OEH - Bilaketa
1 emaitza seilu bilaketarentzat
goiburua
zigilu.
etimologikoa
Etim. De lat. sigillu.
sense-1
1.
(L ap. A; Ht VocGr 422, Lar, Dv, H; -illu SP, Urt V 12 y I 271, Lar, Añ, Izt 109v, Arch VocGr , H),
zigulu (SP),
zigila,
zigilo,
sigilu (-ill- SP).
Sello; señal, marca característica. "Sceau" SP (que da tbn. sigilluz y sigilluzkoa, sin trad.). "Sceau, cachet" Ht VocGr. "1. sceau, cachet. [...]; 2. marque empreinte. Ezagut ezazu nausiaren zigillua, reconnaissez le sceau du maître; 3. il exprime au fig. ce qui est secret. Erraten dautzut kofesioaren zigiluaren azpian, [...]; 4. au fig., marque, caractère, signe caractéristique. Arduran haurrek ekhartzen dute aita amen zigillua, [...]" H. v. sillu. . Tr. Documentado en autores septentrionales (no suletinos) ya desde Leiçarraga. Al Sur se encuentra en D. Agirre, Iraizoz y BiblE. La forma gral. es zigil(l)u. Hay zigilo en Laphitz, Joannateguy, CatJauf y Leon, zigulu en Leiçarraga, sigillu en Pouvreau y D. Agirre, y zigila en TB. Leiçarraga (Decl ã 7v) da sajeta <-g-> como equivalente suletino de zigulua.
Nor da digne ireki dezan liburua, eta laxa ditzen haren ziguluak? Lç Apoc 5, 2 (He zigillu, TB zigila, Dv, BiblE zigilu; Ur (G) sillu, Echn sello, Ip kaxet(a), Ol zildai, Ker ezaugarri). Gero ikhus nezan berze Aingeru bat igaiten zela iguzki ialgitetik Iainko biziaren zigulua zuela. Lç Apoc 7, 2 (TB zigila, Dv, BiblE zigilua; He, Ur (G) se(i)ñalea, Ip zeñharia, Echn marka, Ol zantzua, Ker ezaugarria). Gero rezebi zezan zirkonzisionearen seignalea, fedearen iustiziatako zigulutan zein baitzen prepuzioan. Lç Rom 4, 11 (He zigillua; IBk seilu). Baldin berzen Apostolu ezpanaiz, zuen berere banaiz: ezen ene Apostolutasunaren zigulua zuek zarete gure Iaunean. Lç 1 Cor 9, 2 (He zigillua, TB zigila, Dv zigilua; BiblE froga ). Bereak merkaturen du zigilluaz buruan, / eta merka batez kontent gabe berriz eskuan. EZ Man I 68. Azotatu ondoan justiziak sorbaldan, burdin goriaz emaiten dioen markaz eta zigilluaz prezatzen den ohoiña. Ax 416 (V 270). Grazia hau naturaleza gaineko argia da, Jainkoaren dohain berezi bat, eta ongi minzatzen hautatuen sigillua, eta sekulako salbamenduaren seinalea. SP Imit III 54, 8 (Ch marka eta zigillua, Leon (54, 12) zigiloa eta marka; Mst señale, Ol ezaubide). Berak bere burua bere Sakramenduaz kaxeta eta sigillu bat bezala ezarten duela zure bihotz berrituaren gainean. SP Phil 78 (He 80 ezarririk zigillu sakratu bat bezala). Beiratuko dut zuri eman / hitz handi egiazkoa, / bañan, othoi, zaren zerori / zigillu sekulakoa. Gç 118. Ez detzatzula zigilluaren azpian eman liburu huntako profeziaren hitzak, denbora ezen hurbil da. He Apoc 22, 10 (Lç eztitzála zigila, TB ez zatzula zigila, Dv ez zigila; Ur (G) sillutu, Ip ez zerra, Echn sellatu, Ol ez itxi zildaipean, BiblE ez gorde isilpean). Egorri zituen guthunak, edo letrak erregeren zigilluarekin. Lg I 361. Eman zuten berehala zigillua hobiaren gainean, eta soldaduak haren ingurutan ez uztekotzat nihor harat hurbiltzerat. Lg II 283 (v. tbn. 109). Ez zaitzu aski bizitze sainduaz / zure fedea bixtan eman arren, / zure odolaz, haren zigiluaz / duzu markatzen. Monho 158. Letra sinatua izanen da gidariaz eta sekretarioaz eta haren zigiluaz katxetatua. JesBih 465. Grazia da Jainkoak gu bere haurtzat hartzearen zigilua, gure noblezia guziz goraren titulua. Jaur 203. Badute haren solas eta erakuspenek zigilu berezi bat. Hb Egia 89. Gorderik izkiribatzen dituzte botzak eta zigiloaren pean ezartzen. [...] Laugarren egunean urratzen dute zigiloa. Laph 183. Jo edo markatu zuten hobia hesten zuen harria hiriko zigiloez edo kaxetez. Jnn SBi 31. [Jesu-Kristo] phiztu behar da. [...] Hori izanen da ere haren mirakuiluetarik handiena, eta haren Jainkotasunari azken zigilua emanen dioena. Lap 285 (V 130). Mirakuilua Jainkoaren zigillua da. Ib. 40 (V 22). Bere othoitzari eta hitz amultsueri zohakoten zigilua emaiteko, zerbeit gehiago oraino eginen du. Ib. 238 (V 106). Haren gorphutz sainduak bulharretan ekhartzen du bethi Ostiaren iduria edo zigilua. Arb Igand 116. Aita Betikoak [...] ipiñi zion Jesusen maisutasunari bere sigillua. Ag Serm 196. Arpegian ezagutu leikeala uste dot nor nongoak garean: bakoitzak bere erriko zigillua daroagula esan leike. Ag Ioan 175. Betharramen emana gure sinadurarekin, gure zigiloarekin eta Aphezpikutegiko sekretarioaren sinadurarekin. CatJauf VII. Yainkoak alako zigillu (sello) bat yarri dio Yesusi, guziak ezagutu dezaten Yainkoaren semea ta Mesia agindua dala. Ir YKBiz 217n. Bere bizitza berriaren seinale eta zigilutzat. Mde HaurB 49. Theresaren haur-emetasunaren zigilua hain sotilki zekarren sabeltxo ordo horri, [...] begiratzen ziolarik. Ib. 19. Jinen ziren azkenean, paperak bederen, behar ziren ezko eta zigilu guziekin. Ardoy SFran 90. Zazpi zigiluz giltzatutako liburua. MIH 239. Gerra aurreko zigiluak itsastea eta azaleko zuzenbideak makinaz idaztea. Ib. 368.
Sello; señal, marca característica. "Sceau" SP (que da tbn. sigilluz y sigilluzkoa, sin trad.). "Sceau, cachet" Ht VocGr. "1. sceau, cachet. [...]; 2. marque empreinte. Ezagut ezazu nausiaren zigillua, reconnaissez le sceau du maître; 3. il exprime au fig. ce qui est secret. Erraten dautzut kofesioaren zigiluaren azpian, [...]; 4. au fig., marque, caractère, signe caractéristique. Arduran haurrek ekhartzen dute aita amen zigillua, [...]" H. v. sillu. . Tr. Documentado en autores septentrionales (no suletinos) ya desde Leiçarraga. Al Sur se encuentra en D. Agirre, Iraizoz y BiblE. La forma gral. es zigil(l)u. Hay zigilo en Laphitz, Joannateguy, CatJauf y Leon, zigulu en Leiçarraga, sigillu en Pouvreau y D. Agirre, y zigila en TB. Leiçarraga (Decl ã 7v) da sajeta <-g-> como equivalente suletino de zigulua.
Nor da digne ireki dezan liburua, eta laxa ditzen haren ziguluak? Lç Apoc 5, 2 (He zigillu, TB zigila, Dv, BiblE zigilu; Ur (G) sillu, Echn sello, Ip kaxet(a), Ol zildai, Ker ezaugarri). Gero ikhus nezan berze Aingeru bat igaiten zela iguzki ialgitetik Iainko biziaren zigulua zuela. Lç Apoc 7, 2 (TB zigila, Dv, BiblE zigilua; He, Ur (G) se(i)ñalea, Ip zeñharia, Echn marka, Ol zantzua, Ker ezaugarria). Gero rezebi zezan zirkonzisionearen seignalea, fedearen iustiziatako zigulutan zein baitzen prepuzioan. Lç Rom 4, 11 (He zigillua; IBk seilu). Baldin berzen Apostolu ezpanaiz, zuen berere banaiz: ezen ene Apostolutasunaren zigulua zuek zarete gure Iaunean. Lç 1 Cor 9, 2 (He zigillua, TB zigila, Dv zigilua; BiblE froga ). Bereak merkaturen du zigilluaz buruan, / eta merka batez kontent gabe berriz eskuan. EZ Man I 68. Azotatu ondoan justiziak sorbaldan, burdin goriaz emaiten dioen markaz eta zigilluaz prezatzen den ohoiña. Ax 416 (V 270). Grazia hau naturaleza gaineko argia da, Jainkoaren dohain berezi bat, eta ongi minzatzen hautatuen sigillua, eta sekulako salbamenduaren seinalea. SP Imit III 54, 8 (Ch marka eta zigillua, Leon (54, 12) zigiloa eta marka; Mst señale, Ol ezaubide). Berak bere burua bere Sakramenduaz kaxeta eta sigillu bat bezala ezarten duela zure bihotz berrituaren gainean. SP Phil 78 (He 80 ezarririk zigillu sakratu bat bezala). Beiratuko dut zuri eman / hitz handi egiazkoa, / bañan, othoi, zaren zerori / zigillu sekulakoa. Gç 118. Ez detzatzula zigilluaren azpian eman liburu huntako profeziaren hitzak, denbora ezen hurbil da. He Apoc 22, 10 (Lç eztitzála zigila, TB ez zatzula zigila, Dv ez zigila; Ur (G) sillutu, Ip ez zerra, Echn sellatu, Ol ez itxi zildaipean, BiblE ez gorde isilpean). Egorri zituen guthunak, edo letrak erregeren zigilluarekin. Lg I 361. Eman zuten berehala zigillua hobiaren gainean, eta soldaduak haren ingurutan ez uztekotzat nihor harat hurbiltzerat. Lg II 283 (v. tbn. 109). Ez zaitzu aski bizitze sainduaz / zure fedea bixtan eman arren, / zure odolaz, haren zigiluaz / duzu markatzen. Monho 158. Letra sinatua izanen da gidariaz eta sekretarioaz eta haren zigiluaz katxetatua. JesBih 465. Grazia da Jainkoak gu bere haurtzat hartzearen zigilua, gure noblezia guziz goraren titulua. Jaur 203. Badute haren solas eta erakuspenek zigilu berezi bat. Hb Egia 89. Gorderik izkiribatzen dituzte botzak eta zigiloaren pean ezartzen. [...] Laugarren egunean urratzen dute zigiloa. Laph 183. Jo edo markatu zuten hobia hesten zuen harria hiriko zigiloez edo kaxetez. Jnn SBi 31. [Jesu-Kristo] phiztu behar da. [...] Hori izanen da ere haren mirakuiluetarik handiena, eta haren Jainkotasunari azken zigilua emanen dioena. Lap 285 (V 130). Mirakuilua Jainkoaren zigillua da. Ib. 40 (V 22). Bere othoitzari eta hitz amultsueri zohakoten zigilua emaiteko, zerbeit gehiago oraino eginen du. Ib. 238 (V 106). Haren gorphutz sainduak bulharretan ekhartzen du bethi Ostiaren iduria edo zigilua. Arb Igand 116. Aita Betikoak [...] ipiñi zion Jesusen maisutasunari bere sigillua. Ag Serm 196. Arpegian ezagutu leikeala uste dot nor nongoak garean: bakoitzak bere erriko zigillua daroagula esan leike. Ag Ioan 175. Betharramen emana gure sinadurarekin, gure zigiloarekin eta Aphezpikutegiko sekretarioaren sinadurarekin. CatJauf VII. Yainkoak alako zigillu (sello) bat yarri dio Yesusi, guziak ezagutu dezaten Yainkoaren semea ta Mesia agindua dala. Ir YKBiz 217n. Bere bizitza berriaren seinale eta zigilutzat. Mde HaurB 49. Theresaren haur-emetasunaren zigilua hain sotilki zekarren sabeltxo ordo horri, [...] begiratzen ziolarik. Ib. 19. Jinen ziren azkenean, paperak bederen, behar ziren ezko eta zigilu guziekin. Ardoy SFran 90. Zazpi zigiluz giltzatutako liburua. MIH 239. Gerra aurreko zigiluak itsastea eta azaleko zuzenbideak makinaz idaztea. Ib. 368.
azpiadiera-1.1
Sello (grabado en piedra); escudo heráldico.
[Yateko gelan] ikusten ditugu orai lau ximindegi haundi, bakotxa bere erregearen zigilua harri xurian lantuak. Zub 82. Etxe zaharrak bere zigilu edo armaharri ederrak agerian. Ib. 89.
[Yateko gelan] ikusten ditugu orai lau ximindegi haundi, bakotxa bere erregearen zigilua harri xurian lantuak. Zub 82. Etxe zaharrak bere zigilu edo armaharri ederrak agerian. Ib. 89.
sense-2
2.
Sello, anillo usado para sellar.
Zer bahi emanen daronat? eta ihardetsi zuen, hire zigillua, hire mokanesa, eta hire eskuan duan makhilla. Urt Gen 38, 18 (Bibl, BiblE (que en nota aclara: zigilua lepotik zintzilika eramaten zen askotan eta benetako nortasun-arigia zen) zigilua; Dv, Ker er(r)eztuna, Ur, Ol eraztuna).
Zer bahi emanen daronat? eta ihardetsi zuen, hire zigillua, hire mokanesa, eta hire eskuan duan makhilla. Urt Gen 38, 18 (Bibl, BiblE (que en nota aclara: zigilua lepotik zintzilika eramaten zen askotan eta benetako nortasun-arigia zen) zigilua; Dv, Ker er(r)eztuna, Ur, Ol eraztuna).
sense-3
3.
"Plancha gruesa de hierro colocada al fondo de la fragua"
GoiBur
298.
"Las piezas que llaman betarria, ziguillua y banda
"
(1752).
Ib. 298 (tbn. aparece ciguillo
).
azpisarrera-1
ZIGILU-ERREMINTA.
"Celtis, zigillerrementa" Urt IV 386.
zigilu
-
zigilu....
-
Etim. De lat. sigillu....
-
1. (L ap. A; Ht VocGr 422, Lar, Dv, H; -...
-
Sello (grabado en piedra); escudo herál...
-
2. Sello, anillo usado para sellar. Zer ...
-
3. "Plancha gruesa de hierro colocada al...
-
ZIGILU-ERREMINTA. "Celtis, zigillerremen...
0 / 0
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
