Harremana

    OEH - Bilaketa

    110 emaitza jabetu bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    jabetu.
    sense-1
    1. (ia- SP), jaubetu (Vc ap. A) .
    (Aux. intrans. bipersonal). Proteger, salir en defensa (de). " Iabe zakitza bere herstura handian, prenez-le en votre protection" SP. "Patrocinar, proteger" A.
    Spiritu Sainduaz iabetu izan zaikun Iauna laudatu dela. Lç ABC B, 1v. Maleziaz eta arrazoinaren kontra berzeren faltari iabetuz. Harb 34s. Iainko Iauna, iabe bekit / zure izen saindua. Hm 115. Nik errixta egiten diotet umeai, baña ama jabetzen zaiote. (AN) 'Yo reprendo a los hijos, pero su madre sale a su defensa' . Or ( in MEIG I 222 ).
    sense-2
    2. (V-gip, G-goi, L, BN; Urt I 180, Ht VocGr 328, Lar, Añ, Dv; ia- SP, H; ya- Lecl, Arch VocGr, VocBN ), jaubetu (V; Añ), jabatu (ia- H) Ref.: A (jabetu, jaubetu); JMB At; Etxba Eib; Elexp Berg. .
     (Aux. intrans.). Adueñarse, apoderarse, hacerse con. "(Hacerse) dueño de algo" Lar, Añ. "Apropiarse" Añ. "S'appoprier, usurper la propriété. Bertzerena denaz iabetzea, [...]" H. " Zeintzuk jabetu dira guk genduzen gauzekin " Etxba Eib. . " Neu jabetu naiz zure erlojuakin " Elexp Berg. . Tr. Documentado en todos los dialectos, salvo en suletino. Con complemento en caso sociativo (-kin / -gaz jabetu ) en lugar del instrumental (-z jabetu ), más general, se encuentra en textos vizcaínos y guipuzcoanos.
    [Naturalezak] bereak ditu maite eta iabetu nahi du gauza guziez. Ch III 54, 10. Ofrenda diozozu zure bihotza, othoizten duzularik, arren iabe dadin osoki. He Phil 530. Hil-arazi duzu Naboth, eta yabetu zara haren ontasunaz. Lg I 361. Jinkoa bera orduan yabetuko da zure bihotzaz. Mih 12 (v. tbn. 5). Zenbat daude jabeturik bertzeren ondasunes malamente . (200). LE-Ir. Judasek urkatu zuen burua jabetu zalako Satanas bere korputz ta animarekin. Mg CC 250 ( PAb 205 jaubetu ). Yabetu dire manatzeas terrorearen medios. FrantzesB I 91. Jaubetu gaitian bere amodijuak guretzat prestaurik daukazan neke laster igaroko diraneen sari amaibagaakaz. JJMg BasEsc V. Erdu, Jauna, nire biotzera, jabetu zaite nigaz. Añ EL1 119. Fernando zazpigarrena bere koroaz jabetu zan artean. Izt C 507. Burrunban zarabilkan maizenik haizkora, / geroztik ingurutan yabetzen ikhara. Hb Esk 35. Aurkiturik ondasunak ugarituteko jatorrijak, eta arturik eurakaz jabetuteko neurrijak. (1860). BBatzarN 191. Neguaz primadera zenean yabetu, / sasi baten hegian apexa zen sortu. Elzb Po 188. Herrietako nahiaren kontra herri-eskolez jabetu zirenean. HU Zez 110. Egin ahala egiten dute erreferaz jabetzeko. Zby RIEV 1908, 88. Norbeit eskuaraz jabetu nahiz / ager baledi lanetan. Ox 162 (v. tbn. 76). Ta bein ixen orregaz jaubetu ezkero... Enb 146. Merke jabetuko da txakur baterekin. Ib. 164. Asiatik hurbil aurkitu uharteez jabetuak ziren. JE Ber 68. Emazteaz jabetzeko ez da asko naitasuna. Alz Burr 11. Alemanak zearo yabetu ziran txeketarren aberriaz. Ldi IL 162 (v. tbn. BB 134). Ikuskizunaz jabetzeko balio-ezartzeak egin ditzan eratu dan Batzordean. "Para la incautación" . EAEg 3-1-1937, 713. Antiochus Siriako errege bat jabetu zen Jerusalemeko hiriaz. Zerb IxtS 75 (v. tbn. Azk 34). Dohatsu eztiak, lurraz jabetuko baitira. Leon Mt 5, 4 (Lç lurra heredaturen baitute, He lurraren jabe izan, Ol lurra yarauntsiko dute). Aurpegia zurbildu zitzaion, auleria bere soñaz ziaro jabetu. Etxde JJ 34. Azkenekotz izugarrizko damu bat jabetu zen haren kontzentziaz hilketa horrengatik. Mde Pr 74. Dorregarairen alabeaz jabetu nairik ebillena. Erkiag BatB 84. Baña [emakumea] jabetu da bere buruz / esan du "Ez naiz umia!". Olea 278. Ia tirorik egin gabe jabetu zan Elosu eta Nafarratez. Alkain 123. Oso jabetu ziran gurekin bildurra ta eriotza ere. AZink 76. Naparrua guztiagaz jabetu ziran. Gerrika 59. Laborariek beharko zuten, ez da dudarik, beste nomahiren mailaz jabetu. Larre ArtzainE 117. Zenbateraino jabetu zen hizkuntzaz, itzulpenek ematen digute aditzera. MIH 261.
    v. tbn. Mb IArg I 366. Dh 48. Jaur 199. MarIl 54. Lard 99. Dv LEd 192. Laph 74. Prop 1880b, 14. EE 1882c, 379. AB AmaE 279. Arb Igand 67. CatJauf 33. ForuAG 335. Barb Sup VI. Inza Azalp 83. FIr 137. Etcham 60. JMB ELG 66. Eguzk GizAuz 43. TAg Uzt 173. ABar Goi 20. Lf Murtuts 50. SMitx Aranz 31. NEtx Antz 14. Basarri 20. SM Zirik 12. JEtchep 48. Vill Jaink 150. Gazt MusIx 129. Xa Odol 150. Ataño TxanKan 266. Onaind STeresa 86. Iabetu: Zait Plat 8. Yabetu: Gy 232. Elsb Fram 84. Ir YKBiz 421. GMant Goi 40. Jaubetu: CatBus 38. Garita-Onandia Veni mecum 120 (ap. DRA). BEnb NereA 89. Etxabu Kontu 65.
    azpiadiera-2.1
    (Con gen.).
    Zer egin zuen Kanaango erri eskeñien jabetu ziranean? Ub 34s. Zelan lurraren jaubetuko dira? CatBus 39. Baña besotik sangrau oraiñ egiñ arren, / egingo naz jaubetu ni kapotearen? AB AmaE 219.
    azpiadiera-2.1.1
    (Con radical en lugar de participio).
    Eunkida-lauren gaste azkerik; / buztarriz beste ainbeste: / maitia, zure jaube nintzala / gaur ogei eta bost urte. Enb 142.
    azpiadiera-2.2
    (Con ines.).
    Orra, Jauna, zeure eskuetan nire biotzeko giltzak; jabetu zaite nigan. Añ EL1 164.
    azpiadiera-2.3
    Hacerse cargo (de), responsabilizarse. "Ene alde jabetu da, il a pris parti pour moi" Dv. "Ortaz ezta iñor jabetzen, nadie se hace responsable" (G-bet).
    Ez aita, ez; ez du orrelako akabera behar gaizu orrek; ni jabetzen naiz gazte ortaz. Ill Pill 27. Instruzioak egiten jarri ninduten; eta etzan nitzaz iñor jabetu. AZink 109. Alakoetan oitura danez, iñor etzan jabetu txatxukeri artaz. Jakiña, danok ixilik. Ib. 112.
    azpiadiera-2.4
    (Aux. intrans. bipersonal). " Iabetu natzaio, je me suis rendu maître de lui" SP.
    Nahi bazaizko bizitze doatsuari iabetu, mespreza zazu presenteko bizia. "Beatam vitam possidere" . SP Imit III 56, 2 (Ch bizitze dohatsua irabazi nahi baduzu, Leon bizi dohatsuaz nahi bazira jabetu). Orhoitzapen batzuen mina bat-batean jabetzen baitzait. JE Ber 9. Eta hola, Samsonek indar guziak galdurik, filistindarrak aise jabetu zitzaizkon. Zerb IxtS 48. Etxekoen arpegi zorrotzak nabaitzean, berriro ere koldakeria jabetzen zitzaion. Etxde JJ 67. Eriotza jabetu zaio ari arras. NEtx LBB 375. Ikasi zuten ikasi, bide-lagunek, burutik egin-ta zegola, eta zer-nolako ero-aldia jabetu zitzaion. "Del género de locura que lo señoreaba" . Berron Kijote 145. Gosea oso jabetu zitzaigun. AZink 92.
    v. tbn. Gand Elorri 77.
    azpiadiera-2.4.1
    Baiña landaratu zan bezaiñ laister, burutapen larri bat barne-jabetu zitzaion.Berron Kijote 41.
    azpiadiera-2.5
    (Aux. trans. bipersonal).
    Nun dira gure legeak? / [...] Zetan ez doguz jaubetu biar / ixan ezkero geureak? Enb 62.
    sense-3
    3. (G-goi-to) Ref.: A EY III 283; JMB At. .
     (Aux. intrans.; su compl. es un sintagma nominal en caso instr., o una oración completiva o interrogativa indirecta). Enterarse; darse cuenta, percatarse. " Berri ori banekian nik; bart yabetu nintzan (G-to)" A EY III 283.
    Asko uste etzuan zerbaitez jabetu da bitartean Peru-Fermin: erderaz ari ditu inguruko guziak! Mok 17. Ixil-mandatarien bidez jabetu zan etsaia iru aldetatik zetorkiola. Or SCruz 67 (Aitork 162 iabetu, QA 79 yabetu). Unamuno'tar Mikel, yaun argiari, gure ausardi gorriaz yabetu dedin. Ldi BB 134. Erria jabetu dedin dijoa adierazpen au. "Para conocimiento general" . EAEg 16-11-1936, 309. Nola jabetu aiz kiskil oien asmoaz? Etxde AlosT 34. Zure senarra ez dedilla jabetu emen izan naizenik. Etxde JJ 134. Ortaz iabetu naiz. Zait Plat 92. Kristau erlijioa zer den ez nintzan ondo jabetu. Vill Jaink 9. Neskatxak, txikitatik, bera jabetu gabe, ama-egarria dakar, ama-sena. MAtx Gazt 29. Orduantxe iabetu ziren burniaren gogortasunaz. Ibiñ Virgil 72. Jabetu zaite, ene jauna, gauzak oso oker daudela. Lab SuEm 171. Etsai faltsoak jabetu dira / daukagun zentzu arlotez. MMant 117. Ikusi orduko jabetu ziran zer abiso-klase zekarren. TxGarm BordaB 44. Ez dakit zure arrazoibideaz ongi jabetu naizen. MIH 214. Bere buruaren nagusitasunaz aspaldi jabetua zen Larramendi ere. MEIG V 107.
    v. tbn. AZink 29. Gerrika 294.
    azpiadiera-3.1
    (H) .
    (Aux. intrans. bipersonal).
    Iakinez gero, enzunez gero eta entzunari iabeturik, gaitz da koleratu gabe [gelditzea] . 'Haberse hecho cargo de lo oído' . Ax 313 (V 208). Egin ez iakin iduri, disimula, ez egitekoari iabe, ez gainera har, egin bere burua itsu, mutu eta gor. Ib. 314 (V 208).
    sense-4
    4. " Nihor etzaio jabetzen gizon gaixto horri, personne n'essaie de tenir tête à ce méchant homme" Dv. "Relever un propos pour le contester ou contredire. Etzautzu nehor iabetuko nik erraten dautzudan gauzaren gainean " H. " Jabetu (con aux. intrans.), pedir cuenta de algo. Exigir responsabilidades: aita jabetu zitzaion semeari " Asp ANaf. .
    Ataungo ardangelan jardunki berperean ziarduala, jabetu omen zitzaion bertako mendi-mutil gazte indartsu bat. Izt C 251. Kontrarioa ateratzeko / baldin bazegon errian, / ta Jose Mari jabetu zaio / esan zun arrazoyian. EusJok II 64. Oraino gu uros, ez baitzitzaigun, gutarik bati, larderia zerbaitekin jabetuko. Larre ArtzainE 94.
    sense-5
    5. " Zure izenaz jabetzen da nahi dituen guzien egiteko, il se prévaut de votre nom pour faire tout ce qui lui plaît" Dv.
    Nezesario denean norbeiten erranaz yabetzea eta haren kontra bere ustearen erratea, xoill eztitasun eta artezia handiarekin hori egin behar da. He Phil 366.
    sense-6
    6. (Aux. trans.). "Rendre maître, donner la propriété. Hiltzerakoan iabetu ninduen bazter etxe batez, [...]" H.
    sense-7
    7. " Jabetü gitüzü holakoekin, nos hemos emparentado con tales" A (s.v. jabe).
    azpisarrera-1
    EZ JABETU EGIN. "Ez iaubetu egin (V-ger), hacerse el sueco" A Apend.

    jabetu

    jabetu
    0 / 0 bihotz-jabetu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper