OEH - Bilaketa

3 emaitza saripeko bilaketarentzat

Sarrera buruan (1)


Sarrera osoan (2)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sari.
etimologikoa
Etim. v. saldu.
sense-1
1. (gral.; SP, Urt I 460, Ht VocGr 414, VP 86r, Lar, , Izt 47v, Arch VocGr, VocBN , Gèze, Dv, H) Ref.: A; Lh; Lrq; Iz ArOñ; Elexp Berg; Gte Erd 39 .
Pago por un servicio; recompensa, premio. "Salaire" SP, Arch VocGr. " Sari bethea, salaire entier" SP. "Agonisticus, sari, saritzat irabázia " Urt I 460. "Estipendio", "pago, retribución", "remuneración", "salario", "pemio", "galardón" Lar, . "Cillazgo, derecho por guardar los granos en la cilla, garitegiko saria " Lar. "Coima, el derecho del garitero, jokazaiaren saria " Ib. "Payement", "rançon", "récompense", "prix" Gèze. " Saria emon (Vc), pagar el salario" A. "Prime" Lh. " Amandrian sarixan zaiñ nago " Elexp Berg. " Etxokonian, itturriko ura ekartzearren, txokolate ontzia izate zan sarixa " Ib. En AxN se explica golardoa (509) por saria. Tr. De uso general. En DFrec hay 402 ejs., 19 de ellos septentrionales.
Ezen baldin gogotik haur egiten badut, sari dut. 1 Cor 9, 17 (He, TB, Dv, Ol, Ker, IBk, IBe sari; Bibl lan-sari ). Edozein sari esker gura. "Dádiva" . RS 157. Merezien eredura saria ematea. EZ Man I 61. Enganazalea enganatu duenari, / eman bekio, ez pena, bana sari. O Pr 140. Antzearen saria eta golardoa. SP Phil 366. Langiler bere sarien eta bekhülarien ükatzia. Bp I 57. Falta bajat saria [= 'regalo, presente'], / etxat falta naia. Acto 435. Nekhearen saria da sosegua, eta guduaren golardoa biktoria. Ch III 19, 4. Bere obra onen saria eta errekonpensa. CatLav 98 (V 56). Egiten du bere arzanzan jan-edana ta saria ez galzeko diña, baña anitz geiago ez. Mb IArg I 309. Eztago emen lurrean zer uste, ta zer itxiden, ezpada goien zeruan zuen sari justua. Cb Eg II 6. Lehenbizi ethorriek sari hobea igurikitzen zuten, abiatu zirelakotzat lanean argitu orduko. Lg II 196. Zeroni izanen zare haren saria eta golardoa denboran eta eternitatean. Mih 9. Berdhüdiaren alogerak ta sariak diradianak. Egiat 244. Bestelango neska, pekatubetatik sari andijak, estimazinuak ta fortuna lurrekuak atera ditubenak. Mg CO 246. Sari onak emango dizkitzut ori egiten badezu. VMg 52. Ministroak estu orgatik gutiago izain bere lanain saria . (228). LE-Ir. Jaungoikoa bera izango da anima onaren saria. AA III 303. Dekretoan konzeditzen zen sariaz gañera [...], izanen da errian libre kontribuzio-jenero guzitik. FrantzesB I 99. Bere grazija [...] emoten badeusku orazinoiaren ta erregubaren saritzat. fB Ic II 280. Zeinak debekatzen beitu deus saririk, ez dirurik, konfraristei galdegitea, konfrario saindu huni behatzen zaizkon gauzentzat. JesBih 467. Debru eskergabia, / hori da bai ene saria? Arch Fab 201. Ez zan geratu egintada au sari baga. Ur MarIl 63. Ni naiz zure gordetzallea, eta zure sari txit andia. Ur Gen 15, 1 (Dv, BiblE sari; Urt golardo, Ol, Ker ordain ). Urian lenbizi sartu zan, eta saritzat Axa emazte egin zuen. Lard 123. Lan horiek beren sari ona dakharkete. Dv Lab 28. Zerubak sarija emon dagizubela, guk mirariz eskerrak emoten deutsegubezan artian. (1864). BBatzarN 209. Karidadiak sari ona izango du. Bv AsL 130. Zer zan bada Antonen gerrako saria? AB AmaE 217. Hobekienik jokhatzen denari litzaioke hamar edo hogoi liberako sari bat eman. Zby RIEV 1908, 87. Haren Semiak emanen zeiola hil gabe hunki egin zeienen saria. Ip Hil 129.
( s. XX) Jesusek sari osoa eztizu bereala emango. Ag G 342. Sari andi bat abinduta (prometidu) eguala lapurrak nortzuk ziran agertzen ebanarentzat. Kk Ab I 24. Euzko-Ikaskuntza aunentzat urte-sarija ixentaurik. ForuAB 159. Geien ikasi dutenen artean diruzko sari aundiak banatuko dira. "Premios" . ForuAG 343. Hean, sari on batean truk, diru puska bat eremanen duen berehala Donianetik eta Maulerat. Barb Sup 172. Langile guzien amabortz eguneko saria. FIr 143. Beiaren eta aretxaren sari ederraren gordetzerat. Zub 43. Belen-zaleak gera, / sari-ustez beteak / zure zai. Ldi BB 52. Langileak geigarri lez artzen daben sari orrek. Eguzk GizAuz 183. Laterri Gudaroztean malla abei opa zaizkien sariak jaso bitzate. "Sueldos" . EAEg 2-11-1936, 197. Bere bizitza zuzenari zegokion saria artua du oraingoz. NEtx Nola 18. Sari bat izentau zan 50 ipuin ekartzen zituanarentzat. Vill ( in Bilbao IpuiB 5 ). Mundu huntan ez baduzu ere izaiten denborarik merexitu sariaren izaiteko. JEtchep 14. Langileek artu bearra zuten beren soldata Eguberriko sari berexi batekin. Izeta DirG 95. Ta mutillari, onek uste izan dauan baño sari azitxuagoa utzi deutsa eskupean. Erkiag BatB 181. Naigabe hauek ukaitekotan maitatuaren saritzat. Xa Odol 270. Udara guztiko sariak jaso gabe nengoan. BasoM 159. Geure sari edo alogeretik gaiñera, emoten euskuen zerbait jaietako jote orregaitik. Etxabu Kontu 26. Aldakuntza barri au [=piñu sartzia] oso onuragarria izan zan: buruko min gitxiagoz sari ugariagoak. Gerrika 128. Elizabehereko alaba gazteena, izan zen lehen saria ereman zuena, eta nik nuen bigarrena. Larre ArtzainE 135. [Amonak] sari koxkorren bat sarri ematen zidan. Insausti 121. Lehen saria eraman zuen [liburu honek] Euskaltzaindiaren sariketan. MEIG II 55.
azpiadiera-1.1
(H).
Castigo, pago a una mala obra.
Izandu zuten beren lan gaiztoari zegokan saria. Mb IArg I 265. Pekatuaren saria. Cb Eg II 12. Haren saria izanen den thormenta bethikoa. Dh 201. Zeuben orduko pekatuben sari mingotxa. fB Ic III 363. Etziran sari gabe geratu. Zegokien patu gaiztoak laster artu zituen. Lard 399. Azkenean izan zuen bere krimen saria. Elsb Fram 85.
azpiadiera-1.2
(Dv, H) .
(Uso pred., tras gen.). En pago (de), como premio (a); como castigo (de). " Ongi-eginaren sari gaizkia bihurtzea, rendre le mal pour le bien" Dv.
Ungi egiñen sari du ofensatzen itsuski. EZ Man I 42. Emaiten duzula zur' edertasuna, / hon eztaritzotzunari, / moien apur baten sari. O Po 18. Ezen fetxotasunaren sari izan behar den irabazia egiten da sortearen sari. SP Phil 368 (He 371 arrazoinaren arabez, Echve Dev 417 arrazoiaz bat ). Ezi [lan] horren sari Zelüko gloriaren khoroa badükezie. Bp I 25. Eta fede bizijago onen sari, emoten deusku santu aren bitartez eskatuten deutsaguna. Astar II 49. Oraingo neke arinen sari, betiko gozotasunak. EL2 75. Gaztigu latza izan da zure gaizkiaren sari. Dv LEd 111. Jaki hau daiat hartzen / hitz on horren sari. Zby RIEV 1908, 759. Gauez, sutondora bilduta, / eguneko lanen sari. Ldi UO 16. Ez ote dauku emanen zure nigarren sari / [...] betiere egoitea / [...] amodioz kantari? Iratz 161. Azkenean neke guzien sari emen degu Zeruko Ama etxeko egiña. NEtx Antz 66. Edo nahiago baduzu, zuen bien historia konta diezakedazu lanaren sari. Mde HaurB 71. Txarritxu liberala, / botuaren sari, / gogoa merke saltzen / dabenen janari. Erkiag BatB 103. Eman behar zinuzke zonbait pertsu berri, / gure artean egin lan onaren sari, / gure herriko apez zendu berriari. Xa Odol 131. Txapela, makila nahiz kopa eskeiniko balu inork euskal "unorearen" sari. MEIG II 146.
azpiadiera-1.2.1
(Precedido de part. o radical vbal.). " Lan horiek egin sari 10 libera eman daut (BN-arb)" Gte Erd 39.
Lexanzuko tonborrariari urre bi ioiteko, sei ixilsari. O Pr 640. Bizian elgar maita-sari / agindu zaikun glorian. Monho 134. Berak behar ükhen tü [ardiak] berhez-erazi / olha aizoko bati, kobla hunt sari. Etch 338. Astiak erraten diote azienda eri dutela, eta badioaz etxerat, bortz libera utzirik, gaitza etxean dutela entzun sari. Hb Egia 72. Eta sumetitu sari, Jainkoak itzultzen dio barneko bakea. Laph 44. Pagatu direla [...] 260 libera, Landerretche aphezak argitaratu duen liburutto Aphurka-ren inprima sari. Lander RIEV 1907, 99. Egungo erbikia / egur ekar-sari. Etcham 157.
azpiadiera-1.2.2
(Precedido de sust. vbal.).
Bihur diezadazu lehen nuen indarra yazartzekotzat filistindarrei ene begien gal-arazte sari. Lg I 234s. Izan ziren hillak Jaunaren arxari behatze sari. Ib. 259. Jainkoak hanbat benedikatu bazituen Obededon eta haren ahaideak idukitze sari, hirur ilhabetez, bere etxean Jaunaren arxa. Lg II 102s. Josepen kreditari / nola errefusa / Jesusen hazte-sari / galdetzen duena? Monho 90. Nola daitake, eni bertzeari baino gehiago galdatzen duzula paperen egite sari? Larz Iru 38.
azpiadiera-1.2.3
(Precedido de tema nominal nudo).
Ahizpa, nahi düna xerri bat ardo sari? (S). A CPV 144. Neskame-sari naroa utzi eskuan eta... etorriko urrengoan [ostatura] . Anab Usauri 146. Aren eta erraiñaren artean [neskameak] galarazten zuten pake-sari, ordaiñak emaiten. Or Aitork 229.
azpiadiera-1.2.4
Lan-egite hoi sari, / hor gure barbera / otsoari da hasten / galdez bortz libera. Zby RIEV 1908, 767.
sense-2
2. (Lar ( in Aq ), H, VocB ).
Precio. "Valor o precio que se paga por una cosa" Lar ( in Aq 1468 ). " Irabazi dut behi baten saria, j'ai gagné le prix d'une vache" H. " Gauza bat da saririk eztuena " Ib. "Valor de la cosa, precio" VocB .
Saldu ninzen saritan / asko sari handitan, / ehun phizu urhetan eta / berrehun dupha eztitan. ArtPoAN 85. Berregei eta batin prozes bat hasi nin, / fonsa edo saria, bata nahi beinin. Etch 186. Bideko saria eta han lanari lotzeko behar zuten dirua emanik. HU Zez 101. Etxaguntzearen urteko saria izango da bosmilla ogerleko. Echta Jos 326. Zenbat da bazkariaren saria? Barb Leg 143. --Zer! dirua ere eman baitiozu? --Bai, tabako-saria: berrehun bat libera doi-doia! Lf Murtuts 42. Gaztetasun betearen billa abiaturik, gaztaroa il dute. Sari garestia, egia esan. Txill Let 28. Sekula bazkariaren saria baizik ez bazuen [Ameriketarik] igorri. Xa Odol 137. Guk be egin genduan piska bat goragotik ipinita sari ori. Gerrika 137.
azpiadiera-2.1
Zabalgunde ixena dauken zertanetako bazterrak lur-zerga-zurrijan ordaindu biar daben sari betia eurentzako [udalentzako] emoten yake. " El importe total" . ForuAB 109.
azpiadiera-2.2
Como precio de.
Eskentzen zütian Jinko Aitari bere Semiarekin haren sofrimentiak gure arrerostiaren sari. Ip Hil 177.
sense-3
3. (Gèze, Foix ap. Lh.).
Rescate. "Rançon" Gèze, Lh.
Seme bakoitza hartako, / saritako, / igorri du lurrera. O Po 55.
sense-4
4. (AqA) .
(Pl.). Tesoro, riquezas. "Tesoro, tesoros, siempre en plural (G). Saririk asko dago itxasoan " Aq 686.
sense-5
5. Interés. " Ez detsazu aurreratuko dirua, sarixagaz itxulitzekotan " Etxba Eib.
Laster ipiñi ebazan [diruak] Bilbon geigana (rédito) edo urteko saria irabazten eben lekuan. Echta Jos 349s. Dirubaren sarija ta diruba berbera osorik ordaindu ta bigurtu eutsozan bere lengo ugazabari. Kk Ab I 78. Len esandako akzio-saria baldintza batez yaso dezagun. Epea, bost urte-edo, yarri. Ldi IL 75.
sense-6
6. Premio, concurso.
Oraindik jarri berria da Umeketarako saria. (1920). ForuAG 325. Beronen Bazkintzak erabaki beza sari berri orren araudi-gaia. Ldi IL 148. Au da urtero gaztiarentzat / jartzen dan Zepai saria, / eta guk aurten izandu degu / ikusitzeko zoria. Uzt Sas 302. Xenpelar sariaz, bertsolarien xapelketez eta holako. Larre ( in Xa Odol 11 ). Aldi areitako beste txirringa lasterketea Bizkaiko Lenengo Sari Andia izenekoa izan zan. Etxabu Kontu 168. Txillidak jaso du aurten laugarren aldiz eskainia izan den Rembrandt Saria. MEIG VIII 57.
azpiadiera-6.1
Obra ganadora de un premio.
Mugaldeko herrian eginikako tobera. Bi zatitan konpondurikako komedia. 1961 Toribio Alzaga teatro-saria. In. Arti Tobera 262. Batetik bestera. Gau-gordeko ibillerak. Domino Agirre novela-saria 1961. In. Erkiag BatB 3.
v. tbn. in Salav 5.
azpisarrera-1
ASKATASUN-SARI, ATSEGIN-SARI, BEHAR-SARI, BEGIRA-SARI, BILA-SARI, DANTZA-SARI, EGIN-SARI, EGUN-SARI, ETXE-SARI, EZKON-SARI, GABON-SARI, GANBARA-SARI, INUDE-SARI, LAN-SARI, MAITA-SARI, MEZA-SARI, NEKE-SARI, OHE-SARI, ORDAIN-SARI, SOINU-SARI, URTE-SARI v. askatasun, atsegin, behar, begirasari, bilasari, dantza, eginsari, egunsari, etxe, ezkontsari, gabonsari, ganbara, inude, lansari, maite, meza, neke, ohe, ordain, soinu, urte.
azpisarrera-2
ORDE-SARIZ .
(Precedido de gen.). Como premio (a).
Zeinetan, erruki ardurazko onen orde sariz, itxi zeuntzan Zeure arpegiko antz-irudia. EL1 192.
azpisarrera-3
SARI-ALDEERA.
"Accessit" Dv. v. aldeera (2).
[Batzar epalleak] erabakiko du zer lan diran saria merezi dutenak, baita ere sari-aldeera eta aipamen onragarriaren diña diranak. EE 1880a, 4.
azpisarrera-4
SARIAN.
" Aur bat azi bere sarian (32), criar a un niño (ajeno) por su paga" LE-Ir.
azpisarrera-5
SARI-HARTZAILE (Lar ( H )).
"Estipendiario" Lar.
azpisarrera-6
SARI-BURUNTZA.
Corona que se ofrece como premio.
Buru gaixo onen gaiñean ark ezarri zidan sari-buruntza Konsul-orde bezala. "Coronam [...] agonisticam" . Or Aitork 78.
azpisarrera-7
SARI-EMAILE (L, BN ap. A ; Lar, , Izt 104v, Dv, H; -emale B ap. A , -emoile ( -oll- ), H, -emogilla ).
"Premiador", "remunerador" Lar, . "Remunerador" A.
Jangoikoa dala sari-emollea, bakotxari dagokion saria emoten dabena. MisE 170. Jaungoikua dala sarizaile, sari emoile edo erremuneradoria. Astar II 6. Behar du sinhetsi Jainkoa badela, eta bilhatzen dutenen sariemailea dela. TB He 11, 6 (Lç rekonpensazale, Dv sariztatzaile, Ol, Ker ordaintza(i)lle, IBe saritzaile ). Jangoiko bat bakarra dela, sari emalle izategaraiezkoa. Legaz 65. Sari-emolle baita andra-gixon batzuk, / ixen-abixenakaz eztakidaz nortzuk. Enb 147.
azpisarrera-8
SARI-ERRAMU.
Corona de laurel.
Iñongo sari-erramurik gabe gerorako. "Lauro o palma" . Berron Kijote 157.
azpisarrera-9
SARI-ESKA-EZA .
(Det.). No exigencia de remuneración.
Euskel-idazleen sari-eska-ezak zenbateraño bidea errezten dion. Ldi IL 70.
azpisarrera-10
SARI-ESKAINTZA.
Ofrecimiento de recompensa.
Alan lurreko sari eskintza labur batzuk gaiti, kenduko liratez aserre, bizkortasun ta pasino txarrak. Mg CO 37.
azpisarrera-11
SARI-ESKALE.
(El) que pide una recompensa.
Sari-eskatzalle oetakoari otsokumea erosi. Izt C 194.
azpisarrera-12
SARI-ESKE.
Petición de recompensa.
Deusen galderik ez dautzut bada egiten ene baitarik, / ez gaztigua urrun dezazun, ez eta sari eskerik. Xa Odol 215.
azpisarrera-13
SARI-GEHIGARRI.
Complemento salarial.
Ugazabak emoten dabezan sari-geigarriok, langilleak artu ta jagoten dabez. Eguzk GizAuz 183.
azpisarrera-14
SARI-JOKALEKU.
Estadio, lugar de una competición. "Agonium, golárdo jokalekhúa, sari jókalekhua " Urt I 461.
azpisarrera-15
SARILA v. SARIRA.
azpisarrera-16
SARI ONEZ.
azpisarrerakoSense-16.1
a) De buen grado.
Ez al duzu esango sari onez? ' Por tu gusto' . Zait Sof 90. Gizon zorigabe oni ikutzeko lain zaitezte sari-onez. ' Dignaos' . Ib. 96. Arren dagiat! sari onez eman idak. Ib. 145.
azpisarrerakoSense-16.2
b) (Precedido de gen.). Del agrado (de).
Ala egingo dut eta aurrerantzean ere zuentzako onuragarri litekena, lurpekoaren --aurtemein ildakoaren-- sari onez, ez dut ukatuko. Zait Sof 155.
azpisarrera-17
SARIPEAN .
(Precedido de gen.). A un interés (de).
Nik iri palagau (prestau) dauskadazala dirubok euneko bijaren saripian eta i lotzen azala diru ori osuan nire eskubetara bigurtzeko amar urteko epe-barruban. Kk Ab I 78.
azpisarrera-18
SARIPEKO .
(Precedido de gen.). (El, lo) que está a sueldo (de), subvencionado (por). "Farfán, [...] mairuen saripeko zaldun kristaua " Lar.
Buluzi ditut berze elizak; heien saripeko nintzen zuek zerbitzatzen zaintuztedanean. TB 2 Cor 11, 8 (Lç hetarik sari hartuz ).
azpisarrera-19
SARIRA.
En pago de.
Kado bat egin diozü zerbütxü sarila. Etch 274.
azpisarrera-20
SARITAN.
" Saritan ere ez nezake holakorik egin, je ne ferais pas une pareille chose, lors même qu'on me paierait. Saritan baizik ez du deusik egiten, il ne fait rien, si ce n'est pour un salaire" Dv.
azpisarrerakoSense-20.1
A cambio de un precio. " Ez nezake sal dirutan, saritan, je ne le vendrais pas à prix d'argent" H.
Saldu ninzen saritan / asko sari handitan, / ehun phizu urhetan eta / berrehun dupha eztitan. ArtPoAN 85.
azpisarrera-21
SARITAN TRUK.
A cambio de una remuneración.
Errak, muthikoa, saritan truk, eremanen gaituk bertze aldera? Barb Leg 64.
azpisarrera-22
SARIZ.
A cambio de una remuneración.
Bearrik zuk egin edo besteri eragin badeutsazu, nai dala doan, nai alogerez edo sariz. EL2 138. Beraz, artzai ziñan eta sariz aron ziardun? Zait Sof 86.
azpisarrerakoSense-22.1
(Tras gen.). A cambio de, como pago a.
Orko neke ta izerdiaren sariz, Jainkoak bere ondora artuko niok aurki. Ataño TxanKan 41.
azpisarrera-23
SARIZKO.
De premio.
Bizitze huntan neketan oren bezenbat urthe ta mende parabisuko lorian, hori liteke sarizko frankotasun bat. Dh 179. Sarizko neurri handi bat, ongi bethea. Ib. 181.
azpisarrera-24
SARI-ZUN.
Buscando una recompensa.
Beraz, Nerbidi [...] ez zan sari-zun ara ioan --aundiagoa baitzedukan ele-ederrean-- baizik eta onginaiez, gure eskabidea aintzat artuz. Or Aitork 195.
sari
0 / 0 sari >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper