(G-goi-to-nav, AN-larr-5vill-araq-ulz; Lar, Añ (G)), izai (G-to-bet, AN-gip-larr-5vill; Lar, Añ (G), H (G)), itxain (L, BN, S; SP, VocBN , Dv (BN), H), izein (G-nav, AN-araq-olza), izei (AN-ulz), ixain (H), itzai (H), itzain (BN-baig; H), ixixan (S), urzan (V-gip), uzen (H (V)), uzan (V; Añ (V), Izt 108v), uzun (A Apend), usen (H (V)), usan (V), uxan (V-gip) Ref.: Bon-Ond 146; A (izai, izaiñ, itxain, usan, uzan, ixixan); Lh (itxain); Iz Ulz (izañe, izeie), To , IzG (izai, izain), UrrAnz y ArOñ (usan); Satr CEEN 1972, 51; Echaide Nav 113; Elexp Berg (urzan , usan, uxan).
Sanguijuela. "Sangsue" SP. " Ixainak hartze, s'appliquer (prendre) les sangsues" H. v. antxa, 1 itain (2), zizain. Tr. Documentado en los textos desde finales del s. XVIII. Emplean izai(n) los autores guipuzcoanos e itxain los septentrionales López, Elissamburu y Barbier. En los vizcaínos se documentan formas con u- inicial.
Itxainak eraxikiak direnian zer nahi dute? Erien odoletik ase. AR 311. Ala nola zalkeak eta izaiak txupatzen dute odola. LE Urt 112 (ms. 39v ala nola ziráñak; el término zalkeak que añade el editor parece deberse a confusión con zizaña). Txupau gura leuke, uzanak odola legez. fB Ic III 307. Ezer ezin janik / purgakin, aiudakin, / izaiak atzean / urtearen erdian / etziñik oiean. It Fab 171. Etxagun Iauna etxean / lenen sortu zana / ta errenteruen usan / aseten eztana. Azc PB 324 (Ur PoBasc 285 uzen). Uxaran, itxain edo odol edale goseenak. Elsb Fram 157. Judua izaiña bezelakoa da erri guzi guzietan. Ezale 1898, 44. Sastre mear bat, oso ezaguna erriyan, bere osabari izaiak jartzen ari dala. Iraola 116. Xintximariak edo itxainak, odol-edaleak. Barb Sup 67 (v. tbn. 68). Uretan sartzea aski, ta izaina zangoetan itsasten. Or Mi 11 (Eus 87 izai). Olaxe zapalduak bizi izan gaituk nekazariok. Izaia beti gure odolak edaten. Ataño TxanKan 27.
v. tbn. TAg GaGo 98 (izañ). Usan: Kortazar Serm 180. Uzan: JJMg Mayatz 53.