OEH - Bilaketa
65 emaitza intziri bilaketarentzat
Sarrera buruan (7)
Sarrera osoan (58)
- adia
- amaigabe
- antzo
- atabal
- atsekabealdi
- atzerri
- atzerrialdi
- aurtiki
- auskalo
- barkatu
- biharamun
- bitarte
- buru-ukapen
- 2 erdi
- 1 erosta
- esan
- esanezin
- espiritu
- euri
- ezpeldi
- gero
- gisa
- 1 hor
- hostope
- 1 ihesi
- inskiri
- intsiri
- intzi
- intzina
- intzira
- intzire
- intzirin
- intziritxo
- inzini
- inzkuru
- iradokigai
- izkiritu
- kirrink eta kurrunk
- 1 kuku
- lazgarri
- mehe
- 1 min
- minberatsu
- mingulin
- minkor
- murtzuri
- negar
- oihuska
- surmur
- suspirio
- 2 tartaka
- ulu
- unzuri
- urrikari
- urruma
- uxter
- zerraldo
- zinkurka
goiburua
intziri.
sense-1
1.
(V, G, AN-larr, S; -nz- Lar, Añ (V, G), Lecl, Gèze, Dv, H),
intzirin (BN; O-SP 230, SP (+ -nz-), Lar, Dv),
intzire ( VocBN
→A, Dv),
intzira (Dv, A),
intzina (G-to; H (G, L, BN)),
intsiri (Sal, R),
inskiri (R),
inzkuru (R-vid),
inzini (B),
intzi
Ref.:
A (inskiri, intzina, intziri, intzirin, intsiri, inzini);
Mdg 125;
Lrq;
Iz ArOñ;
Asp Leiz2
.
Gemido, quejido; grito de animales. "Gémissement" SP. "Quejido, en los perros y otros animales" Lar, Añ. "Chillido" Lar in Aq 1343. "Queja, cuita infundada o poco motivada" A. "(V), latido de perro" Ib. " Intzírixa batzuk, unos gritos de dolor" Iz ArOñ. "Aullido alegre de perro" Asp Leiz2. v. zinkurin. Tr. Documentado en todos los dialectos. In(t)ziri es la forma más frecuente en textos meridionales. Emplean intzirin Haramburu, Axular, Hiribarren, Orixe, Zaitegi, Mirande y Larre (intzirina , con -a constitutiva, en la traducción labortana de Orreaga y en Zerbitzari, e intzina en Diharassarry). Hay intzira en Duvoisin, J. Etchepare, Oxobi, Lauaxeta e Iratzeder, intzire en Barbier e Iratzeder, e intzi en Xenpelar. En DFrec hay 7 ejs. de intziri .
Ezin eusi daian orak, inziria. "El perro que no puede ladrar, hacer gruñir" . RS 380. Hango kantuak, leloak eta bozkarioak izanen dira aiak, hatsbeherapenak, inzirinak, nigar-xopinak eta arrenkurak. Ax 588 (V 378; 282 (V 188) intzirin). Kea, sua, garra, negarra, deadarra, ta inziria lastimagarriak baizik an etzan. Cb Eg II 209. Inziri illetazkuak egingo ditu. Mg PAb 92. Gustija da negarra, garrasija, uluba, zispuruba, aijarija, inzirija eta diadarra. Astar II X. Sentitzen det onetan / negar-intziria. It Fab 114 (v. tbn. negar-intzira en Gand Elorri 99). Ez ahantz zure amaren intzirak. Dv Eccli 7, 29. Españako leoiaren / orroe-intziriak / irazartu ditube / euskaldun erriak. Afrika 61. Azotez ebaki ta intzi bat gabe / artu zuen pazientziya. Xe 323. Intzire bat badirudi. (BN-baig). Orreaga 87. (V, G, AN-5vill, S intziri, G-nav, AN-5vill, Ae inziri, AN-araq negar-inziriya, L-sar intzirina bat) Duda bagarik esan nai ebela uste dot, / nausia ill jakola, aren [txakurraren] intziriak. AB AmaE 363. Azkenean, agoniako intzina bat egiten duelarik, [xoriñoa] erortzen da sugearen aorat. Dih EE 1903, 284. Eskualdun laborari etxeak, bat bertzearen ondotik, intzire-karraska batean, lurrerat badoazi. Barb Sup V. Portutik alkarren gertutzuan arkitzen baziran lenen irixteko intziriakin, estropadaran [sic] bezela, egiñalako etortzen ziran! Elizdo EEs 1925, 214. Sekulako intziretan Oxalde. Ox 198. Menditik yatort leunkiro abots baten intzira. Laux BBa 38. Ixo, ixo, lurtarrak, / entzun gaur ixillik, / Belenen jaiotako aurtxoaren intzirik. EA (ap. DRA ). Mila intzirina hasi zauzkun orduan, baizik eta deusik etzutela etxean. Zerb Gerlan 57. Intzire sarkorra! Iratz 27 (188 intzira). Haren gorputza oro ikara jartzen zelarik, ez zuen ez intzirina bat, ez hats-behera bakar bat ere itzurtzera utzi. Mde HaurB 99 (en la ed. original (112) intziri). Biaramonean, miñ eta oiu ta intziri, belarriak betetzen zitizun. Or Aitork 114 (Eus 409 intzirin). Urrundik intziri espirituzko bat elduten jat, ume jaiobarri illa lako. Azurm ( in Gand Elorri 221 ). Patariak, ots ezaguna entzunik, intziri samurra egin eban. Erkiag BatB 95. Ipar aizeak kale zokoan intziri. NEtx LBB 222. Livre sterling Angleterrako diruak bazuen intziri. SoEg Herr 5-12-1968, 1. Minari eta sendatzaileari mili ka eta milika intzirin amultsu batekin. Larre ArtzainE 106. Kantauri itxas-ertzaren aurka datozen olatuak eta haitz-zuloetako haizearen intziria hitzak zireneko denboretakoa. MEIG IX 139. (en colab. con NEtx)
v. tbn. Kk Ab I 101. Zink Crit 31. Belaus Andoni 11. Lh Yol 45. Loram 339. SMitx Aranz 19. JEtchep 114. Onaind in Gazt MusIx 153. Vill Jaink 148. Ibiñ Virgil 104. Azurm HitzB 58. Berron Kijote 139. Casve SGrazi 162. Intzirin: Harb 339 (-nz-). Hb Egia 61. Zait Sof 21. Intzira: JE Bur 93. Ox 187. Inziri: VMg 50. Inziria: Arr GB 142.
Gemido, quejido; grito de animales. "Gémissement" SP. "Quejido, en los perros y otros animales" Lar, Añ. "Chillido" Lar in Aq 1343. "Queja, cuita infundada o poco motivada" A. "(V), latido de perro" Ib. " Intzírixa batzuk, unos gritos de dolor" Iz ArOñ. "Aullido alegre de perro" Asp Leiz2. v. zinkurin. Tr. Documentado en todos los dialectos. In(t)ziri es la forma más frecuente en textos meridionales. Emplean intzirin Haramburu, Axular, Hiribarren, Orixe, Zaitegi, Mirande y Larre (intzirina , con -a constitutiva, en la traducción labortana de Orreaga y en Zerbitzari, e intzina en Diharassarry). Hay intzira en Duvoisin, J. Etchepare, Oxobi, Lauaxeta e Iratzeder, intzire en Barbier e Iratzeder, e intzi en Xenpelar. En DFrec hay 7 ejs. de intziri .
Ezin eusi daian orak, inziria. "El perro que no puede ladrar, hacer gruñir" . RS 380. Hango kantuak, leloak eta bozkarioak izanen dira aiak, hatsbeherapenak, inzirinak, nigar-xopinak eta arrenkurak. Ax 588 (V 378; 282 (V 188) intzirin). Kea, sua, garra, negarra, deadarra, ta inziria lastimagarriak baizik an etzan. Cb Eg II 209. Inziri illetazkuak egingo ditu. Mg PAb 92. Gustija da negarra, garrasija, uluba, zispuruba, aijarija, inzirija eta diadarra. Astar II X. Sentitzen det onetan / negar-intziria. It Fab 114 (v. tbn. negar-intzira en Gand Elorri 99). Ez ahantz zure amaren intzirak. Dv Eccli 7, 29. Españako leoiaren / orroe-intziriak / irazartu ditube / euskaldun erriak. Afrika 61. Azotez ebaki ta intzi bat gabe / artu zuen pazientziya. Xe 323. Intzire bat badirudi. (BN-baig). Orreaga 87. (V, G, AN-5vill, S intziri, G-nav, AN-5vill, Ae inziri, AN-araq negar-inziriya, L-sar intzirina bat) Duda bagarik esan nai ebela uste dot, / nausia ill jakola, aren [txakurraren] intziriak. AB AmaE 363. Azkenean, agoniako intzina bat egiten duelarik, [xoriñoa] erortzen da sugearen aorat. Dih EE 1903, 284. Eskualdun laborari etxeak, bat bertzearen ondotik, intzire-karraska batean, lurrerat badoazi. Barb Sup V. Portutik alkarren gertutzuan arkitzen baziran lenen irixteko intziriakin, estropadaran [sic] bezela, egiñalako etortzen ziran! Elizdo EEs 1925, 214. Sekulako intziretan Oxalde. Ox 198. Menditik yatort leunkiro abots baten intzira. Laux BBa 38. Ixo, ixo, lurtarrak, / entzun gaur ixillik, / Belenen jaiotako aurtxoaren intzirik. EA (ap. DRA ). Mila intzirina hasi zauzkun orduan, baizik eta deusik etzutela etxean. Zerb Gerlan 57. Intzire sarkorra! Iratz 27 (188 intzira). Haren gorputza oro ikara jartzen zelarik, ez zuen ez intzirina bat, ez hats-behera bakar bat ere itzurtzera utzi. Mde HaurB 99 (en la ed. original (112) intziri). Biaramonean, miñ eta oiu ta intziri, belarriak betetzen zitizun. Or Aitork 114 (Eus 409 intzirin). Urrundik intziri espirituzko bat elduten jat, ume jaiobarri illa lako. Azurm ( in Gand Elorri 221 ). Patariak, ots ezaguna entzunik, intziri samurra egin eban. Erkiag BatB 95. Ipar aizeak kale zokoan intziri. NEtx LBB 222. Livre sterling Angleterrako diruak bazuen intziri. SoEg Herr 5-12-1968, 1. Minari eta sendatzaileari mili ka eta milika intzirin amultsu batekin. Larre ArtzainE 106. Kantauri itxas-ertzaren aurka datozen olatuak eta haitz-zuloetako haizearen intziria hitzak zireneko denboretakoa. MEIG IX 139. (en colab. con NEtx)
v. tbn. Kk Ab I 101. Zink Crit 31. Belaus Andoni 11. Lh Yol 45. Loram 339. SMitx Aranz 19. JEtchep 114. Onaind in Gazt MusIx 153. Vill Jaink 148. Ibiñ Virgil 104. Azurm HitzB 58. Berron Kijote 139. Casve SGrazi 162. Intzirin: Harb 339 (-nz-). Hb Egia 61. Zait Sof 21. Intzira: JE Bur 93. Ox 187. Inziri: VMg 50. Inziria: Arr GB 142.
azpiadiera-1.1
Zerua, auspez dagon katillu-barrua, / argi-intziritan zijoak galdua.NEtx LBB 209.
azpiadiera-1.2
"
Inzkuru da gizon batek pezu andi baten azkatako lurretik soinaraino atsaz arroitu egiten diona"
Mdg 125.
"(Sc), jadeo, ruidos de respiración, p. ej. al arrastrar un madero"
A.
azpiadiera-1.3
Exeri gaitezen emen, eguzkiaren azken laztan epel ta ipar aize arin ta maitale onen intzirira. Ataño TxanKan 19.
sense-2
2.
(Uso adv.).
Arnas au Aitagana / dadukat intziri. Or BM 40. Nora zaitut kuku, / maitea, ni emen lagaz intziri? "Con gemido" . Gazt MusIx 181.
Arnas au Aitagana / dadukat intziri. Or BM 40. Nora zaitut kuku, / maitea, ni emen lagaz intziri? "Con gemido" . Gazt MusIx 181.
azpisarrera-1
INTZIRI-EGILE
(El) que grita, gime.
Hastez [eskualdunek] izan dugu irri eta intzire egile [...]. Irrieri eman dugu irri, intzirieri kantu, eta orai irri edo intzire egileak ditugu gure adixkide eta irakurtzale hoberenetarik. GH 1924, 327.
Hastez [eskualdunek] izan dugu irri eta intzire egile [...]. Irrieri eman dugu irri, intzirieri kantu, eta orai irri edo intzire egileak ditugu gure adixkide eta irakurtzale hoberenetarik. GH 1924, 327.
azpisarrera-2
INTZIRI EGIN
(intziriñ e. Urt I 156). Gemir.
Nausiak txakurra zurratzean, inzirio egitea ez zaio gaitz, baña bai marmarraraz orzka egitea. LE Urt 14 (ms. 6r zinkúria). Gero, zerura begiratu, intziri egin ta esan zion. Ir YKBiz 230. Artaz negar ta intziri egiten zutela. Ib. 498.
Nausiak txakurra zurratzean, inzirio egitea ez zaio gaitz, baña bai marmarraraz orzka egitea. LE Urt 14 (ms. 6r zinkúria). Gero, zerura begiratu, intziri egin ta esan zion. Ir YKBiz 230. Artaz negar ta intziri egiten zutela. Ib. 498.
azpisarrera-3
INTZIRI-EROSTA.
Lamentación.
Iru egun astun barruko intziri-erosta minberatsua neska apaiñari agertu eutsanetik. Erkiag Arran 95.
Iru egun astun barruko intziri-erosta minberatsua neska apaiñari agertu eutsanetik. Erkiag Arran 95.
azpisarrera-4
INTZIRI ETA INTZIRI.
Gimiendo repetidamente.
Jon Doni Petri intzire eta intzire entzunik, erraiten dio bere lagunari [...]. Barb Leg 60. Jon Doni Petri intzire eta intzire. Ib. 60.
Jon Doni Petri intzire eta intzire entzunik, erraiten dio bere lagunari [...]. Barb Leg 60. Jon Doni Petri intzire eta intzire. Ib. 60.
azpisarrera-5
INTZIRI-MINTZIRI.
Sollozando.
Urtzoa iduri. Intziri-mintziri, kirrink eta kurrunk, lephoa bulharrean sartua biribil. SoEg Herr 4-7-1957, 1.
Urtzoa iduri. Intziri-mintziri, kirrink eta kurrunk, lephoa bulharrean sartua biribil. SoEg Herr 4-7-1957, 1.
azpisarrerakoSense-5.1
(
intzire-mintziretan
).
Anhitzetan izaiten zituen buruko min handiak. Baina intzire-mintziretan agusatzeko orde, geroago eta geiago ikasiz sendatzen zituen. GH 1933, 387.
Anhitzetan izaiten zituen buruko min handiak. Baina intzire-mintziretan agusatzeko orde, geroago eta geiago ikasiz sendatzen zituen. GH 1933, 387.
azpisarrera-6
INTZIRIZ
(S ap. Lrq; Lecl; intziriaz Lar in Aq 1342;
intzirez
VocBN A; intziriñaz Urt I 156). Gimiendo. "Nehor ez da zu bezain urosik eta bethi intzirez zaude" VocBN. "Intziriz ari, gémir" Lrq.
Inzirinaz zaude, etsaiak darraizkitzula. Harb 250. Anima tristeak negar ta deadar adiaz ta inziriaz gora ta bera. Cb Eg II 205. Zigoña bat gañetik / zan egan pasatzen, / otsoa intziriaz / asten zaio deitzen. It Fab 86. Bere karga pian leherturik, / lasto-jalea inziriz ari zen. Arch Fab 191. Su bazterrean idorrarazten zituen athorrak, intzirinaz eta sudur ziztuz. Hb Egia 138. Negarrez eta intziriaz erregutzen ordu osoan egoten ziran. Arr May 156. Arima herratuak intzirez kanpotik, / berotzera jin nahiz leihoen artetik! Barb Sup 185. Hego hil-sistuz, itsas marrumaz, oihan intzirez, dei minez, / Euskal-Herria zu ote zaitut negu gau hoitan auhenez? Iratz 125. Hartzen genduen atseden, / alhargunen intziriez alai. Mde Po 31. Etzitzaigun egoki illeta ua negar-intziriz ospatzea. Or Aitork 235. Errukizko Amari utsitzen dautso bere arima naigabetua, negar eta intziriz antxe dago. Onaind STeresa 28.
v. tbn. Altuna 111. Erkiag Arran 74. Intzirinaz: Arti MaldanB 230.
Inzirinaz zaude, etsaiak darraizkitzula. Harb 250. Anima tristeak negar ta deadar adiaz ta inziriaz gora ta bera. Cb Eg II 205. Zigoña bat gañetik / zan egan pasatzen, / otsoa intziriaz / asten zaio deitzen. It Fab 86. Bere karga pian leherturik, / lasto-jalea inziriz ari zen. Arch Fab 191. Su bazterrean idorrarazten zituen athorrak, intzirinaz eta sudur ziztuz. Hb Egia 138. Negarrez eta intziriaz erregutzen ordu osoan egoten ziran. Arr May 156. Arima herratuak intzirez kanpotik, / berotzera jin nahiz leihoen artetik! Barb Sup 185. Hego hil-sistuz, itsas marrumaz, oihan intzirez, dei minez, / Euskal-Herria zu ote zaitut negu gau hoitan auhenez? Iratz 125. Hartzen genduen atseden, / alhargunen intziriez alai. Mde Po 31. Etzitzaigun egoki illeta ua negar-intziriz ospatzea. Or Aitork 235. Errukizko Amari utsitzen dautso bere arima naigabetua, negar eta intziriz antxe dago. Onaind STeresa 28.
v. tbn. Altuna 111. Erkiag Arran 74. Intzirinaz: Arti MaldanB 230.
intziri
-
intziri....
-
1. (V, G, AN-larr, S; -nz- Lar, Añ (V, ...
-
Zerua, auspez dagon katillu-barrua, / ar...
-
" Inzkuru da gizon batek pezu andi baten...
-
Exeri gaitezen emen, eguzkiaren azken la...
-
2. (Uso adv.). Arnas au Aitagana / daduk...
-
INTZIRI-EGILE (El) que grita, gime. Hast...
-
INTZIRI EGIN (intziriñ e. Urt I 156). G...
-
INTZIRI-EROSTA. Lamentación. Iru egun a...
-
INTZIRI ETA INTZIRI. Gimiendo repetidame...
-
INTZIRI-MINTZIRI. Sollozando. Urtzoa idu...
-
INTZIRIZ (S ap. Lrq; Lecl; intziriaz Lar...
0 / 0 INTZIRI ETA INTZIRI >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
