OEH - Bilaketa
79 emaitza kaiola bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (74)
- abesti
- airagia
- alaiki
- aldare
- aloitu
- 1 aratu
- arautu
- arbel
- ariarazi
- arrano
- asmo
- atxilotu
- aukera
- barru
- bart
- basamortu
- begira
- behe
- beti
- bigarren
- bihotz
- bizitoki
- bizpahiruna
- 1 bola
- bular
- burdina
- burdintsu
- edale
- emazte
- 1 erre
- 1 esku
- espetxetu
- espetxetu
- gaiola
- galoi
- 1 gertu
- 1 goi
- guraso
- habia
- hagatu
- 1 hain
- hau
- hetsi
- hondartza
- 1 irudi
- jaiola
- kaiolatxo
- kajiola
- kaloia
- kanabera
- kardantxilo
- katamotz
- kattola
- kaxola
- kitatu
- lokatoki
- oihal
- okertu
- ongi
- 1 osatu
- sostengatu
- trenpatu
- 1 txapa
- txirriskila
- txirristadaka
- 1 txirtxir
- 1 txori
- zabaldu
- zeporatu
- 1 zerratu
- zigortzaile
- zoko
- zotz
- 1 zume
goiburua
kaiola.
sense-1
1.
(V, G, AN, L, BN, S; Urt III 179,
VP
15v, Lar, Añ, Arch VocGr, Dv, H),
kaloia (S; Arch VocGr, Dv (S), H),
gaiola (Lar, Añ, H),
jaiola (AN-egüés; Añ),
kajiola (Volt 59),
galoi (H),
kaxola,
kattola (AN-araq)
Ref.:
Bon-Ond 145; A (kaiola, kaloi); Lrq (kaiola, kaloia , "l'a final appartient au thème"); Satr VocP (kattola); Iz ArOñ, Etxba Eib y Elexp Berg (kaixola)
.
Jaula. " Naitta urrezkua izan, kaixolia kaixola " Etxba Eib. Cf. VocNav: "Kaiola, kaiola perretxiko, nombre popular del hongo Clathrus ruber". Tr. Documentado en todos los dialectos. Kaiola es la forma general salvo en suletino, donde se documenta la forma kaloi(a) (hay sólo un ej. claro con -a constitutiva: v. infra el ej. de "Izarrik eijerrena"). Pouvreau emplea kajiola y Añibarro jaiola. En DFrec hay 16 ejs. de kaiola.
Kaiola egin denian, xoria hil. Saug 157. Xoria kajiolan <cagi-> emaiten den edo belatza bere lokharriez lotzen den bezala. SP Phil 103 (He 105, Echve Dev 129 kaiolan). Kaiola burnitsuan / katamotz uzua zegoan sarturik. Mg in VMg 105. Bein jaiolatik kanpora ebillela, miruak artu ta jaso eban. Añ MisE 137. Ezin geuk ari / esku-ezarri, ta arturik / eron gurera / an eukitera / kaiola baten sarturik! Zav Fab RIEV 1907, 94. Ürx'aphal bat badügü herrian trixterik, / nigarrez ari düzü kaloian barnetik. Etch 70 (lo recoge tbn. Etxde JJ 72). Oiloak eta gaphoinak kaiolan ezartzen dira gizentzen. Dv Lab 290. Kaiolako txoriak / juan zaizka igesi. EusJok II 24. Xoriñuak kaloian / tristerik dü khantatzen. ChantP 62. Deskantsuan, / egon bedi kaiola ongi zerratuan. Elzb Po 217. Txori kantari ejer, maitia, / kaloiatik kanporat jalki bazinte. "Izarrik eijerrena" (ap. DRA). Xoriek nahi dute kaiolatik ilki, / liliek ere noizbait jastatu iguzki. Arb Igand 21. Loruen kaiola zala uste nuen. Iraola 88. Burdiñazko kaiola ausi ta / egaz ein daian usoak. Enb 66. Semea kañaberazko kaiola batean sartu zuten. JAIraz Bizia 79. Itsaso zabaletik etorrita kaiola irudituko zitzaion, noski, etxea. Anab Poli 73. Emazte tzarrak Peio burdin zirizko kaiola batean preso ezarri zuen. JEtchep 20. Oneriztea da / guretzako kaiola, / eta burnizko bola. Arti MaldanB 232. Kardantxillo bat kaixola dotore batian kantatzen zan artian. SM Zirik 83. Aterki au kaiola / da nere begira; burni-ari bustiak / nere jira-bira. NEtx LBB 281. Bere kaiola sustengatzen duen xori bakarra, arima da. EZBB I 67. Edo kaiolarako / kabi dana ustu. Insausti 296. Erdi-hausitako giltzaketa hauen zati bakoitzak jatorrizko biribiltasunaren kaiola hustua osatzen du berriz. MEIG IX 127 (en colab. con NEtx).
v. tbn. Gy 310. Zuzaeta 139. Hb Egia 140. LuzKant 51. JanEd I 65. Prop 1880b, 8. AB AmaE 31. Apaol 101. Azc PB 46. Ag G 303. Gmant Goi 85. Itzald II 128. Inza Azalp 31. Ox 202. Or SCruz 115. Tx B I 110. Etcham 35. Ldi IL 32. JE Ber 22. Onaind MEOE 447. Etxde JJ 8. Ugalde Iltz 17. Vill Jaink 153. Erkiag BatB 202. Osk Kurl 168. Ardoy SFran 91. Olea 213. Xa Odol 286. MMant 34. Kaiol: Sor Bar 16. Kaloi(a): Balad 133.
Jaula. " Naitta urrezkua izan, kaixolia kaixola " Etxba Eib. Cf. VocNav: "Kaiola, kaiola perretxiko, nombre popular del hongo Clathrus ruber". Tr. Documentado en todos los dialectos. Kaiola es la forma general salvo en suletino, donde se documenta la forma kaloi(a) (hay sólo un ej. claro con -a constitutiva: v. infra el ej. de "Izarrik eijerrena"). Pouvreau emplea kajiola y Añibarro jaiola. En DFrec hay 16 ejs. de kaiola.
Kaiola egin denian, xoria hil. Saug 157. Xoria kajiolan <cagi-> emaiten den edo belatza bere lokharriez lotzen den bezala. SP Phil 103 (He 105, Echve Dev 129 kaiolan). Kaiola burnitsuan / katamotz uzua zegoan sarturik. Mg in VMg 105. Bein jaiolatik kanpora ebillela, miruak artu ta jaso eban. Añ MisE 137. Ezin geuk ari / esku-ezarri, ta arturik / eron gurera / an eukitera / kaiola baten sarturik! Zav Fab RIEV 1907, 94. Ürx'aphal bat badügü herrian trixterik, / nigarrez ari düzü kaloian barnetik. Etch 70 (lo recoge tbn. Etxde JJ 72). Oiloak eta gaphoinak kaiolan ezartzen dira gizentzen. Dv Lab 290. Kaiolako txoriak / juan zaizka igesi. EusJok II 24. Xoriñuak kaloian / tristerik dü khantatzen. ChantP 62. Deskantsuan, / egon bedi kaiola ongi zerratuan. Elzb Po 217. Txori kantari ejer, maitia, / kaloiatik kanporat jalki bazinte. "Izarrik eijerrena" (ap. DRA). Xoriek nahi dute kaiolatik ilki, / liliek ere noizbait jastatu iguzki. Arb Igand 21. Loruen kaiola zala uste nuen. Iraola 88. Burdiñazko kaiola ausi ta / egaz ein daian usoak. Enb 66. Semea kañaberazko kaiola batean sartu zuten. JAIraz Bizia 79. Itsaso zabaletik etorrita kaiola irudituko zitzaion, noski, etxea. Anab Poli 73. Emazte tzarrak Peio burdin zirizko kaiola batean preso ezarri zuen. JEtchep 20. Oneriztea da / guretzako kaiola, / eta burnizko bola. Arti MaldanB 232. Kardantxillo bat kaixola dotore batian kantatzen zan artian. SM Zirik 83. Aterki au kaiola / da nere begira; burni-ari bustiak / nere jira-bira. NEtx LBB 281. Bere kaiola sustengatzen duen xori bakarra, arima da. EZBB I 67. Edo kaiolarako / kabi dana ustu. Insausti 296. Erdi-hausitako giltzaketa hauen zati bakoitzak jatorrizko biribiltasunaren kaiola hustua osatzen du berriz. MEIG IX 127 (en colab. con NEtx).
v. tbn. Gy 310. Zuzaeta 139. Hb Egia 140. LuzKant 51. JanEd I 65. Prop 1880b, 8. AB AmaE 31. Apaol 101. Azc PB 46. Ag G 303. Gmant Goi 85. Itzald II 128. Inza Azalp 31. Ox 202. Or SCruz 115. Tx B I 110. Etcham 35. Ldi IL 32. JE Ber 22. Onaind MEOE 447. Etxde JJ 8. Ugalde Iltz 17. Vill Jaink 153. Erkiag BatB 202. Osk Kurl 168. Ardoy SFran 91. Olea 213. Xa Odol 286. MMant 34. Kaiol: Sor Bar 16. Kaloi(a): Balad 133.
azpiadiera-1.1
Artean txoria kaiolatik atera gabe neukan, artean abilidadea erakutsi gabea alegia.Albeniz 173.
azpiadiera-1.2
"(FSeg), cárcel"
A.
Tomas sarri egon zan gaiztoen kaiolan. AB AmaE 316. Kaiolatik igestie genduen ames. Gerrika 110.
Tomas sarri egon zan gaiztoen kaiolan. AB AmaE 316. Kaiolatik igestie genduen ames. Gerrika 110.
azpiadiera-1.3
Abek bost ordu pasa ditugu kaiol ortan [se refiere a un coche] sartuta, iru legua ibiltzeko! Sor AuOst 70.
sense-2
2.
"(V-gip), nido"
A.
Cf. Lar: "Jaula, viene del bascuence kaiola, gaiola, que significa lo mismo y se compuso de kabiola, gabiola, nido hecho de madera".
azpiadiera-2.1
(Fig.).
Hogar.
Etxe artan, goi-beak maizterrari utzirik, bigarrengo bizitzan arautu zuan bere kaiola. Ag G 219s. Edozein bazterretan / jartze'ute txabola, / jan da lo egiteko / an dute kaiola. Tx B 136. Zumaiko ondartzan daukana kaiola. MendaroTx 419. Etxe-alboan / baratzatxo bat / baratzatxoan txabola, / uda-arratsalde / beroenetan / maite oi dedan kaiola. Jaukol Biozk 24. Kintzena egun batian, orduak aurrera eta ez zan agiri Txoririk bere kaxolara (etxera). SM Zirik 76. Bi urte baiño lenago, / zure guraso kaiola, / Madrilleraiño alda zizuten / zuk jarraitzen zeniola. NEtx LBB 284. Lo egiteko txabola, / ura zan gure kaiola. Uzt Sas 69. Bide zati baten, dana piñu tarteko kaiol apaiñak. Gerrika 216.
v. tbn. Enb 132. Anab Poli 30. Herr 1-9-1966, 3. Olea 18. Xa Odol 102. MMant 78.
Etxe artan, goi-beak maizterrari utzirik, bigarrengo bizitzan arautu zuan bere kaiola. Ag G 219s. Edozein bazterretan / jartze'ute txabola, / jan da lo egiteko / an dute kaiola. Tx B 136. Zumaiko ondartzan daukana kaiola. MendaroTx 419. Etxe-alboan / baratzatxo bat / baratzatxoan txabola, / uda-arratsalde / beroenetan / maite oi dedan kaiola. Jaukol Biozk 24. Kintzena egun batian, orduak aurrera eta ez zan agiri Txoririk bere kaxolara (etxera). SM Zirik 76. Bi urte baiño lenago, / zure guraso kaiola, / Madrilleraiño alda zizuten / zuk jarraitzen zeniola. NEtx LBB 284. Lo egiteko txabola, / ura zan gure kaiola. Uzt Sas 69. Bide zati baten, dana piñu tarteko kaiol apaiñak. Gerrika 216.
v. tbn. Enb 132. Anab Poli 30. Herr 1-9-1966, 3. Olea 18. Xa Odol 102. MMant 78.
azpisarrera-1
BULAR-KAIOLA.
Caja torácica.
Sabelaldeaz besterik ez duela iraganen orduan, bular kaiolan ez baita sartzen. Mde Pr 80. Nola besoaren harat-hunatek eskuineko sorbalda bertzelatzen duten eta zer gibelondo heldu zaion bulhar-kaiola edo sahets-hezurreria guziari. Lf ELit 275.
Sabelaldeaz besterik ez duela iraganen orduan, bular kaiolan ez baita sartzen. Mde Pr 80. Nola besoaren harat-hunatek eskuineko sorbalda bertzelatzen duten eta zer gibelondo heldu zaion bulhar-kaiola edo sahets-hezurreria guziari. Lf ELit 275.
azpisarrera-2
KAIOLA-TXORI.
"(V-och), jilguero" A.
Lika-puske bat adarrean ipini ta gero kolkora kaiolatxori ta larratxori ta txirrizkilek. A BGuzur 131.
Lika-puske bat adarrean ipini ta gero kolkora kaiolatxori ta larratxori ta txirrizkilek. A BGuzur 131.
kaiola
-
kaiola....
-
1. (V, G, AN, L, BN, S; Urt III 179, VP ...
-
Artean txoria kaiolatik atera gabe neuka...
-
"(FSeg), cárcel" A. Tomas sarri egon za...
-
Abek bost ordu pasa ditugu kaiol ortan [...
-
2. "(V-gip), nido" A. Cf. Lar: "Jaula, v...
-
(Fig.). Hogar. Etxe artan, goi-beak maiz...
-
BULAR-KAIOLA. Caja torácica. Sabelaldea...
-
KAIOLA-TXORI. "(V-och), jilguero" A. Lik...
0 / 0 BULAR-KAIOLA >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
