OEH - Bilaketa
6 emaitza jabaldu bilaketarentzat
goiburua
jabaldu.
sense-1
1.
(O-SP→SP, Dv, A; ia- H).
Calmar(se), sosegar(se); parar(se). "S'adoucir et tempérer. Aroa jabalzen da, le mauvais temps diminue" O-SP 229. "Vacar, cesar, jabaldu, jabaldia, geraldia artu " Lar. "Se calmer, s'apaiser, s'adoucir" Dv. Tr. Documentado en autores labortanos y bajo-navarros. Al Sur lo emplean Azkue (BGuzur 145 ia- ), Zaitegi y Orixe.
Ather dakizkigun zuen obren kausaz nigarrak / eta iabal martirio emanak su inharrak. EZ Man I 122. Hango sukharra eta berotasuna ezta behin ere iabaltzen, eta ez beheititzen. Ax 601 (V 386). Element horren [suaren] indarrak / noiz behar du jabaldu? Monho 122. Athera dezan hartatik [otharretik] zertaz yabal gosea. Gy 37. Hari begiratu-eta zure justiziaren hasarrea jabal bedi. Dv LEd 151 (Cb Eg II 81 bigundu). Eta ordu berean jabaldu zitzaioen odol ithurria. Dv Mc 5, 29 (He, IBk agortu, Ol idortu). Izurritea jabaldu artean Manrezan egon zadin kontseilatu zion. Laph 34. Nolako astea ez dute han iraganen, zain eta odol osasunerako segurtamenak egunetik egunera jabalduak! JE Ber 88. Zerk, Aitorren bihotza, jabalduko zitu? Iratz 40. Aren omenez zure aserre gorria yabaldu. Zait Sof 17. Jabaldu behar zen, ordea, eta bere buruaren jabe egon. Mde HaurB 77. Arrezkero, etsai aren amorrua iabaldu zan. Or Aitork 224. Eriak sendatzen zituen, paganoak girixtinotzen, herrak jabaltzen. Othoizlari 1958, 153. Noizbait jabaltzen bazautzu, lagun, zaramazkien haizea. Xa Odol 295. Izan ditut ene gisako dudak eta zalantzak, luzaz ezin jabalduak. Larre ArtzainE 108.
v. tbn. Ox 119. Etcham 123. Lf ELit 120. Yabaldu: Lg II 164. Hb Egia 27.
Calmar(se), sosegar(se); parar(se). "S'adoucir et tempérer. Aroa jabalzen da, le mauvais temps diminue" O-SP 229. "Vacar, cesar, jabaldu, jabaldia, geraldia artu " Lar. "Se calmer, s'apaiser, s'adoucir" Dv. Tr. Documentado en autores labortanos y bajo-navarros. Al Sur lo emplean Azkue (BGuzur 145 ia- ), Zaitegi y Orixe.
Ather dakizkigun zuen obren kausaz nigarrak / eta iabal martirio emanak su inharrak. EZ Man I 122. Hango sukharra eta berotasuna ezta behin ere iabaltzen, eta ez beheititzen. Ax 601 (V 386). Element horren [suaren] indarrak / noiz behar du jabaldu? Monho 122. Athera dezan hartatik [otharretik] zertaz yabal gosea. Gy 37. Hari begiratu-eta zure justiziaren hasarrea jabal bedi. Dv LEd 151 (Cb Eg II 81 bigundu). Eta ordu berean jabaldu zitzaioen odol ithurria. Dv Mc 5, 29 (He, IBk agortu, Ol idortu). Izurritea jabaldu artean Manrezan egon zadin kontseilatu zion. Laph 34. Nolako astea ez dute han iraganen, zain eta odol osasunerako segurtamenak egunetik egunera jabalduak! JE Ber 88. Zerk, Aitorren bihotza, jabalduko zitu? Iratz 40. Aren omenez zure aserre gorria yabaldu. Zait Sof 17. Jabaldu behar zen, ordea, eta bere buruaren jabe egon. Mde HaurB 77. Arrezkero, etsai aren amorrua iabaldu zan. Or Aitork 224. Eriak sendatzen zituen, paganoak girixtinotzen, herrak jabaltzen. Othoizlari 1958, 153. Noizbait jabaltzen bazautzu, lagun, zaramazkien haizea. Xa Odol 295. Izan ditut ene gisako dudak eta zalantzak, luzaz ezin jabalduak. Larre ArtzainE 108.
v. tbn. Ox 119. Etcham 123. Lf ELit 120. Yabaldu: Lg II 164. Hb Egia 27.
sense-2
2.
"(B), debilitarse"
A.
sense-3
3.
"(L-ain), jabaldu begiak, entornar los ojos"
A.
azpisarrera-1
JABALDUXE
(Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
Hilabethe bat gurekin egon ondoan, eritasuna jabaltzentxe hasi zen. Prop 1881, 30. Guzien alegrantzia jabalduxe zelarik. Prop 1911, 279. (ap. DRA)
Hilabethe bat gurekin egon ondoan, eritasuna jabaltzentxe hasi zen. Prop 1881, 30. Guzien alegrantzia jabalduxe zelarik. Prop 1911, 279. (ap. DRA)
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
