Harremana

    OEH - Bilaketa

    76 emaitza iguriki bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    iguriki.
    tradizioa
    Tr. Propio de la tradición septentrional. En el s. XX parece que es más empleado por autores meridionales cultos que por los septentrionales. En DFrec hay 3 ejs., meridionales. Aparte de la más extendida var. iguriki, se encuentra iduriki en autores labortanos del s. XVIII y primera mitad del XIX; entre los suletinos, incluyendo a Tartas, la forma más usual es egürüki, hallándose además ügürüki en Belapeyre y Eguiateguy (en ambos alternando con la anterior). Hay además orki(tu) en textos roncaleses, iguruki en Tartas y Mirande, eguki en GaztAlm e igurikitu (un sólo ej.) en J. Etchepare (Ber 11). Duhalde emplea higuriki . El radical vbal. es iguriki --excepto en formas de imperativo del tipo igurikazu -- hasta el s. XVIII, encontrándose desde esta época igurik, que a partir del s. XIX es con mucho la forma más usual, aunque todavía se puede encontrar algún ej. de -ki: así p.ej. en Duhalde o en Goyhetche (30). En algunas formas de imperativo pierde la -k de la raíz: p.ej., egurion (AstLas 33).
    etimologikoa
    Etim. Quizá de egun + eduki , litm. 'diem tenere'.
    sense-1
    I. (Vb.).
    azpiadiera-1.1
    1. (L, BN-ciz-lab; Volt 50, SP, Ht VocGr 329, Lar, VocBN , Dv, H), igurikitu, iguruki (L), iduriki (Hb), eguriki (S; Dv), eguruki (S; Gèze, Dv), eguki (S), eulki (R), eurki (R-uzt), orki (R), orkitu (R), uguriki (S; Lecl, Hb, Dv, H) Ref.: A (iguriki, iguruki, eguriki, eguruki, eguki, eurki, orki, orkitu, uguriki); Lrq (eguruki, eguiok); Iz R 394; Gte Erd 161 .
     Esperar. "Atender, esperar" Lar. " Egüki nezazü (S), iguriko zaitugu (BN-lab)" Gte Erd 161. Tr. Hasta el s. XVIII se encuentra con complemento en dativo (aunque no en Leiçarraga); a partir de esa época es general el complemento en caso absoluto, aunque todavía hay algún ej. con dat. (en Duvoisin y Aresti). Pouvreau lo utiliza en alguna ocasión con aux. intrans. bipersonal.
    Biltzen zaretenean iatera batak berzea iguriki ezazue. Lç 1 Cor 11, 33 (Dv iguriki; Bibl igurika ezazue ). Orai arteiño iguriki baiterautazu. Mat 238. Igurikak, banua hirekin. Volt 276. Alabaiñan iguriki / ziñoen tormentari. EZ Noel 149. Neure dolamenak erran artean iguriki diazadazu. Harb 253. Igurikiko zerauela ehun eta hogoi urthez. Ax 122 (V 81). Zeren gaua denean igurikhi behar diogu argiari. SP Phil 497. Prest egoitera egurukiteko grazian gure herioaren. Tt Onsa 48. Zergatik berrogei egün hurak ügürüki zütian? Bp II 67. Idurikazu aphur bat. Ch III 16, 1 (IV 15, 1 iguriki). Ethorriko da zerbitzari haren nausia igurikitzen ez duen egunean. He Mt 24, 50 (Apoc 6, 11 idurik zezatela ). Egürüki nazazü (dio Jaunak) Jinkuaren erresoma jin artio. Mst III 49, 3. Saulek iguriki zuen Samuel. Lg I 267. Jiteko orena edo tenoria igurikiten duten bezala. AR 335. Zorion berak higurikitzen nau. Dh 182. Erresuma bat idurikitzen gaituena. Jaur 191. Bertze askori ez diozute iguriki. Dv LEd 134. Iguriki nauzu. Ib. 162. Xinen da [...] orkitan eztion egunian. Hual Mt 24, 50. Nahi baninduzue iguriki apur-apur bat. Jnn SBi 143. Egürükitzen zian Jaunaren orena. Ip Hil 84. Azken mementoa iguriki gabe. CatJauf 128. Lehen hitza atheratu artio igurik zazu bethi. JE Bur 38. Luzarotxo bera igurikitzen (berari begira). A Ardi 121. Zezenak geldi igurikitzen du oldarra. Or Mi 49. Ez zuen luzaro iguriki. Mde HaurB 39. Iguriki nion ene maitaleari. Arti MaldanB 205. Entzunaldi asperkarria noiz bukatuko zan igurikitzen. Osk Kurl 128. Gorderik egürükiko. Casve SGrazi 146.
    v. tbn. CatLav 235 (V 119). He Gudu 41. CatLan 155. Hb Egia 51. Laph 86. Elsb Fram 90. Lap 157 (V 69). HU Aurp 159. Zerb IxtS 14. Gazt MusIx 107. Iguruki: Tt Onsa 59. Mde Pr 86. Iduriki: He Phil 1, 20. Mih 61. Monho 150. Brtc (ed. 1877), 234 (ap. DRA). Egürüki: CatS 117. EvS Io 5, 3. Mde Pr 122. Eguki: GaztAlm 1934, 43 (ap. DRA). Egunaria 17-4-1962 (ap. DRA). Ügürüki: Egiat 245. Orkitu: Mdg 121.
    azpiadiera-1.1.1
    (Ht VocGr 354, Dv, H), eguruki (S ap. Gte Erd), iduriki, uguruki. Esperar, tener esperanza de. " Deus ere abantaila egürüki gabe (S)" Gte Erd 161.
    Nola nehork haren aitzinean ezin iguriki dezakeen haren miserikordiaz baizen. Lç Ins B, 7v. Iainkoaren miserikordiari iguriki behar gaizko. SP Imit I 22, 5. Bekhatien parkamentia ügürükiten düzüla. Bp I 49. Egürükiten dizüt Paradüsia. Ib. 153. Norenganik igurik ahal dezaket konsolamendurik. Ch III 59, 1. Jainkoaganik igurikitzea [....] gauza usatuak ez diren batzuek. CatLav 201. (V 103) Zer igurik daiteken [...] itsu bat ganik. He Gudu 157. Egürüki Jinkuaren meserikordia. Mst I 22, 5. Iguriki ahal dezakezuen baino handiagoa. Lg II 192. Eztezakete bertze sorterik higuriki. Dh 256s. Idurik dezan bere salbamendua. JesBih 460. Zer gozo, othoi, bada dezakezue igurik? Gy 150. Ez zakien zer gaitz othe zuen igurikitzeko. Arb Igand 86. Ilhe xehetan izan da ügürükiten etzien gorentze bat handia. ArmUs 1900, 72. Giristinoek igurikitzen dute gizon guzien phiztea. CatJauf 31. Deus onik ez dezaket igurik. JE Bur 120. Berak igurikitzen (espero) zuten Mesia. Ir YKBiz 244. Emazteki adintsu batenganik ihork igurik ez zezakeen indarrarekin. Mde Pr 157. Berak igurikitzen zuan bezela. Osk Kurl 58.
    v. tbn. Brtc 232. Hb Esk 167. Jnn SBi 53. Lap 44 (V 24). HU Aurp 213. Ox 75. Iduriki: He Lc 6, 35. Mih 47. MarIl 67. Jaur 396. Egürüki: Mercy 17. Egiat 160. Etch 626. CatS 42. Const 19. Ügürüki: Egiat 251.
    azpiadiera-1.2
    2. Escapar, librarse de.
    Nihork ezin iguriki ziezekek hireei / bi aldetara ebakitzen duten arma zorrotzei. EZ Man I 44.
    azpiadiera-1.3
    3. iduriki. Retener.
    Zertako behar zinituen bada asaldatua ibili han zur-idurikitzekotzat. "Pour vous y retenir" . Birjin 70. Atsegin zoro batekin gogoan zerabiltzan Birjiniari erranen ziotzan guziak, baldin luzekiago iduriki ahal ukhan balu. "La retenir" . Ib. 78.
    azpiadiera-1.4
    4. Preservar.
    Gizonen lanak bizian dire; Yesusek oro heriotik iguriki ditu. Hb Egia 90.
    azpiadiera-1.5
    5. iduriki (Urt). Comprender, abarcar. "Aperimetros, ezin konpreni daitena, [...] eziñ iduriki daiténa, eziñ idurikizkoa, eziñ idurikituzkoa" Urt II 160.
    sense-2
    II. (Adv.).
    azpiadiera-2.1
    Esperando. " Orki dago (R-vid), está aguardando" A. " Urliari orki niak (R), estoy aguardando a fulano" Ib. v. iguri.
    Juiearen tribunal-aintzinean sententziaren iguriki zaudenean. Dv LEd 198.
    sense-3
    III. (Sust.).
    azpiadiera-3.1
    1. iduriki (Urt). Espera. "Angi desiderio, expectatione [el ed. transcribe erróneamente exputa-], gutiziaren, idurikiaren podorez tromentátzea, [...] gutiziak, idurikítzeak ithótzea" Urt II 88.
    Igurikiari dagoeno loth, otsoaren beharritik alanoak bezala. Egiat 62.
    azpiadiera-3.2
    2. eguruki. Esperanza.
    Zütan, Jauna, ezari dit ene egürükia. Ip Hil 83.
    azpisarrera-1
    EZIN IGURIKIZKO. "Qu'on ne peut attendre, espérer" Dv.
    azpisarrera-2
    IGURIKIAN. Esperando; en la esperanza de.
    Esperantzaren izairia dago zerbaiten ügürükian. Egiat 243. Luzatze enheagarri haren idurikian egon gabe. Jaur 367. Horra nun zaikun [...] agertzen igurikian ginaudena. JE Ber 10.
    azpisarrera-3
    IGURIKI GABE (Dv). Inesperado.
    azpisarrera-4
    IGURIKI GABEKO (Lecl, Dv A, H). Inesperado.
    Iguriki gabeko sofrikari batez. He Gudu 106.
    azpisarrera-5
    IGURIKIZ.
    Behar beitzütian ürkhatü emeki emeki, batak arrunt eta borthizki, bestiak eztiki eta egürükiz, Frantziako fraide kente eta serora kente güziak. Eskual 18-9-1908, 4 ( DRA traduce "despacio").

    iguriki

    iguriki
    0 / 0 IGURIKI GABE >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper