Harremana

    OEH - Bilaketa

    33 emaitza txahal bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    txahal.
    sense-1
    (V-m-gip, S), xahal (L, BN, S; SP, Deen I 262 <sehal> y II 146 <siehal>, Urt I 210, VocS 144, Lecl, Arch VocGr , VocBN, Hb, Gèze, Dv, H), txal (V, G, AN-gip-ilzarb-olza; UrduñBerb , Lar, Añ (V); Hb, Dv y H (<ch-> V, G)), xal (Sal, R (xãl)), sahal (BN, S; Gèze→Dv, A), zahal (L, BN, S; H) Ref.: VocPir 428; Bon-Ond 142; A (txaal, txal, xahal, xal); Lh (sahal, xahal, zahal); Lrq (xahal); Ond Bac 392; Iz Als (txal), ArOñ, R 397; Etxba Eib (txal); ZMoso 71; Holmer ApuntV (txal); AtBou 381; Elexp Berg (txal); Gte Erd 270; ZestErret (txal) .
     Ternero; ternera. "Dos xalas pequeñas" (Baztán, 1573). LexHNav II 165. "Veau de lait" SP. "Becerro recién nacido" UrduñBerb 396. "Ternero" , "becerro", "añojo, becerro de un año" Lar. "Novillo" Añ. " Xekhorra, zekhorra, aratxe edo aretxea edo xahala, oro bat dira; bainan zekhorra, aratxe ia tarro batentzat erraiten ohi da" HeH 299n. "Veau; en quelques endroits, veau femelle" Dv. " Sahal, veau de lait" Ib. "Ternera de leche" A. " Txaalai otzemoteko (mutikua), el muchacho para atizar al ternero (por detrás)" Iz ArOñ (s.v. otz emon). "Behiaren umea, arra nahiz emea" ZestErret . Cf. Echaide Orio 110: "Chala, ternera pequeña". v. aratxe. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur, si bien parece menos frecuente en la tradición septentrional. Txal es la forma más general en textos meridionales (txaal en Miserere, J.A. y J.J. Mogel, fray Bartolomé, Iztueta y el Azkue de BGuzur (en los dos últimos junto a txal )). Los autores septentrionales emplean xa(h)al (sin aspiración en ECocin y Barbier). Hay xãl en Mendigacha (150). Aunque no es posible precisar el sdo. de todos los ejs., parece que al Norte se emplea en la acepción de 'ternero', mientras que al Sur tbn. puede aparecer referido a la hembra. En DFrec hay 19 ejs. de txahal, 5 de xahal y 1 de txal, todos ellos meridionales.
    Orduan naiko dezu ofrenda andia, / orduan txaala ta aaria. Miserere 334. Gure behiaren xahala gure. Saug 195. Behiari darraikala doha gaiskinzetara xahala. "Veau" . O Pr 555. Ekharazue xahal gizena eta hill zazue. "Vitulum" . He Lc 15, 23 (Lap 225 (V 101) xahal; Lç aretze, TB, Dv, Leon aratxe, Brunet, Oteiza idisko, Ol txekor, IBk, IBe zekor). Eragin zituen urrezko bi xahal. Lg I 342 (v. tbn. Hb Egia 7 urrezko xahal, Lard 80 urrezko txal edo txekor y Munita 112 urrezko txal). Txaala esaten jako edozein beikumeri, dala arra, dala emia. Mg PAb 109. Gatx bagekua gaiti: txaal batek baino sustanzija geijago ez daukana dala [dino deungiak] . fB Ic II 224. Erruki geijago daukee eureen txaalakaz, projimo triste oneekaz baño. JJMg BasEsc 172. Sei illabeteko txaala. Izt C 246 (167 txal). Xahala jauztekan / Idi saldo erditan. "Veau" . Arch Fab 187. Adio xito eta urdeak; / Adio behi, xahalak. "Veau" . Gy 16. Eta illik txalak, eskeiñi ziozkaten Jaunari bitima paketsutzat. "Vitulos" . Ur Ex 24, 5 (Ker zekor). Aratxe edo xaal kosteletak papillotetan. ECocin 6. Nire senar, txalen begidun au. A BeinB 73. Eta Batxi, amaren atzeti akitika dabilen txaala baino bizkorrago. A BGuzur 156. Txalak al danik gitxijen il dagijezantzat. "Terneras" . ForuAB 91. Txalak arduraz azi ditzatela. "Terneros" . ForuAG 325. Ez dugula Bizkar-Zurin, ez behirik, ez xaal edo aratxerik atxeman. Barb Sup 92. Txâl gizena aterako duten egunean. "Ternero" . Or Eus 383. Txal jaioberria. TAg Uzt 30. Eta or zoaz gurasoen eskutik, txala ixkoarengana eraman oi duten bezelaxe [...], bein ere ikusi ez dezun senarrarengana. NEtx LBB 14. Beia baiño obea txala, eta antxumea akerra baiño. "Ternera" . Berron Kijote 48. Xahalaren larrutzailearen bete da atxikitzailea. EZBB II 133. Txal txikitxoa tratanteari / agindu geuntsan saltzeko. FEtxeb 45. Bei betizuak menditik mendira beren txaalei oiuka. AZink 20.
    v. tbn. Txal: Añ MisE 44. AA II 84. Astar II 216. It Fab 196. Ud 67. AB AmaE 235. Echta Jos 242. Ag G 127. Noe 99. Enb 38. Kk Ab II 32. Etxde AlosT 15. Akes Ipiñ 22. Bilbao IpuiB 222. Erkiag BatB 57. Zait Plat 103. Salav 11. Uzt Sas 201. Xahal: Hb Esk 221. Ox 122. Balad 65. Herr 15-8-1957, 3.
    azpisarrera-1
    BOSGARREN TXAHALA IZAN.
    " Bosgarren txala izan, zerbait banatu eta norbait ezer gabe geratzen denean esan ohi da, edota norbait sobran dagoenean; behiaren errapeak, izan ere, lau titi izatn ditu eta, beraz, bost txahal izanez gero, bosgarrena goseak " ZestErret (s.v. bosgarren ).
    azpisarrera-2
    TXAHALA EGIN.
    azpisarrerakoSense-2.1
    a) "Behiak umea izan. Beiak indin txala " ZestErret.
    azpisarrerakoSense-2.2
    b) (txala egin V-gip, G-azp) Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 68; ZestErret .
    Vomitar. " Dana mozkortu zan da txala intzunian lasaittu " ZestErret. v. MANDOA BOTA.
    azpisarrera-3
    TXAHAL-BELAR. "Txalbearra, cierta clase de hierba que se arrastra por el suelo" Iz Als.
    azpisarrera-4
    TXAHAL-BEHOKA (-bohoka S ap. A; xahal-bohoka Arch UFH (S), A; xahal-boroka S ap. A; Foix ap. Lh; xahal-boka Lh; zahalbohoka Arch UFH). "Renacuajo" A. v. txalburu.
    azpisarrera-5
    TXAHAL-EGILE. "Xal-egile (R), ganado que produce muchas crías" A.
    azpisarrera-6
    TXAHALETAN. "Txaletan, ir a comprar ganado para carne. Gollibarren da txaletan, goizago urtenda" Etxba Eib.
    azpisarrera-7
    TXAHAL-GRIA. Embrión de ternero. v. gria.
    Ernetako arrautz au, txal-gria, berealaxe karenetan bilduta gelditzen da. Oñatibia Baserria 59. Txal-griya oni, amaren odolaren bitartez, janari osoa karenetik datorkio. Ib. 59.
    azpisarrera-8
    TXAHAL-IDISKO (txal- V-ger ap. A; txal-ixko V-gip ap. Elexp Berg). "Ternero macho" A. "Novillo, ternero de hasta un año. [...] Txal txiki bat bigantxia ero txal-ixkua da" Elexp Berg.
    azpisarrera-9
    TXAHAL-HIL. "Txalilla, [...] feto de ternero abortado. Txalilla bota, abortar una vaca" Elexp Berg.
    azpisarrera-10
    TXAHAL JAIOGABE. "Niñato, becerrillo que se halla en el vientre de la vaca, cuando la matan, txal jaiobagea" Lar.
    azpisarrera-11
    TXAHAL-LARRU (xahal- L, BN, S ap. Lh; xahalarru Hb; txalalarru y txalanarru Lar; <chalanarru> Hb). "Becerro, piel del ternero" Lar.
    azpisarrera-12
    TXAHAL OROTS (xahal- S ap. Lrq; SP, Foix ap. Lh). "Veau mâle" Lh.
    azpisarrera-13
    TXAHAL-TIÑA. "Dartre, negala, xahal thiña" Foix.
    azpisarrera-14
    TXAHAL TXIKI (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg; G-azp). "Ternero lechal. Txal-txikixa bezin gauza polittik, ez da baserrixan" Etxba Eib. v. txahaltxo.
    azpisarrera-15
    TXAHAL URRIXA (xahal-urrux(a) S; txal-urruza B; xahal-urrixa SP). Ref.: A (txal-urruza); Lh (xahal-urrux); Lrq (xahal-ürrüxa). "Ternera" A. "(S-saug), toute jeune génisse" Lh.
    azpisarrera-16
    TXAHAL-ZANGO. "Xahal-zango (L, BN, S; Hb), pied-de-veau" Lh.
    azpisarrera-17
    TXAHAL-ZEKOR. "Txal-sekor (V), ternero" A.
    azpisarrera-18
    TXAHAL-ZERRATU. "Txaálzerraua da, se dice de una vaca que pare sin interrupción" Iz ArOñ.

    txahal

    txahal
    0 / 0 TXAHAL-BEHOKA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper