogorrian egun batetik bestera. Gerrika 57.
    azpisarrerakoSense-5.5
    e) " Zalantzan nago, estoy preocupado (G-to)" Or Eusk 1926 (3-4), 44.
    Orain ere, nere zalantzan egongo dek [ama] . Alz Ram 90. Egun, igarotzean, zalantzanago ikusi aunat. Zait EG 1952 (9-10), 7.
    azpisarrera-6
    ZALANTZAN IPINI.
    Poner en duda.
    Eta gerozkoak, Eskritura Santak esaten ezbadizkigu ere, ezin ukatu eta zalantzan ipiñi ere ditezke. Lard 531. Ez da ordea zer zalanzan ipiñi bere Apostolu Santuarenganako jaierak [...] sustrai mardul beragoak zituela. Aran SIgn 6.
    azpisarrera-7
    ZALANTZAN JARRI.
    Poner en duda.
    Batzuek gerozkoan zalanzan jarri zuten egiyazko piztuera izandu zan edo ez. Aran SIgn 52. Naiz aspaldiko naiz arestiko beste anei ta anei gertatu, zalantzan nork jarriko ditu? Zink Crit 66. Bati edo bati bakarrik agertu balitzaio, Jesusen ikasle geienak lendabizian bezala dudan edo zalantzan jarri giñezaken. Inza Azalp 77. Aldiari buruz ditugun uste sendo guziak zalantzan jartzen dizkigu Aurretiko Ezagutzak. Mde Pr 328. Euskalki ugaritasunak ere ez zuen inoiz hizkuntzaren bat izate hori zalantzan jarri. (In MEIG VI 27 ). Esaera zaar oiek erri-literatura dirala, adierazi bearrik ez dagoala uste det. Iñork ez du ori zalantzan jarriko. AZavala ( in EZBB I 8s ).
    azpisarrera-8
    ZALANTZAZ.
    azpisarrerakoSense-8.1
    a) Dudando, en duda.
    Fintasunakin kunplituko det / ez da zer egon zalantzez. Bil 54. Ta mutillak, zalantzez. Ldi UO 54. Aste erdi ez zan zalantzaz ta kezkaz bizi zala. Erkiag Arran 149. Gorian, gorri, elorri / sustraiak ezin ba etsi, / zalantzaz eta mudurri. Gand Elorri 96. Nun zer ikusko baldin bazabiltz / etzaitez egon zalantzez. Olea 139.
    azpiadiera-1.1
    (Con vb. conjugado más el suf. -(e)n ).
    Noiz zuen mingain oiek azkatuko ote diran zalantzaz nago. Alz Ram 122. Bigarrenik ikusi bear izango ete dauan zalantzaz dago. Erkiag BatB 192.
    azpisarrerakoSense-8.2
    b) Esperando.
    Noiz zuen mingain oiek azkatuko ote diran zalantzaz nago. Alz Ram 122.
    azpisarrera-9
    ZALANTZAZKO.
    azpisarrerakoSense-9.1
    a) Dudoso, inseguro.
    Eguraldia zalanzakoa zegoen, zerua oso goibeldua, eta ekaitza aldean zala aditzera ematen zuen erakoa. Arr Ezale 1897, 343b. Laiño artean dabillen egaztiaren oreka zalantzazkoaren antzera ebiltzan lillurak. Erkiag BatB 77.
    azpisarrerakoSense-9.2
    b) De dudas.
    Zalanzazko itsaso ondogabe batean. Arr Bearg 18. Beren biotz xaloak zalantzazko itxaso batean igari larrian egon bide zirala. Etxde JJ 216.
    azpisarrera-10
    ZALANTZETAN.
    Dudando, en duda.
    Len bezela zalantzetan dago. Alz Ram 113. Geruan ezer danentz zalantzetan nabil. Laux BBa 128. Zalantzetan asia naiz berriro. Txill Let 50. Etziñan ona zu zalantzetan / luzaroan egoteko. Basarri 31.
    v. tbn. Zait Plat 114.

    zalantza

    zalantza
    0 / 0 2 zalantza >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper