(gral. ap. A; Lar, Añ, Izt 75r, Bera, Zam Voc ; -kh- Dv, H), neke-aldi.
Fatiga; penalidad; tormento, sufrimiento, martirio; pasión (en ref. a la de Jesucristo). "Brumamiento" Lar. "Penitencia, mortificación del cuerpo" , "tormento", "mortificación" Añ. "Fatigue" Dv. "Une fatigue, un temps, un intervalle durant lequel on se fatigue. Nekhaldi on bat izan zuen gure zaldiak, notre cheval eut une bonne fatigue (en cette course, en ce voyage)" H. " Nekaldi-igandia, dominica de Pasión" Bera. Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. La forma general es nekaldi ; hay neke-aldi (junto a nekaldi ) en Mendiburu, Iturzaeta, Inza y Enbeita, y como var. única en Larre e Insausti. En DFrec hay 10 ejs.
Zer da zuk zere nekaldi, naigabenz eta ezbai aldietan esan oi dezuna? Mb IArg I 108 (272 neke aldietan). Zer da infernuba? Da nekaldi edo tormentuzko su-leza bat. CrIc 35. Kristoren tormentu edo nekaldiak. CatElg 241. Nekaldi edo mortifikaziñoa da gatz espirituala. Añ LoraS 165 (v. tbn. EL2 15s). Jesusen nekaldiko itzaldia. Ag Ezale 1897, 124. Jesusen Nekaldiko kondaira. Ib. 124. Erreguak egitea, nekealdiak bere gorputzari emotea. Itz Azald 128 (121 nekaldi). Olango etxe-zuloetan sartuta egoten dira arrantzaleak nekaldi gogor asko igarota gero. Ag Kr 19. Jesukristo gure Jaunaren nekaldi ta eriotzea adierazten doguz. KIkV 8. (KIkG 19 nekaldi; v. tbn. en contexto similar ArgiDL 89) Pontzio Pillatosen mendean eraman zuela Jesusek bere neke aldia ta eriotza. Inza Azalp 67 (65 nekaldi). Negargarrizko / nekaldi samin garratzak. Enb 102 (101 neke-aldi). [Yesusek] artu nai duen bataio ori bere nekaldia da, gure onez eraman zuen pasio edo nekaldi gogorra. Ir YKBiz 285. Zazpi eungiko edo sigloko nekaldi mingotsa, kalbario erpiña. Ldi IL 167. Euzko-jakintzari opa zioten neurrigabeko nekaldia. "Inmenso sacrificio" . EAEg 18-11-1936, 326. Tori, Andra-Mari, tori / nere miñezko nekaldi! SMitx Aranz 136 (v. tbn. 126). Zin egin zun [...] pekatuen barkagarri, bere buruari nekaldi gogor bat ematea. Etxde JJ 211. Zonbat traba, nekaldi, ezinbertze eztu pairatu piaia bakotxean. Etcheb MGaric 60. Kristoren nekaldia, indartu nazazu. MAtx Gazt 98. Bost peine aiek katua bezela lurrean arrastaka eramaten, nekaldi ederra izan genduan. Alkain 150. Zerbait diruzko nekealditan. Larre ArtzainE 274. [Sokatiran] pasatuz neke-aldi galantak. Insausti 114.
v. tbn. Ayerb EEs 1912, 177. GMant Goi 54. Or Aitork 300. Erkiag Arran 95. Etxabu Kontu 82.