OEH - Bilaketa

97 emaitza sortze bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sortze.
sense-1
1. (L-ain, B ap. A ; LarIzt 48v, VocBN , Gèze, Dv, H), soortze.
Nacimiento; origen. "Etymología, hitzen jaiotza, sortzea " Lar (→) Izt 48v. " Sortze handikoa da, il est de haute lignée" Dv. "Nacimiento, origen" A. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos, aunque es relativamente más empleado al Norte. En DFrec hay 45 ejs. de sortze, 19 de ellos septentrionales.
Ioanesen sortzea. Lc 1, tí. Bekhatu sortzekoa. EZ Man II 67. Haren sortzean izarrek / dute distiatuko. EZ Noel 31. [San Anselmo Cantorbiako arzipizpikuaren] sortzeak handiro ohoratu baititu gure mendiak. SP Phil 131 (He 134 sortzeak ). So bat egin zian bere sortziari eta bere hiltziari. Tt Onsa 53. Ene sortze dohakabearen segida denaz gerostik ene falta. 46. Loriatzen da bere sortze distiantaz. Ch III 54, 14. Berak baiño beherago edo sortzeak edo fortunak ezarri dituen presunez. He Gudu 76. Egin ziotzon galdeak bere sortzearen, bere herriaren eta bere ethorkiaren gainean. Lg II 275. Begirazazu Jesu Kristoren bizia asi soortzetik, seaskatik o ganbelatik, gurutzean il izan zeño. FamInst 872. Gure sortzea zor diegun gurasoak. AA II 62. Emozu zure semeari sortze berri bat gure arimetan. JesBih 348. Mariaren sortzeak bozkariotan ezarri du Zerua. MarIl 92. Haren ahaideak, haren sortzea, haren bizia, haren heriotzea, guziak pobreak ziren. Jaur 377. Ezteizu zuri Jainkoak / eman sortze eta indar hon. Arch Fab 91. Sortzeak emanik hunek nola baitu / boz hazkar bat. Gy 108 (v. tbn. sortzeak emanik en Zby RIEV 1908, 89). Munduko iragaitzaz, erran daiteke sortzea eta hiltzea guzia bat dela. Dv LEd 226. Beharko ziren sortze berriak. Hb Egia 12. Jinko Semiaren sortze tenboralaren misteriua. CatS 96. Zelia boztü eta ifernia izierazi zian sortze handi hori. Ip Hil 22s.
( s. XX) Utz, utz bakotxa bere sortzeak emaiten dion herronkan eta bizipidean. HU Zez 107. Bekhatu orisinala da sortzean gurekin ekhartzen duguna. CatJauf 88s. Heriotze bakarra estaltzen dute lau sortzek, ehunka jendeak ezarriz! JE Bur 199. Zerua bezain garbi, zerutik zen sortu, / sortzean bezain eder, zerura da sartu. Ox 64. "Emakumeendako Bazkuna"-k berari zor baitdio sortzea. EAEg 18-11-1936, 325. Konda zazu anonziazionea, Jesusen sortzea, Jesusen piaia Egiptoalat. Zerb IxtS 93. Aur onen sortzea berak iritxitako gurendaren sarigarri izan zen. Etxde JJ 180s. Italiar erriaren sortze aurretik. Ib. 239. Frantsesen sortzea eta haur denbora. Ardoy SFran 59. Ama, zu ganik izan dugula sortzea. Xa Odol 208. Bada gauza jakingarririk gure elizaren sortzearen harat hunatetan. Ib. 89. Euskal-Erriko kofradi batzuen sortzea zein urtetan izan zan gauza jakiña da. Etxabu Kontu 102. Nere sortzea. JAzpiroz 221. Lana gutitu, familiak ttipitu, sortzeak bakandu. Larre ArtzainE 95. [Euskaltzaindiari] sortzean bertan egotzi baitzioten eginbide hori. MEIG VII 161s. Hitzaren sortzea urruti dagoenean, zatiak ez banatzea hobe. MIH 104.

v. tbn. Harb 361. O Po 60. Bp I 123. Mih 78. Mercy 15. Brtc 185. Monho 156. Dh 64. Bordel 107. Laph 104. Aran SIgn 4. Jnn SBi 2. Lap 30 (V 17). Ir YKBiz 5. Etcham 192. JMB ELG 10. EA OlBe 35. Mde Pr 351. Izeta DirG 100. Zait Plat 34. Mattin 67.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de comp.). v. EGUZKI-SORTZE, EGUZKI-SORTZE ALDE.
Gizonen laguntza gabe egingo dala aur-sortze ori. Ir YKBiz 7n. Ortzian dakusadan argi-xinta ere ez da eki-sortzea. Or Aitork 323.
azpiadiera-1.2
Orra, irakurlea, Lurdesko iturri sonatua; orra orrenbeste milagro gure onerako egin dituen ur arrigarriaren sortzea. Goñi 45.
azpiadiera-1.3
Encarnación.
Emazteki ori deabruaren sortze berbera duk. Etxde JJ 115.
sense-2
2. (Lar, ), sortute (Izt 85r).
"Concepción" Lar, .
Ama Birjiñaren baiezkoarekin Jesu Kristo aur txiki ta Jaungoiko andiaren sortze edo konzepzio adoragarria egin zuen. Cb Eg III 325. Sorrera edo sortute onetan ez eban gizonek parterik euki. Astar I 46. Jesusen sortutia, jaiotzia, bizitzia, berbak, penak ta erijotzia. fB Ic III 300. Birjina maitagarriari, bere sortzeko mementoan, Zeruak emaiten diozkan grazia bereziak. MarIl 93. Bere sortzearen misterioa. Legaz 15. Kanta zedilla meza bat Maria dontzella txit garbiaren sortze oben gabiaren onran. Bv AsL 200. Agertzen da bere sortze edo kontzeziñoaren ergaitik aiñ garbia. Kortazar Serm 314. Fedeko gauzen artean Ama Birjiñaren sortze kutsu-gabekoa-re jarri zuela. Goñi 63. Bedeinkatua izan bedi bere Sortze Done ta Errugabea. ArgiDL 85. Bere sortze errugabekotik asi-ta. Inza Azalp 155.
sense-3
3. Producción (de bienes, mercancías).
Euzko-Jaurlaritza "C.A.M.P.S.A."-ren sortze, banatze ta iraultze arazoetan sartuko da. "Producción" . EAEg 28-10-1936, 157.
sense-4
4. Creación.
Baiña berezko sortze ori Jainkoarekin, ateismuak eztu nai. Vill Jaink 63. Jainkoak bere sortze ori egiteko erabilli duen prozedura. Ib. 60s. Alakoxeak bide ziren, nik uste, munduaren lenengo sortzea argitu zuten egunak ere. Ibiñ Virgil 89.
azpisarrera-1
SORTZEA HARTU.
Surgir.
Inklinazione batzu, zeinak, zeren eztuten bere sortzea hartu gure bekatu partikularetarik [...]. SP Phil 86 (He 88 ez diren heldu ).
azpisarrerakoSense-1.1
Intxensiak bere ialgitia eta sortzia hartzen du pinoa deithatzen den zuhaintze gora, handi eta xuxen harganik. Tt Arima 20.
azpisarrera-2
SORTZEA EMAN.
Dar vida.
Aiñ seme argiari bere odol eta sortzea eman eta egotzi ziotelako. Aran SIgn 2. Jaungoikoaren Semeari / eman diozu sortzea. ArgiDL 77. Etxahunian etzun iñork maite, ezta, ondikotz! sortzea eman zion bere amak ere! Etxde JJ 198.
azpisarrera-3
SORTZE-AGIRI.
Acta de fundación. Cf. SORTZEKO AGIRI.
Dana dala, bere sortze agiria egon edo ez egon, Ondarroako kofradia be, besteak lez, antxiñakoa izango dala ez dago ezpairik. Etxabu Kontu 102.
azpisarrera-4
SORTZE-ALDI.
Camada.
Amar sortze-aldi barru akuri ar-emeak lur guzia akuriz bete lezakete. EgutTo 17-7-1918 (ap. DRA ).
azpisarrera-5
SORTZEDANIKAKO.
"Qui vient dès le moment de sa naissance" Dv.
azpisarrera-6
SORTZE-EGUN.
azpisarrerakoSense-6.1
a) Natalicio.
Beraz, arrazoinekin orzeguna deithuko dugu sorzeguna. Harb 135bis. Herodesek egiten baitzien bere sortze eguneko besta. SalabBN Mt 14, 6 (Lç, He, TB, Ip sor egun, Dv, Echn, EvAN sort egun ).
azpisarrerakoSense-6.2
b) Día de nacimiento.
Ordun, Yob, aoa zabalduta, bere sortzegunaz añenka asi zan. Ol Iob 3, 1 (Ker sortzeguna; Dv sorth-eguna, BiblE jaio zeneko eguna ).
azpisarrera-7
SORTZE GARBI, SORTZE GUZIZ GARBI.
Inmaculada Concepción.
Orrek dira aen sortute garbia edo konzepziñoa ta aen Doloreak. Cb CatV 101. Bere sortze edo konzepzio guziz garbiaren instantetik graziaz, eta Zeruko doaiez betea. Gco I 462. Birjiña txit Santaren sortze garbia. AA II 3. Elizak erabaki baño len fedeko egia bezela Mariaren sortze garbiya. Bv AsL 201. Mariaren sortze edo konzepzio garbiaren eguna. Arr May 66. Abuztuko Andre Mari ta Sortze Garbi egunean. KIkG 61.
v. tbn. EE 1884b, 112. ArgiDL 18.
azpisarrera-8
SORTZEKO AGIRI.
Certificado de nacimiento.
Ene sortzeko agerietan ni naiz baxenabartarra. Xa Odol 261.
azpisarrera-9
SORTZEKO EGUN.
Día de nacimiento.
Birjina Saindua, Jesus Jaunaren sortzeko egunetan eta bere Purifikazionean. Jnn SBi 39. Haurraren sortzeko eguna zen. Ib. 39.
azpisarrera-10
SORTZEKO LEKU.
Lugar de nacimiento. v. sorleku.
Micheasek haren sortzeko lekhua klaroki erakusten drauku. Adv ** 3r. Sehaska batean tutzue / zeuen sortzeko lekhuak. 77.
azpisarrera-11
SORTZEKO PARTE.
Herencia.
Aitari gald'eginik / sortzeko phartea / galeretan eman nau / hau da ene dotea. Balad 214.
azpisarrera-12
SORTZE-LAN.
Trabajo de creación.
Dela sortze lanetan dela itzulpenetan. (In MEIG VI 43 ).
azpisarrera-13
SORTZE-SARTZE .
(Pl.). Salidas y puestas (de los astros).
Eztiegu alperrik begiratzen izar-mordoen sortze-sartzeeri, ezta lau aro berdiñetan urtea ebakitzen duten aldiei ere. Ibiñ Virgil 75.
azpisarrera-14
SORTZETIK (H).
De nacimiento.
Iesusek ikhus zezan gizon sortzetik itsu bat. Io 9, 1 (He, Dv sortzetik; TB sortzez, Leon itsu sortu, Ker jaiotez, BiblE jaiotzatik ). Sortzeti du axeriak malzurkeria. O Pr 410. Hura sortzetik illetsua izanez. SP Phil 277 (He 278 sortzetik ). Sortzetik orok dügün bekhatü orijinala. Bp I 60. Gizon bat sortzetik itsua zena. Lg II 177. Guziok sortzetik dakarguna, ta lenbiziko Gurasoetatik datorkiguna. CatAN 46. Sortzetik dakarrela / nork bere patua. It Fab 24. Behi onaren seinaleak agertzen dira sortzetik. Dv Lab 251. Galdetzen dio eian sortzetik den hola itsu. Hb Egia X. Sortzetik maingu zen eskale bati. Ib. 98. Solas alfer andana bat erabili ondoan, orok sortzetik gogoz dazkiten batzu. JE Bur 170. Sortzetik ezerez eta billauak ixanik. Otx 99. Zuk sortzetik agindu bearra dakartzu odolean. Etxde JJ 142. Sortzetik elbarritua. Vill Jaink 99. Sortzetik duen mendretasunaz. Xa Odol 273. Sortzetik du azeriak maltzurkeria. EZBB II 110. Batasun-asmoa sortzetik bertatik zekarren Euskaltzaindiak. MIH 219.
azpisarrerakoSense-14.1
(Precedido de posesivo).
Lur hunen sortzetik beretik. Arb Igand 60. Orrek dionez nere sortzetik / jokalariya naiz-eta. Uzt Noiz 29.
azpisarrera-15
SORTZETIKAKO (H), SORTZETIKO.
De nacimiento, innato, original. " Sortzetikakoa du maingutasuna, il tient le défaut de la boiterie de la naissance" H (s.v. sortzea ).
Sortzetiko gure zorrak / zütan dira phakatü. CantS 55. Jainkoak gure baithan estimatzen duena, maite duena, eta gure estimua eta amodioa merezi duen gauza bakharra, da grazia, berthutea, saindutasuna, eta ez gorphutzeko, izpirituko, sortzetikako kalitateak. Jaur 344. Sortzetikako dohain eta geroztik ikasiak oro Jainkoari eta jainkozko gauzetarat itzulirik zauzkan. HU Aurp 117. Ezaguerari dagokio ederra, ta sortzetikoa begiz ta belarriz jaso oi dugu geienbat, auek baitira eder-zentzunik berezienak. Onaind ( in Gazt MusIx 145 ). Sortzetikako jaidura txarra da ene hutsen iturri. Xa Odol 265.
azpisarrerakoSense-15.1
(Ref. a la lengua materna).
Ezen ezta aitzakiarik, ez desenkusarik bat bederak sortzetikako hitzkuntzaren ez jakiteko. ES 168. Frantses eta eskuara, beren bi herrietako bi mintzaietan bardin trebe, sortzetikakorat lerrakorxagoño. HU Aurp 220.
azpisarrera-16
SORTZEZ (B, BN-arb, S; Dv, H, A) Ref.: Lrq; Gte Erd 180 .
De origen; de nacimiento. "Por naturaleza" A. "Par nature" Lrq. " Sortzez xiberotarra zen (BN-arb, S), sortzez amaiurtarra da (B)" Gte Erd 180 (junto a sortzaroz, jatorriz, jaiotzez, etc., de otras zonas).
Gu sortzez judutar gare eta ez jentilletarikako bekhatorosak. He Gal 2, 15 (Lç naturaz, Dv ethorkiz, IBe jaiotzez ). Baldin zeren sortzez noble den, eztuzu hura bera laudatzen, baina bai haren burasoak eta aitzineko egokiak. ES 105. San Matieu Galileako zen sortzez. Lg II 81. Sortzez itsua zela. Ib. 179. Gure Aita Adan eta Ama Ebaren ganik sortzez ekartzen dugun bekatu bat. CatLuz 22. Sortzez eta bataioz / ni naiz luzaidarra. Bordel 101. Nola abre eta azinda ororen sortzez errege baitzen. Gy 67. Sortzez herbel edo eri ziren haurrak. Hb Egia 70. Ni ere sortzez Heskualduna naiz. Laph 66. Jesüsek igaraitian ikhusi zian gizon bat sortzez ütsü zena. EvS Io 9, 1 (TB sortzez; Lç sortzetik ). Saindu bat sortzez borthitza zena eta idor hutsa. Jnn SBi 171. Bordalesa da sortzez. HU Aurp 189. Sortzez aberats baitzen. Zby RIEV 1908, 414. Baigorriarra sortzez. JE Bur 143. Gure lenengo gurasoakandik sortzez guztiok dakarguna. KIkV 23 ( KIkG 15 sortzez ). Aphez eskualdun bat zela, sortzez milafrangarra [...]. Mgr. Saint-Pierre. Zerb Gerlan 64. Batzuk sortzez eta izatez onberak dira. Etxde JJ 210. Ikasiz baiño sortzez barneanago idatzirik daukagu ezagueran. Or Aitork 33. Berez eta sortzez zituzten doai eder eta zoragarriak. Zait Plat 113. Aita zen sortzez urruñarra. Larz ( in Alzola Atalak 116 ). Nahiz amatxi miarriztarra zuen sortzez. Larre ArtzainE 150. Apodaka ez dela, sortzez eta jaiotzez, caput aquae baizik. MEIG VII 112. Metodoak, ordea, bereiz ditzake eta aska sortzez eta izatez baturik daudenak ere. MEIG VIII 108.
v. tbn. It Fab 199. Arb Igand 57. Zub 62. Barb Leg 147. Iratz 158. Lf Murtuts 12. JEtchep 34. Izeta DirG 11. Gazt MusIx 83. Ardoy SFran 38. Xa Odol 131. Etchebarne 82. Ostolaiz 125.
azpisarrerakoSense-16.1
(Con garbi; ref. a la Inmaculada Concepción).
Maria Sortzez garbia-ren eskura dago. J.B. Ayerbe EEs 1912, 60. Agur, sortzez garbia, agur. ArgiDL 167. Edertasunen Eder gurena, / Sortzez Garbiko Neskutza. Enb 111. Gora Deun Mikel Aralarkua / ta Miren Sortzez Garbija! Ib. 92. Bijilia larunbata-goizean bukatu oi zan, Sortzez-Garbiaren mezarekin. SMitx Aranz 171. Sortzez Garbiari olerki saritua. Gand Elorri 15. Sortzez Garbia zendun izentzat / guraso zarrak emana. Basarri 12. Lurdesen esan dagizkun / sortzez garbiko Ama naz. BEnb NereA 195. Ama Birjiña Sortzez Garbiaren nobena zegoan. JAzpiroz 54.
v. tbn. GMant Goi 77. MAtx Gazt 100. Ayesta 140.
azpisarrera-17
SORTZEZKO.
azpisarrerakoSense-17.1
a) (Lar, , Dv).
Original, innato. "Ley natural, lege sortzezkoa " Lar, . " Gaitz hori sortzezkoa du, il tient cette maladie de sa naissance" Dv.

Ora hark zuela beraz holakoa, / Karatera sortzezkoa. Gy 164. Utzarazi zituen sortzezko azturak, hitsarazi sinheste zahar eta bethikoak. Hb Egia 82. Geren sortzezko edo jatorrizko ta ondoreko gaizkiaz bezturik. Inza Azalp 62. Nik egundaino ukan ez dutan alegrantzia goxo bat badun. Ez dakinat nundik heldu zaunan. Sortzezkoa ditaken. JEtchep 68. Eleako irakasleek sortzezko edo berezko erlijioaren berri irakatsi zioten Platoni. Zait Plat 100. Gu ez gira Platon bezain fida gure sortzezko jiteari. Lf ( in Zait Plat XIX ). Ene sortzezko herabe hura haizaturik. Larre ArtzainE 226. Ahaidetasuna, eta sortzezkoaz ari naiz (ez "egokitasuna" deitu izan dudanaz) ez zuen Tovar-ek beste zenbaitek bezain estu lotzen. MEIG VIII 86.
azpisarrerakoSense-17.2
Bianda batetan sal baitzezan bere lehen sortzezko primezá. He 12, 16.
azpisarrerakoSense-17.3
b) Natal.
Hots, bi etxeak gureak ginituen, sortzezkoa eta hautuzkoa. Larre ArtzainE 112.
sortze
0 / 0 EGUZKI-SORTZE >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper