Harremana

    OEH - Bilaketa

    8 emaitza iradoki bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    iradoki.
    tradizioa
    Tr. Atestiguado ya en Leiçarraga, al Norte se documenta tbn. en CatOlo , Chourio, Haraneder, HeH , las pastorales suletinas Abraham y StJul y en un texto tbn. suletino de Larrasquet. Aparece tbn. en un texto alto-navarro de finales del s. XVI y en Mendiburu, así como en autores cultos del s. XX, en estos últimos con el sentido de 'sugerir, inspirar' principalmente. En cuanto a la distribución de variantes, se encuentra iradoki en Leiçarraga y textos suletinos (salvo en Larrasquet) e idaroki en Haraneder y textos meridionales. Hay adémas idoroki en Chourio (ap. H) y eradoki en HeH y Larrasquet. En DFrec hay 2 ejs. de idaroki y uno de iradoki; hay además 2 de idarokizun 'sugerencia'.
    sense-1
    1. (H), idaroki (SP (sin trad.), Lar, H), idoroki (H), eradoki (H).
    Sonsacar, hacer decir; hacer emitir (llanto, gritos, etc.). "Sonsacar [...], conseguir algo con maña, como el descubrir un secreto" Lar. "(Sacar a alguno del) buche algún secreto" Ib. "Tirer quelque chose de quelqu'un, le lui faire dire ou révéler: Erran nahi etzituen gauzak gordeak zeduzkanak, arnoak iradokitzen diotza gizonari " H.
    Has zekitzon skribák eta fariseuak hagitz hertsen eta propos iradokiten anhitz gauzaz. "À lui tirer de la bouche propos de plusieurs choses" . Lç Lc 11, 53 (TB ahotik atherarazten). [Juezari?] zerbait iradokiko ziola sudus. (Echauri, 1598). ReinEusk 106. Zerbaitetan hura atzeman nahiz eta ahotik hari zerbait idaroki nahiz, ondoan hartaz akusatzekotzat. He Lc 11, 54 (HeH zerbait haren ahotik eradoki aiherrez; Azkue traduce eradoki de este ej. como 'coger, cazar'; cf. infra (2)). [Jesusek] idaroki zien beren barrenean zuten uste galdu hau ta esanerazi [...]. Mb IArg I 275. [Hitz] orien lekuan esain ditu bere bihotzak idarokitzen diotzanak. Mb JBDev 247 (Azkue traduce "inspirar"). Zer aiak bihotz berak bere naigabeekin [...] anitz aldiz Adan gaisoari idarokitzen ziozkanak! Mb OtGai I 150. Era onetako damuak idarokitzen dituen negarrak. Mb OtGai II 133. Adiskidetasun berezi batek [...] barnian egon beharrak idorokiko tuena. Ch (ed. 1788) 49. Larrajésa [...] üskára plañ eta elhía zórotz, ári ziuá égin ahálak égin élhe eadokítzen. "De lui faire exposer ses théories politiques" . Lrq Larraja RIEV 1931, 235.
    azpiadiera-1.1
    (H, que cita CatOlo ).
    Proferir, emitir (palabras, etc.).
    Aphezak mezaren erraitian konsekrazionezko hitzak ahotik iradoki dütian bezaiñ sarri. CatOlo 97.
    azpiadiera-1.2
    " Iradoki (R-uzt), provocar, tentar" A.
    sense-2
    2. (O-SP→A, H).
    Sacar, hacer salir. " Idarokitea, faire sortir" O-SP 223. "Faire sortir au dehors, tirer dehors, ôter quelque chose de la place qu'elle occupe. Xorikumeak ohantzetik iradoki, avoir fait sortir les petits oiseaux de leur nid" H.
    Tronpatzen zütu koki horrek, / xarmatü zütü osoki, / zure zenzü orotarik / zütü iradoki. StJul 38r. Oro hiri huntarik iradoki behar tüzü. Abraham. (ap. DRA)
    sense-3
    3. eradoki (S ap. Lrq; H), eraduki (L, BN ap. Lrq). "Faire enlever" Lrq.
    sense-4
    4. idaroki (A, Bera). Inspirar; sugerir. Cf. supra (1) la trad. de Azkue del ej. de Mendiburu.
    Baliteke berari ere gogoak ematea, baina, Lizardik aurrea artu zion, beintzat burura idaroki ez bazion ere. Or Y 1933, 412. Itxaropena idarokitzen badidazu. 'Si me haces concebir esperanzas' . Zait Sof 33. Orduko eskolastikuek idaroki zioten aburu ori. Or QA 170. Irakurketa onek idarokitzen didana. "Suggerit" . Or Aitork 408. Aiek [...] Iainkoak agindu ta idaroki bezala orduko gauzetaz balia ziran. Ib. 65 (v. tbn. 59 y 206). Itxaropenez betea dut gaurko eguna: ori idarokitzen didate belardi zabal berdeak. Txill Let 111. Milla atson idaroki dizkio ezatasunak guziari ta margo arrigarriak argitu etxeak eta kaleak. Ib. 50. Ederraren "ideia" idaroki (inspirar) oi dit. Zait Plat 36. Nai bizi ori iainkoren batek idaroki omen zion. Ib. 87. [...] Orra semeak amari goza-gozaro idaroki eutsana. Erkiag BatB 27. Iainkoak idaroki diona oker artu duna. Or ( in Gazt MusIx 44 ).
    sense-5
    5. "Coger, cazar" A (cf. supra el ej. de HeH).
    Eiza eradoki aierrez ziñan eta zoriak zerau eizatu zaitu. Zait Sof 135.
    azpisarrera-1
    IRADOKIZKO (Adnom.).
    Onen bidez ain / barru det orain / idarokizko txingarra. EA OlBe 70.

    iradoki

    iradoki
    0 / 0 PROPOS IRADOKI >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper