(G; H; -kh- SP, Dv, H), irakasla (V), erakasle (S; Lar, H) Ref.: A (irakasla); Lrq (erakatsle) .
Maestro, profesor; que enseña. Cf. Lar: "Doctorar, irakasletu". v. irakaslari, irakastari, irakastaile . Tr. Documentado ya en Leiçarraga; hay testimonios, aunque escasos, de todos los dialectos, siendo especialmente frecuente en autores meridionales del s. XX. Al Norte se emplean tanto irakasle como erakasle . En la tradición meridional irakasle es mucho más frecuente que erakasle, que aparece sólo en unos pocos ejs. guipuzcoanos y en Lizarraga de Elcano. En DFrec hay 437 ejs. (uno septentrional) de irakasle y 29 (18 sept.) de erakasle .
Ignorantén instruizale, haurrén irakasle. Lç Rom 2, 20 (Tit 2, 3 irakatsle). Eleizako irakasle edo doktore santuak. Lar SAgust 3 (1 erakasle en contexto similar). Alan irakasten dau San Ignazio irakasle andiak. Añ EL1 16 (cf. Izt C 500: Irakasle Isasti jakintsuak ). Denbora izan oi da maisu erakasle segur bat. Bv AsL 189. Ez dute breton erakaslerik izanen eskoletan. HU Zez 123. Nabarmenkeriaren irakasla ta zabaltzallak. Itz Azald 151 (Berb I 62 (ap. DRA) irakasle). Jaungoiko-jakituriaren irakasle-batzordeak atondu dau. KIkV 1. Ai zuei, lege irakasle ta Farisau itxuratioi! Ir YKBiz 400. Artillerizko irakasle bezela Euzkadiko Guda-Ikastolan sartu da. EAEg 8-3-1937, 1227. Jaun Apezpikuak irakasle igorria zuen St Louis de Gonzague deitu Baionako ikastetxerat. Zerb Azk 83 (62 erakasle). Unibertsitatean irakasle zen. Mde Pr 248n. Aren biziko iardunean irakasle-ikaslerik etzan izan, bestela-baitakoan, alegia deus ez, ari izan zan. Zait Plat 102. Bertan bi ziran irakasleak, lekaime bi. Etxabu Kontu 10. Neska euskaldun bat ziteken erakasle, maistra. Ataño TxanKan 166. Aita Santuak [Santa Teresa] Elizako Irakasle [="Doctrix Ecclesiae"] autortzea. Onaind STeresa 124. Unibertsitateko irakasle zen. MEIG VIII 78.
v. tbn. ES 190 (-kh-; 91 irakatsle). CatBus 17. Dh 79 (-kh-). Dv 1 Cor 4, 15 (-kh-). BBatzarN 189. Aran SIgn 99. Arb Igand 36. A in Azc PB 5. Echta Jos 37. JE Bur 56. Lander RIEV 1912, 554. Ayerb EEs 1912, 153. Ag G 58. ForuAB 89. A Ardi 101. Eguzk LEItz 21. Etxeg Itzald II 154. ArgiDL 64. Ox 194n. Inza Azalp 101. FIr 135. Enb 207. Ldi IL 122. Laux BBa 136. Munita 30. Etxde JJ 18. Or Aitork 108. Akes Ipiñ 10. Erkiag Arran 135. Zait Plat 124. Vill Jaink 35. Osk Kurl 143. Gazt MusIx 60. BEnb NereA 128. Ibiñ Virgil 26. Alzola Atalak 127. Gerrika 173. Larre ArtzainE 142. MIH 230. Irakaslea (det.): Cb CatV 29. Altuna 10. Irakasla: Mg PAb 126. Ur MarIl 35. AB AmaE 181. Ag Kr 151. Enb 42. Erakasle: Bp I 27. CatBurg 20. Cb EBO 50. LE Kop 28. Laph 132. Aran SIgn 54. Prop 1896, 281. Zub 33. JE Ber 100. Lf in Zait Plat XV. Larz Senper 96. Ardoy SFran 70. Xa Odol 25. Larre ArtzainE 196.