Harremana

    OEH - Bilaketa

    41 emaitza lekora bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    lekora.
    tradizioa
    Tr. Documentado en la tradición septentrional, ya desde Leiçarraga. En el s. XX se encuentran algunos ejs. de autores meridionales: F. Irigaray, Olabide, Anabitarte, Orixe y Villasante. La forma lek(h)ura se documenta en un ej. de Orixe y, salvo errata, hay tbn. un ej. en CatLav, junto a otros dos de lekhora . En DFrec hay 1 ej., septentrional, de lekora .
    sense-1
    1. (Lc ap. A; Lar, H; -kh- SP, Urt I 54, H (L, BN)), lekura.
    Fuera, al exterior. "Dehors" SP. "Fuera, afuera" Lar. Cf. leko.
    Hala daramate illhunbean denbora, / ezportzu eztutelarik illkhitzeko lekhora. EZ Man I 128. Gora zoaz, bera zoaz, lekora zoaz, barrura zoaz. Ol Imit II 12, 4 (SP, Ch, Ip, Leon kanpora(t), Pi atera). Esku-azpiak gorputzaren aldera eragin biarrian okerrakoara bultzatuko dute, ori da, lekora. Anab EEs 1920, 70.
    azpiadiera-1.1
    (Precedido de ablativo).Fuera (de), en el exterior (de); (ir, etc.) fuera (de), al exterior (de). Tr. Documentado en Leiçarraga y Etcheberri de Ziburu, no vuelve a encontrarse hasta mediados del s. XIX.
    Badazagut gizon bat Krist Iaunean hamalaur urthe baino lehen (ala gorputzetan, eztakit; ala gorputzetik lekhora, eztakit; Iainkoak daki) hirurgarren zerurano harrapatu izan denik. "Hors du corps" Lç 2 Cor 12, 2 (He, Dv, gorputza gabe, TB gorputzez kanpo, Ol soin-gabe, BiblE gorputzik gabe). Ilkhi gaitezen bada harengana, tendetarik lekhora haren ignominiá ekharten dugula. Lç He 13, 13 (He, BiblE kanpora(t), Dv kanpo). Fedez Sarak ere haziaren konzebitzeko indarra rezebi zezan, eta adinetik lekhora erdi zedin. "Hors d'âge" . Lç He 11, 11 (He adinaz kanpoan, TB adinez kanpo, Dv adinetan iragana, BiblE sasoia joana ). Bide egin behar diat, [...] ezen eztuk gerthatzen Profetarik batre hil dadin Ierusalemetik lekhora. Lç Lc 13, 33 (He kanpoan, TB, Dv, Leon kanpo, HeH baizen, Brunet, Ker, BiblE kanpora). Heretikoa da sekta berezirik apart egiten duena [...], Kristinoén unionetik eta batasunetik lekhora. Lç Decl ã 4r. [Salbadore] haren ezagutzetik lekhora ilhunbean [dirade] . Lç Ins A, 7v. Bere etxetik lekhora atheratzean. EZ Man I 93. Zure esparantzan illkhi gare kanpara, / arren eraman gaitzatzu perilletik lekhora. EZ Man II 143. [Hitz horiek] zure ahotik lekhora ene bihotzean barnago sar ditezentzat. Ch IV 1, 1. Ora multzo batek egortzen du handik / herbi gaixoa lekhora. Gy 221. Persiako zen, Indietan ibilia, eta handik lekhora, Magoek adoratua suaren itxuran. Hb Egia 72. Erekusten dauku Fedeak, badela bizi huntarik lekora, bertze bizi bat. Lap 51 (V 28). Eliza hartarik lekora, ithurriño baten inguruan jarri [ziren] . JE Ber 61. Ikastetxetik lekora karriketan barna bixirriken gañean atera [zen] . FIr 132. Biotz-eragin sendoa baitute ordea, aitzaki ortatik lekura daude. Or BM 22. [Gizona] arimako astindu batek darama mundu ontako gauzetatik lekora. Vill Jaink 133 (v. tbn. Vill in Gand Elorri 13 mundutik lekora). Heien lagundian hogoi urtetan sarturik, frailegai etxetik lekora. Lf ELit 156.
    v. tbn. HU Aurp 163.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de instr.).
    Predika ezak hitza, persebera ezak orduz eta orduz lekhora. "En temps & hors temps" . Lç 2 Tim 4, 2 (He ordu onean eta ordu gaixtoan, TB parada on eta gaistoetan, BiblE garaia denean eta ez denean ).
    sense-2
    2. (Precedido de instr.). (SP, H).Aparte (de), además (de); a excepción (de). " Zutaz lekhora, hormis vous" SP. " Nitaz lekhora, à l'exception de moi, hors moi" H. Tr. La construcción con instr. parece ser la más empleada en el s. XVII (cf. supra (1) en Leiçarraga, con el sdo. de 'fuera (de)') y primer tercio del s. XVIII (algo más tarde tbn. en Mihura, último testimonio de la tradición sept.); es tbn. la que emplea Orixe, en el único ej. meridional encontrado.
    Zeren Iainkoaz lekora, Saindurik handiena Andre dana Maria baita. Mat 92. Lekhu Sainduak erromeriaz lekhora bisitatze[n] direneko otoitzak. EZ Man II 66. Zu ohoratu nahiz enplegatu naiz gehienik, eta zutzaz lekhora, Birjina Maria zure Ama Andrea laudatzeagatik. Harb 317. Othuruntzetan behar baño gehiago ian dut eta hetzaz lekhora ere premia gabe ian eta edan dut. EZ Eliç 160. Bazkoz lekora igande guziaz. Hm 185. Ezta nihor onik Iainkoaz lekhora. SP Imit III 9, 3 (Ch, Leon baizen, Mst, Ip, Ol baizik, Pi izan ezik). Hortaz lekhora, behar da oraino [...]. SP Phil 358 (He 361 hortas landan). Pena hetaz guziez lekhora, bada oraino handiago bat. Ib. 56 (He 58 guziez berze alde). Aitzineko kapituluan erran dudanaz lekhora, maiz behar gare egiaz eta eginez pobre iarri. Ib. 270 (He 273 ditudanez landan). Lothek horditzeaz lekhora, gorputzez egin zuen bekhatu. Ib. 355. Hogoi urthetarik huna, Iainkoaz lekhora, zordun naiz. "Viginti annis, post Deum" . SP Phil ã 2v. Hartaz lekora <-ck-> irakurtzen eta aditzen dudan guziak ez nau konsolatzen. Arbill 158 (III 56, 3; SP kanpoan, Mst, Ip, Leon kanpo, Ol alde ). Pronoaz, aitzineko 9. igantian erranez lekhora. Bp II 10. --Berboen moduak zenbat dira? / --Laur, indikatiboa, [...]; hautaz lekhora dira jerundioak eta supinoak. ES 365. Eztu berzerik deusere nitaz lekhora desiratuko. Ch III 49, 6. Baldinetariak ezen nik tristaraz bazintzatet zuek, nor diteke ni alegera nintzakenik, neronek tristarazi nintuzkenez lekhora? He 2 Cor 2, 2 (Dv non ez ). Jesus zure semeaz lekhora, laudatuko eta benedikatuko zaitugu. Mih 6. Emen gertu ditut zeru-lur itsasoak, aietan oartu ditudanekin, ahantzi ditudanaz lekora. 'A excepción de' . Or Aitork 254.
    v. tbn. Lekhora: CatLav 337 (V 165). Lekhura: CatLav 436 (V 206).
    azpiadiera-2.1
    (Precedido de ablativo).
    Gorago izendatu ditudanetatik lekora, beste zenbaitek aipatzea merezi luke. Mde Pr 317. Gizagogoa gorputzaren senetik lekora zerbaitek eragin [dezake] . Ib. 323.
    sense-3
    3. (SP, Dv, H, A) (Precedido de ablativo). Después (de). "Handik lekhora, hors de là, après cela" SP. "Konfesiotik lekhora, hors la confession" Ib. (tal vez con el sdo.de 'después de'; cf. infra ej. de Harb). "Immédiatement après. [...] Jorratzetik lekhora, aussitôt après avoir sarclé. Ohetik lekhora, immédiatement après cela" Dv. "Hortarik lekhora, après cela" Ib. (s.v. leko). "Barazkaltzetik, othoitzetik, ohetik lekhora" H. "Ohetik lekhora, al punto de salir de la cama" A. Tr. Documentada desde Haramburu, es la acepción más usual en textos septentrionales (no suletinos), sobre todo a partir del s. XVIII.
    Kofesiotik lekhora lekhu sekeretu batean iar zaitea. Harb 154s. Hazi eta handitu direnean, atseginetarik lekhora gaitz eta buruzgora zaie estudioaren nekhea. ES 181s. Gudutik lekhora, Dabit eramana izan zen Saulen aitzinerat. Lg I 280. Hitz hautarik lekhora, Elia urrundu zen. Ib. 363. Zenbait egun bakharretako eritasunetik lekhora eternitatean sartzen direnak! Lg II 250. Nolakoa izatu zare haurtasunetik lekhora? Nolakoa gaztetasunean? Brtc 247. Presondegirik ilunenak / izan dire hautatuak. / Handik lekora, gillotinak / ditu egotzi buruak. Monho 64. Nihor ez ahal da, ehun urthe thormenta handitan iragan nahi lituzkenik, hetarik lekhora oren-laurden batez atseginetan egotekotan? Dh 199 (96 lekora). Lehen sozietateko presuna ezkontzen direnak, handik lekhora pasatuko dire bigarrenera. JesBih 404. Heriotzean, amets batetarik lekhora bezala, ez dugu deus aurkhituko gure eskuetan. Jaur 104. Abereak ez direla jan idorretik lekhora jan hezeaz bat-batean ezarri behar. Dv Lab 258. Goiz-mezatik lekora, meza-nagusia baino lehen. Elzb PAd 21. Ezin jakin norat dohan, zer egin behar duen, zer bilhakatuko den heriotzetik lekora. Lap 15 (V 9). Igandeko bezperetarik lekhora behar du jendeak deskantsatu. Arb Igand 141. Bilkhuratik lekhora, lagun guziak bildu dire Miramar deritzan Ostaleriarat. "Après la clôture de l'Assemblée" . Lander RIEV 1907, 100 (v. tbn. Lander EEs 1916, 60). Aro txarraren ondotik iguzkia, garizumatik lekora Pazko. JE Bur 120. Partidatik lekora, jozak eta emak fandangoetan arizan ziren oro. Zerb Azk 36. Mezatik lekora, zer egin? "Après la messe" . Ardoy SFran 115. Ene andreak aldiz, ohetik lekora, / ez du salda egiten pasatzen denbora. Xa Odol 148.
    v. tbn. Jnn SBi 22. HU Aurp 217. Lf Murtuts 6. Lekhora: Hb Esk 8. Prop 1881, 139. Prop 1899, 202. Zby RIEV 1908, 83.
    azpisarrera-1
    LEKORAKO.
    a) Exterior. "Egotzazue lekhorako ilhunbera, jetez aux ténèbres extérieures" SP (tomado de Leiçarraga, pero éste trae lekhoreko). b) (Tras ablativo). Posterior (a). "Qui suit immédiatement une action. Ohetik lekhorako lehen urhatsa abereen ikhustera egin behar du laborariak" Dv.
    Konfesatzerik lekhorako othoitza. EucolT 23. c) (Uso adv., tras ablativo). Fuera de.
    Sortetxetik lekorako ezkondu ziren eta lan eske Donostirat eman zuten. FIr 131.

    lekora

    lekora
    0 / 0 HANDIK LEKORA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper