OEH - Bilaketa
42 emaitza jakile bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (39)
- aditu
- 1 aitor
- arraiño
- begiluze
- begirari
- begiratzaile
- belagile
- beldurti
- berrikeria
- bihoztoitu
- birao
- defendatu
- enara
- erranbide
- etxezain
- ez
- faltsugoa
- gabe
- hasle
- hitz
- ikusle
- inor
- itsas enara
- jainko
- legez
- lehensortu
- lekuko
- lekukotasun
- oinaze
- oso
- premutasun
- probabilista
- promes
- silogismo
- 1 so
- testimoniaje
- testimonio
- udaberri
- zerbitzatu
goiburua
jakile.
sense-1
1.
(BN-mix, S; SP (que cita a O), Gèze, Dv (S), H; y- Arch VocGr (s.v. lekhükoa), Lecl, VocBN
)
Ref.:
A;
Lrq
.
Testigo. "Témoin. Gezurrezko iakilea, faux témoin" SP. " Iakille (BN-mix, S), lekuko, testigu" Zait Sof II 153. v. lekuko. Tr. Propio de la tradición suletina y mixana. Lo emplean también Pouvreau y algunos autores meridionales del s. XX.
Iakile falsü ez izala, ez iagoitik gezürti. Bp I 47 (FPrS 14 iakile, CatLan 14, CatS 7 jakile). Erretoraren edo haren lekhükoaren eta laur iakileren aitzinian. Ib. 81. Irririk eztagien <-quien> begitartea bihotz latzaren iakilea. O Pr 280. Batak dütü aiziak eramaiten, berziak daude etsaiaren ahalkiaren jakile. Egiat 238. Arrañak jakile har eta hek litzakie kundena. Etch 306 (lo recogen tbn. ChantP 182 y Or Eus 282). Izanen zirela algarrentako Jinkoari egin zien promesaren begirazale eta jakile. Ip Hil 66. Eperkumeen atzetik laister egin ninan, aritzak beste yakillerik gabe. Or Mi 13. Azkenean azaldu ziran gezurrezko yakille (testigu) bi. Ir YKBiz 476. Nor zen ixilpeko jakillea? Etxde JJ 135. Crookes, Geley eta V. Schrenck-Notzing jakintzari argiak jakile ditugu egitan gerta ditezkela. Mde Pr 329. Pan berberak, Arkadi iakile, garaitua dala aitortuko luke. Ibiñ Virgil 43. Ikusten duena kontatzen du, jakile legez. MEIG III 126.
v. tbn. Mst III 22, 4. AstLas 26. Chaho AztiB 14. UNLilia 15. Gazt MusIx 117.
Testigo. "Témoin. Gezurrezko iakilea, faux témoin" SP. " Iakille (BN-mix, S), lekuko, testigu" Zait Sof II 153. v. lekuko. Tr. Propio de la tradición suletina y mixana. Lo emplean también Pouvreau y algunos autores meridionales del s. XX.
Iakile falsü ez izala, ez iagoitik gezürti. Bp I 47 (FPrS 14 iakile, CatLan 14, CatS 7 jakile). Erretoraren edo haren lekhükoaren eta laur iakileren aitzinian. Ib. 81. Irririk eztagien <-quien> begitartea bihotz latzaren iakilea. O Pr 280. Batak dütü aiziak eramaiten, berziak daude etsaiaren ahalkiaren jakile. Egiat 238. Arrañak jakile har eta hek litzakie kundena. Etch 306 (lo recogen tbn. ChantP 182 y Or Eus 282). Izanen zirela algarrentako Jinkoari egin zien promesaren begirazale eta jakile. Ip Hil 66. Eperkumeen atzetik laister egin ninan, aritzak beste yakillerik gabe. Or Mi 13. Azkenean azaldu ziran gezurrezko yakille (testigu) bi. Ir YKBiz 476. Nor zen ixilpeko jakillea? Etxde JJ 135. Crookes, Geley eta V. Schrenck-Notzing jakintzari argiak jakile ditugu egitan gerta ditezkela. Mde Pr 329. Pan berberak, Arkadi iakile, garaitua dala aitortuko luke. Ibiñ Virgil 43. Ikusten duena kontatzen du, jakile legez. MEIG III 126.
v. tbn. Mst III 22, 4. AstLas 26. Chaho AztiB 14. UNLilia 15. Gazt MusIx 117.
azpiadiera-1.1
Gutiri bere burua agertzea, zu bihotz jakile bethi bilhatzea.
"Inspectorem cordis."
SP Imit III 45, 5 (Ch gure bihotzeko lekhuko eta iuieari bezala zuri bethi behatzea).
sense-2
2.
(c. sg. A; Dv, H),
jakinle
(Lar, Añ). Sabedor, conocedor. "Sabidor" Lar y Añ. "En général, qui sait, qui connait, est informé. Enuzu zure goguaren iakile" H.
Zeren ni naiz iujea eta sekeretu guzien iakilea, ezagutlea. SP Imit III 46, 3 (Mst ezagützalia). Bizkitartean egiak azkenekotz egin zuen bere bidea, eta huna zer ikhasi ginduen jakile onetarik. Prop 1881, 23.
Zeren ni naiz iujea eta sekeretu guzien iakilea, ezagutlea. SP Imit III 46, 3 (Mst ezagützalia). Bizkitartean egiak azkenekotz egin zuen bere bidea, eta huna zer ikhasi ginduen jakile onetarik. Prop 1881, 23.
sense-3
3.
"
Jakile llaman o llamaban en Zuberoa al adivino"
A Morf 67.
sense-4
4.
Erudito, entendido.
Gauza hautemangarri bat da mintzai-jakileetarik gehienak eskuara jakin-nahiak ez direla izan. Lacombe LEItz 78.
Gauza hautemangarri bat da mintzai-jakileetarik gehienak eskuara jakin-nahiak ez direla izan. Lacombe LEItz 78.
azpisarrera-1
JAKILE EGIN
(Tras gen.). Hacer sabedor de, comunicar. v. jakitun
(2).
Bihotza zabaldu eta eginkizunen baten jakile edozein neskatila egin ezkero, bestei berehalaxe esan eta utzarazi egiten zion eginkizuna. Osk Kurl 48. Noizpait, joan den udaberrian edo, bere asmoaren jakile egin ninduen. MIH 297.
Bihotza zabaldu eta eginkizunen baten jakile edozein neskatila egin ezkero, bestei berehalaxe esan eta utzarazi egiten zion eginkizuna. Osk Kurl 48. Noizpait, joan den udaberrian edo, bere asmoaren jakile egin ninduen. MIH 297.
jakile
-
jakile....
-
1. (BN-mix, S; SP (que cita a O), Gèze,...
-
Gutiri bere burua agertzea, zu bihotz ja...
-
2. (c. sg. A; Dv, H), jakinle (Lar, Añ)...
-
3. " Jakile llaman o llamaban en Zuberoa...
-
4. Erudito, entendido. Gauza hautemangar...
-
JAKILE EGIN (Tras gen.). Hacer sabedor d...
0 / 0 JAINKOA JAKILE >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
