Harremana

    OEH - Bilaketa

    48 emaitza kari bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 kari.
    tradizioa
    Tr. Como sustantivo pleno, únicamente se documenta en algún autor moderno como Txillardegi. Sin embargo, kariaz, karietara, etc. (gralmte. precedidas de gen.) se atestiguan ya desde Axular en la tradición septentrional. Kariaz (precedido de gen.) es con diferencia la forma más empleada, aunque parece que actualmente la forma claramente predominante es karietarat . En DFrec hay 11 ejs., 8 de ellos septentrionales.
    sense-1
    1. (Ht VocGr 388), karia.
    "Moyen" Ht VocGr. Cf. KARIAZ (b).
    sense-2
    2. (Dv→A, H).
    Motivo, causa. "Motif, considération" Dv. "(L), zergatikakoa, causa, motivo" Zait Sof II.
    Beste zio edo kari bat. Txill Let 86. Ikusi uste dut: gaitza izatearen karia. Ib. 121. Apez lagunen artean omendu ginituen goxoki [...] gure hiru lagun hauk, bakotxak bere karia zuela eskergarri. Larre ArtzainE 335.
    sense-3
    3. karia. Ocasión, momento.
    Ardien moxteko eguna ere beste karia bat zen handik laster. Larre ArtzainE 34. Ez dut hemen ixilean utziko karia hartan ene hurbilekoetan senditu nuen familia zabal eta osoaren indarra. Ib. 70. Bertsu hauk dira holako karia batean moldatu eta kantatu ginituenak. Ib. 338.
    sense-4
    4. (Tema nudo usado como posposición, precedido de gen.).A causa (de), con motivo (de). v. KARIAZ.
    Itsasoan ibiltea egoki datorkiolako, [...], orren kari, sendakuntza areago izendatzen al duzu? Zait Plat 138.
    azpisarrera-1
    KARIALA, KARIALAT. a) (Precedido de gen.). A causa (de), con motivo (de). v. KARIETARA(T).
    Edo seme soldadoaren, edo auzi, bide lan, zerga zerbeiten kariala. HU Aurp 138. Prima baten karialat eginikako koblak dira. Ox 203.
    Erran zion Itsasuarrak zer karialat heldu zen. Lf Murtuts 19.
    b) A modo de.
    [Neskatxek] begi larri beltz batzu eztiki zeiharkatzen dituzte bizkitartean gu ganat, mundutar batzuei urrikalmenduzko agur baten karialat. JE Ber 67.
    azpisarrera-2
    KARIAN (Precedido de gen.). Con ocasión de, con motivo de.
    Maizago gertatzen dena, dolu baten karian duelarik apezak leku xaharrerat etortzeko parada. Larre ArtzainE 289.
    azpisarrera-3
    KARIAZ (O-SPAd, SP, Ht VocGr 388, Dv, H (s.v. karia)), KARIEZ, KARIZ. a) (Precedido de gen.). A causa (de), con motivo (de). "Kariaz, propter; haren kariaz, in gratiam illius" O-SPAd 880. "Haren gatik, haren kariaz" SP. "Zeren kariaz barkhatuko dio bere zorra? en quelle considération lui remettra-t-il sa dette?" Dv.
    Tr. Documentado desde mediados del siglo XVII en la tradición septentrional. Al Sur sólo se encuentra en algunos autores cultos del siglo XX (Orixe, Irigaray, Iraizoz, Zaitegi...).
    Aitaren bekhatua dela kausa, [...], haren kariaz, guztiok gaude preso. Ax 56 (V 36). Baldin Obidiok bizi zelarik merezitu bazuen jentilen artean kopla ergel batzuen kariaz goza zezan jakintasunaren loria [...]. ES 148 (157 merezimenduen kariez). Gaur guziok gaizpide artuko duzue nere kariaz. Ir YKBiz 461. Orien kariaz etxetik igeska ba zabiltz. Zait Sof 85. Oien kariz bildur nauzute. Ib. 113. Hurbiltasunaren kariaz. MEIG VI 133.
    (Precedido de tema nominal nudo). "Bekhatu kariaz (c'est à dire) à raison de ce qu'il est peché" O-SP 220.
    Gobernamendu kariz, Elizak bere eskoletxetan gazteen osagarriaz oroz gainetik grina ukan dezan begiaren atxikitzea. JE Bur 50.
    (Precedido de pron.).
    Hala gertatu zen bada eta huna zer kariaz. Ox 200. Zenbait kariaz, gure Kixote yauna beti aipagarri da (Quijote IX). Or RIEV 1929, 7. Senarrari zillegi al zaio edozein kariaz bere emaztea uztea? Ir YKBiz 346. --Zure ezagutzak egin nahi lituzkeela! --Ha! Zer kariaz? Tratuz ala... Lf Murtuts 29.
    (Precedido de -lako).
    Uremia, diabetes, narcosis clorofórmica, etérica, alcoholismo eta oriek direlako kariaz, egin daiteke delako doble personalidad. FIr 188.
    b) (Precedido de gen.). Por medio (de). "Moyennant, medioz, kariaz", "par vôtre moyen, zure kariaz" Ht VocGr 388.
    Iguzu othoi haren ama Birjina Mariaren kariaz sekulako bizitzearen bozkario perfeta. Hm 180. Zure kariaz [...] ardiets dezadantzat dohatsuen zoriona. Dv LEd 2. Gaizkiak zure Pasione eta heriotzearen kariaz barkha dizkidatzu. Ib. 82 (Cb Eg II 40 zure pasio ta heriotzagatik).
    azpisarrera-4
    KARIETAN. "Izatekoz, ama zaharraren karietan behar dio utzi, tout au plus, doit-il le lui remettre en considération de sa vieille mère" Dv.
    azpisarrera-5
    KARIETARA, KARIETARAT (BN-arb ap. Gte Erd 74) (Precedido de gen.). A causa (de), con motivo (de). "Maiteren urtebetetzearen karietarat hori egin genuen (BN-arb)" Gte Erd 74. v. KARIALA(T).
    Ezteiak behar zirela [...], apez gazte lehen meza berriki eman dutenen karietarat. JE Bur 127. Harrizko saindu horren karietarat zonbat ixtorio ez da kondatzen? Lf Murtuts 3. Frantsesen karietarat bigarren itsas-untzi bat gelditu [zen] . "À l'occasion de" . Ardoy SFran 220. Ehun urte betetzearen karietarat egin nituela pertsu horiek. Xa Odol 88. Ekonomiako harat-hunatak ere aipatu dituzte bisita horren karietara. Herr 3-2-1972, 2.
    v. tbn. Herr 27-1-1983 (karietarat, ap. KazHiz).
    azpisarrera-6
    KARIA IZAN, KARI IZAN. KARI(A) IZAN. a) (En 3.ª pers., con el suf. -ela). "Mutila dela karia (BN-arb), a causa del criado" A. "Kontrabanda zela karia atxeman zuten (BN-ciz)" Gte Erd 74.
    Egan-en urte-muga hori dela kari. Mde Pr 82. Politika bortitzago eta basakiago egin ez bazen, erlisioneko guduketa zela karia. Ib. 210.
    b) (Trans.).
    Kereon nire aurka ari izan dalakoa dut kari. 'Es a causa de'. Zait Sof 77. Bihotzmina eztitu zitzaion, bien arteko elkar maitatze [...] besteak ez bezalako, betiko ziraukeenak baitzuen karia. Mde Pr 161.
    azpisarrera-7
    KARI HORRETARA, KARI HORRETARAT. "Karia hortaz, hortara, par ce motif, à raison de cela" H.
    Eskualde batek munduan gosetearen berri emanen du, eta eske bat egina izanen da karia hortarat. Herr 10-3-1966 (ap. DRA ). Karia hortarat, langilek beren arrangurak berriz aipatu dituzte. Herr 26-1-1984, 2.
    azpisarrera-8
    KARI HORRETAZ. "Karia hortaz [...], hortara, par ce motif, à raison de cela" H.

    kari

    kari
    0 / 0 2 kari >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper