OEH - Bilaketa
8 emaitza laburtasun bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (7)
goiburua
laburtasun.
tradizioa
Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde el s. XVII, aunque su uso es algo más frecuente al Sur. Los únicos ejs. que encontramos en el s. XX corresponden a Landerretche y Villasante. La forma general es laburtasun ; hay labürtarzün en Etchegoyen y lagurtasun en un texto baztanés del s. XVIII.
sense-1
1.
(V, G, AN, L, BN ap. A
; SP, Urt I 15, Ht VocGr 336, Lar, Añ, Dv, H, VocB
),
laburtarzun,
lagurtasun.
Brevedad, cortedad. "Brièveté" SP. "Brevedad, en otras cosas" Lar, Añ. "Brièveté, manque de durée, de longueur" Dv. "Qualité de ce qui est court, qui a peu de longueur, peu de durée. Hagaren laburtasuna, la courte longueur de la perche. Adiskidetasunaren laburtasuna, la courte durée de l'amitié. Brièveté. Solasaren laburtasuna, la brièveté du discours" H. v. llaburtasun.
Biziaren laburtasuna. EZ Eliç 310. Ikusiko dot ostera, onetan artuten eban borondateen laburtasuna. "Brevedad del deleite" . Cap 116. Denboraren laburtasuna. Cb Eg II 99. Egunaren laburtasunak debekatzen zituen hei ondotik yarraikitzetik. Lg I 197. Idukizazu beti zure begien aitzinean korputzaren miseria eta bizi unen lagurtasuna. FamInst 851. Konpára orái kulpaen gustoarén laburtasúna penagáien irautearéki. LE Doc 283. Gure Poesia edo bersogintzen laburtasuna. VMg 89s. Ezagüt eraz izadazü ene egünen labürtarzüna. UskLi 123 (ap. DRA ). [Aita guriaren] laburtasuna. Astar II 250. Ori orrela bada, eztegu zer errenkuratu gure biziaren laburtasunaz. It Dial 9 (Ur, Dv laburtasun; Ip llabürtarzün). Trika gaitezen begiraldi baten ematen denboraren laburtasunari. Dv LEd 179. Definizione batek [...] ukhan behar ditu [...]: klartasuna eta laburtasuna. Elsb Fram 172. Lan egitekoeri zer laburtasun edo luzetasun onhets dakioketen. Lander RIEV 1914-17, 158.
v. tbn. TAg Y 1933, 21. Giza-bizitzaren laburtasun au. Vill Jaink 110. Argitasunak eta erraztasunak balio dute, gutxienez, laburtasunak adina. MIH 355. Xenpelarren alde onak [...]: laburtasuna, giharra, zorroztasuna. MEIG II 107.
Brevedad, cortedad. "Brièveté" SP. "Brevedad, en otras cosas" Lar, Añ. "Brièveté, manque de durée, de longueur" Dv. "Qualité de ce qui est court, qui a peu de longueur, peu de durée. Hagaren laburtasuna, la courte longueur de la perche. Adiskidetasunaren laburtasuna, la courte durée de l'amitié. Brièveté. Solasaren laburtasuna, la brièveté du discours" H. v. llaburtasun.
Biziaren laburtasuna. EZ Eliç 310. Ikusiko dot ostera, onetan artuten eban borondateen laburtasuna. "Brevedad del deleite" . Cap 116. Denboraren laburtasuna. Cb Eg II 99. Egunaren laburtasunak debekatzen zituen hei ondotik yarraikitzetik. Lg I 197. Idukizazu beti zure begien aitzinean korputzaren miseria eta bizi unen lagurtasuna. FamInst 851. Konpára orái kulpaen gustoarén laburtasúna penagáien irautearéki. LE Doc 283. Gure Poesia edo bersogintzen laburtasuna. VMg 89s. Ezagüt eraz izadazü ene egünen labürtarzüna. UskLi 123 (ap. DRA ). [Aita guriaren] laburtasuna. Astar II 250. Ori orrela bada, eztegu zer errenkuratu gure biziaren laburtasunaz. It Dial 9 (Ur, Dv laburtasun; Ip llabürtarzün). Trika gaitezen begiraldi baten ematen denboraren laburtasunari. Dv LEd 179. Definizione batek [...] ukhan behar ditu [...]: klartasuna eta laburtasuna. Elsb Fram 172. Lan egitekoeri zer laburtasun edo luzetasun onhets dakioketen. Lander RIEV 1914-17, 158.
v. tbn. TAg Y 1933, 21. Giza-bizitzaren laburtasun au. Vill Jaink 110. Argitasunak eta erraztasunak balio dute, gutxienez, laburtasunak adina. MIH 355. Xenpelarren alde onak [...]: laburtasuna, giharra, zorroztasuna. MEIG II 107.
sense-2
2.
(SP, Añ (G), Izt, H).
Mezquindad, ruindad, tacañería. "Chicheté" SP. "Ruindad" Añ. "Cuando <qu-> yo satisfice tus deudas, después de haberme hecho tú una ruindad, nos, noiz eta zure zorrak kitutu nituan, zuk niri laburtasun bat egin ezkero " Ib. "Bajeza, villeza, ruindad" , "poco noble" Izt. "Défaut de générosité, avarice, lésinerie" H, que cita a Lardizabal.
[Jesusen] alderako laburtasunek, bihotz hertsi, hertsi bat agertzen dute. Mih 122. Kristio kortes denak estu ibili bear laburtasun ta txurreria goieki (Jangoikoaren aldera). (70). LE-Ir. Etzekiotela eman [...] ogia eta bitanza. [...] Generalak egindako laburtasunari begiratu bage jarraitu zegiotela beren eginkizunari. ' Mezquindad' . Izt C 380. Socot eta Fanuel-en zer jana eskatu zuen, [...] esker gaiztokoak, ez eman, ezen, isekaz bete zuten. Laburtasun eta lotsagabekeria au, ainbeste mesede eginda gero. Lard 131.
Mezquindad, ruindad, tacañería. "Chicheté" SP. "Ruindad" Añ. "Cuando <qu-> yo satisfice tus deudas, después de haberme hecho tú una ruindad, nos, noiz eta zure zorrak kitutu nituan, zuk niri laburtasun bat egin ezkero " Ib. "Bajeza, villeza, ruindad" , "poco noble" Izt. "Défaut de générosité, avarice, lésinerie" H, que cita a Lardizabal.
[Jesusen] alderako laburtasunek, bihotz hertsi, hertsi bat agertzen dute. Mih 122. Kristio kortes denak estu ibili bear laburtasun ta txurreria goieki (Jangoikoaren aldera). (70). LE-Ir. Etzekiotela eman [...] ogia eta bitanza. [...] Generalak egindako laburtasunari begiratu bage jarraitu zegiotela beren eginkizunari. ' Mezquindad' . Izt C 380. Socot eta Fanuel-en zer jana eskatu zuen, [...] esker gaiztokoak, ez eman, ezen, isekaz bete zuten. Laburtasun eta lotsagabekeria au, ainbeste mesede eginda gero. Lard 131.
sense-3
3.
(V-gip ap. Etxba Eib
; Lar, Añ, Izt 46, H).
Cortedad, escasez, insuficiencia. "2. insuffisance. Iatekoaren laburtasuna, l'insuffisance des aliments; 3. le défaut d'étendue des facultés, du pouvoir, de l'influence. Gure argien ahalen laburtasuna, le peu d'étendue de nos lumières, de notre pouvoir; 4. le défaut de patience, de support, susceptibilité, irascibilité" H. " Aren laburtasunak, ordubete eskatzen eban gauzarik errezena aittutzeko " Etxba Eib.
Bazeuden ogei ta amar milla dukat [...] erdiak bazen ere artuko zenituela uste nuen. Urrengo aldian laburtasun orrelakoetan ez da nerekin zer ibilli. Mb IArg II 270. Nai baldinbadu Jainkoak balietu nere laburtasunaz, nere ignoranzies, nere kortedades edo nere entendamentu eskasas. MurSerm 72. O fedearen laburtasuna! Mg CC 239. [Jakineza] ez deutsube autortuko euren erruz dala, ezpada euskeriaren laburtasuna gaiti. Mg PAb 219. Nire jakituriaren laburtasuna, zeiñ ezta aurreratuten enpeñu andietara. Añ LoraS 145s. Ama on Gipuzkoaren izaera ta bizitza, bear ainbat ezpadere, nere laburtasun eta moztasunak agindu direanaño. 'Mi escasez y cortedad de ingenio' . Izt C 509.
Cortedad, escasez, insuficiencia. "2. insuffisance. Iatekoaren laburtasuna, l'insuffisance des aliments; 3. le défaut d'étendue des facultés, du pouvoir, de l'influence. Gure argien ahalen laburtasuna, le peu d'étendue de nos lumières, de notre pouvoir; 4. le défaut de patience, de support, susceptibilité, irascibilité" H. " Aren laburtasunak, ordubete eskatzen eban gauzarik errezena aittutzeko " Etxba Eib.
Bazeuden ogei ta amar milla dukat [...] erdiak bazen ere artuko zenituela uste nuen. Urrengo aldian laburtasun orrelakoetan ez da nerekin zer ibilli. Mb IArg II 270. Nai baldinbadu Jainkoak balietu nere laburtasunaz, nere ignoranzies, nere kortedades edo nere entendamentu eskasas. MurSerm 72. O fedearen laburtasuna! Mg CC 239. [Jakineza] ez deutsube autortuko euren erruz dala, ezpada euskeriaren laburtasuna gaiti. Mg PAb 219. Nire jakituriaren laburtasuna, zeiñ ezta aurreratuten enpeñu andietara. Añ LoraS 145s. Ama on Gipuzkoaren izaera ta bizitza, bear ainbat ezpadere, nere laburtasun eta moztasunak agindu direanaño. 'Mi escasez y cortedad de ingenio' . Izt C 509.
sense-4
4.
(AN-gip ap. A
; Añ, H (que cita a Lard)).
Injuria, mala acción, acción vil. "Injuriar, [...] bidebageak edo laburtasunak egin " Añ. v. laburkeria.
Ekusi beharko zituen beste txarkeri ta laburtasun asko. Mb JBDev 18. Ez egin dollorkeriarik, laburtasunik, billaukeriarik. Añ MisE 32. Berba min bat, esate zorrotz bat, laburtasun ta eskerbagetasun bat sufrietako. Añ NekeA 228. Amontarrak urteoro etorri oi zitzaiezten, nai zituzten laburtasun eta txarkeriak egitera. Lard 134. Fede ona duenarentzat, zait laburtasuna, egun ona ematean, ez izentatzea Jaun-Goikua. Baserr 25-7-1897, 1.
Injuria, mala acción, acción vil. "Injuriar, [...] bidebageak edo laburtasunak egin " Añ. v. laburkeria.
Ekusi beharko zituen beste txarkeri ta laburtasun asko. Mb JBDev 18. Ez egin dollorkeriarik, laburtasunik, billaukeriarik. Añ MisE 32. Berba min bat, esate zorrotz bat, laburtasun ta eskerbagetasun bat sufrietako. Añ NekeA 228. Amontarrak urteoro etorri oi zitzaiezten, nai zituzten laburtasun eta txarkeriak egitera. Lard 134. Fede ona duenarentzat, zait laburtasuna, egun ona ematean, ez izentatzea Jaun-Goikua. Baserr 25-7-1897, 1.
laburtasun
-
laburtasun. Tr. Documentado tanto al Nor...
-
1. (V, G, AN, L, BN ap. A ; SP, Urt I 15...
-
2. (SP, Añ (G), Izt, H). Mezquindad, ru...
-
3. (V-gip ap. Etxba Eib ; Lar, Añ, Izt ...
-
4. (AN-gip ap. A ; Añ, H (que cita a La...
0 / 0 aldi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
