Harremana

    OEH - Bilaketa

    117 emaitza idoki bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    idoki.
    tradizioa
    Tr. Idoki es la forma gral.; edoki sólo se documenta en Haramburu (380), e idogi en Lazarraga. El sust. vbal. es idokite - en Leiçarraga y la mayoría de los autores suletinos. Emplean idokitze - Etcheberri de Ziburu, Chourio, Maister, López, Mercy, Xarlem, Duvoisin, CatS e Ibiñagabeitia. Hay además itoite- en Oihenart (Pr 145) y edoite- en Haramburu (284). En Lazarraga se encuentra la forma sintética nidokazu, y en Oihenart zedokan . Harriet y Azkue infieren erróneamente un part. itoitu del sust. vb. itoite- (consecuencia de lo cual debe de ser el itoitze de Zaitegi (Sof 58)).
    sense-1
    1. (R-vid ap. A ; SP, Lar, Gèze, Dv (BN), H), edoki, idokitu (Lar).
    Sacar (sentidos prop. y fig.); arrancar, extraer. " Itoitea: (S), tirer de quelque lieu, extrahere en Latin" O VocPo (→) SP. " Idokitea, ôter, tirer, erautstea. Ioan zen ur idokitera (Io 4). Putsutik idokitea [...]. Espata idokia, épée tirée" SP. " Ur idokitea <idu-> putsutik, tirer de l'eau du puits" Ib. " Itoitea penatik, tirer de peine" Ib. "Arrancar" , "sacar" Lar. "Arrancado, arrankatua, irauzia, urtigina, idokitua " Ib. " Lausengatzen bada, nahi den guzia idok dakio, [...] on eu peut obtenir tout ce qu'on veut" H. "Ôter, retrancher, enlever une partie à un objet. Idoki eta idoki, gutitzen da gauza (Prov.), à force de puiser on épuise" Lh. v. edeki. Tr. Documentado desde Leiçarraga en autores suletinos (tbn. en Oihenart y Tartas), y mixanos. Lo emplan tbn. Lazarraga, Haramburu, Etcheberri de Ziburu, Duvoisin, el autor de unos versos sobre la revolución Francesa y algunos pocos meridionales modernos (Orixe, Iraizoz, Zaitegi e Ibiñagabeitia).
    Eure begiak trebuka eraziten bahau, idokak hura. Lç Mc 9, 47 (Ir YKBiz 255 idoki; He iraz zazu). [Landarea] erroetarik idokiren da. Lç Mt 15, 13 (He, TB, Dv atheratua izan). Idoki zezan bere ezpatá, eta [...] edeki ziezón beharria. Ib. 26,51 (He, TB, Dv athera(tu); v. tbn. en contexto similar StJul 210 bürdüinak idoki, ChantP 318 ganibetak idoki). Ethor zedin emazte samaritana bat ur idokitera. Lç Io 4, 7 (He ur erausterat). Iaunak idoki zuen presoindegitik. Lç Act 12, 17 (He athera). Gaitz orotarik delibra eta idoki ditezenzat. Lç Ins A, 2v (v. tbn. A 6r). [On spiritual guzia] harengatik idokiten eta ukhaiten dugu. Ib. C, 3r. Nidokazu nagoan penarean. Lazarraga B3, 1153v. Señale edo marka zaharren idokitez. Etchart 1.1v. [Nabalaren ahoak] mienbroa baitu gorputzetik idoki. EZ Man I 32. [Haren] bekokia / moldeaz idokia. O Po 35. Pena orotarik idokirik, paradüsüko gloria saintian ezarri. FPrS 30. Urthe oroz bizio bakhotx bat zañetarik idoki bageneza [...]. Mst I 11, 5 (SP, Ch athera). Idok presutik. StJul 222. Ezarri tuk [igande] heien ordez dekadak, / idokirik Satanen golkotik. Iraultza 20. Komünione saintütik eztüzü profeitürik idokiren [...] hotzki hüillantzen bazirade. UskLiB 96. (v. tbn. Mst I 9, 2 y Mercy 17 profeitü idoki; Tt Arima 92 arrazoin bat idoki, Bp II 134 gozo idoki) Zilo hontarik gero / hi hait idokiko. "Je t'en tirerai" . Arch Fab 129. Ihizi txipiagoetarik / da beste exenploa idokirik. "L'autre exemple est tiré d'animaux plus petits" . Ib. 105s. Sükria da kanabera mota bati xehekatü eta egosi unduan idokiten zaion gozua. Ip Dial 40 (Ur ateraten, It kentzen). Ordu hunetan, herioak arima idokitzen balerot. Dv LEd 155 (Cb Eg II 84 anima ateratzen balit). Aphezak konsekrazioneko hitzak ahotik idoki bezain sarri. CatS 72. Galbidetik idokiteko. Const 30. Urre-kaskabilodun galtzak idokiz. 'Arrachant son caleçon' . Or Mi 15 (v. tbn. Aitork 157). Zure asmorik ez dizu gogorrean idokiko. Zait Sof 140. Ezta bat ere ausartuko [...] gudu-zelaiko ikurriñik idokitzen. "Vellere signa" . Ibiñ Virgil 109. Bien artian behar dioñagü bilhuak oro idoki. Casve SGrazi 108. Lurpetik nahiz lur gainetik atereak eta idokiak. MEIG VIII 62. Kendu beharko da, soildu, idoki, ebaki, ezinbestean baita maiteen duguna ere. MIH 229.
    v. tbn. AR 42. EvS Io 4, 15.
    azpiadiera-1.1
    Expulsar, echar fuera. "Arrojar" A, que cita el ej. de Oihenart.
    Hark guziak idokirik kanpora. "Les ayant jetez tous dehors" . Lç Mc 5, 40. Ireki zitzan presoindegiko borthák eta hek kanpora idokirik [...]. Lç Act 5, 19 (He, Dv ilkhiarazi). Etxoilloak basoilloa zedokan. "La poule domestique chasse" . O Pr 172. Idokiko düie Konfrariatik. Mercy 25 (v. tbn. 18 y 37). Nik emanen derat ostatu, / etxerik nahi bahai aitak idoki. AstLas 17. Moro jentia oro / Espaiñatik idokirik. 'Chassés d'Espagne' . Xarlem 938. (v. tbn. 41-42, 473, 833 y 1208) Xarlemaiñaren hiritik / bertan idokitzeko. Ib. 1311. Jinkuak etzizten ifernialat idoki. Casve SGrazi 122.
    azpiadiera-1.2
    Dislocar(se).
    Jakobi hankaziloa idoki zitzaion, harekin borrokan ari zela. Bibl Gen 32, 26 (Urt biurtu, Ol zañartatu, Ker lokatu, BiblE koloka jarri ).
    sense-2
    2. (R ap. A; Urt I 173, Lar, HeH Voc, Dv (BN), H), idogi. Quitar. "Apartar la mano, eskua kendu, atzeratu, idoki " Lar. "Apártate de ahí, ken adi ortik, idoki adi ortik " Ib. "Ôter, supprimer. Oinhazeak loa idokitzen du, la suffrance ôte le sommeil. Yin zen bada ordua haurrari bulharra idokitzekoa " H. v. edeki (1). Tr. Documentado al Sur en Lazarraga (tbn. hay algún ej,. moderno de Orixe), al Norte aparece en Etcheberri de Ziburu, en unos versos sobre la revolución Francesa y en autores suletinos y mixanos desde mediados del s. XVIII.
    Donzellatxo bat ekusi neben, / lindea parebagarik; / oi neure biotz amorosoau / idogi zidan bertati. Lazarraga A14, 1181r. Idokdazu gutizia plazer soberarena. EZ Man I 38. [Herodesek egin zuen amets] khoroa / idokitzen zitzaiola. EZ Noel 71. Gorputzari idokozu / eritasun tristea. EZ Eliç 72. Behin eman düdana idokiten ahal dit. Mst III 30, 4 (Ch khen dezaket). Minak oro güziak / idokiren deritzü. StJul 126. Heer deus galdeiteko gutizia idokiten baitute. AR 104s. Aitari erresuma idoki nahiz. Ib. 163. Jesu-Kristok han derauk idokitzen / berezteko pribilejioa. Iraultza 14. Ene begien aitzinetik / bertan idokazie. Xarlem 1366. Aphezak kalitzari estalgia idokiten deionian. UskLiB 56. Igorten naie [...] deüs nütinak idokirik. Etch 236. Parisen tie kargüti, depütatiak idoki. Ib. 580 (v. tbn. 278). Nurk ere idoki nahi beiteizü zure arropa, eman izozü orano zure kapa. CatS 60. Odei batek hen bistatik idok artino. Ib. 104. Zaharrak photeretsü Jinkoak begira / ahala idokezü eta ütz ideia. Xikito 8. Han haritx bati esteki eta / bizia zeitan idoki. Balad 80. (v. tbn. Xarlem 1339 y 895, Etch 642, ChantP 316 y Arch Fab 181 bizia idoki) Mireik izerdi ugaria idoki zun bere esku meez. Or Mi 120.
    v. tbn. Mercy 14.
    azpiadiera-2.1
    Nurk ere ene saintietarik zunbaiti, zerbait idokitzen beitü, eni nihauri idokitzen dü.Mst III 58, 4 (SP minzo baita zenbait sainduaren kontra, Ch ofensatzen baitu).
    sense-3
    3. (L, BN, S; Gèze, Dv (BN-bard)), iroki. Ref.: A; AtSac 37. Abrir. Sg. AtSac 37 el sust. verbal es idokitze- en BN-cix-mix-arb-baig, idokite- en BN-mix-arb, e idoite- en BN-bard. v. ireki.
    Mortu zarraturik ezta, non eztezan idoki / ez aintzirarik iragan, non eztezan ideki. EZ Man I 43. Nahi baduzu ioan S. Mayotik bertumerat idukiko duzu idokia Bermigel eta S. Mayoko punta baxagatik. INav 54. Idokitzen baziñarot zure bihotzeko athea. Ch III 24, 2 (SP, Mst ideki). Zelia zuretako / deia irokirik düzü. StJul 48r. [Jinkuak Marziolinari] begiak iroki ditzaion / bai etare konberti. Ib. 44r. Othoi, idoki ezazü / gloriazko üthürria. Xarlem 1239. (v. tbn. 627) Ahoa eztu idoki geroztik / ikhusirik nihork ezuela nahi / sinhetsi. Arch Fab 161. Ahoa idokiko ez du. HazpKalb 131. Lehenik leihoak idoki ditu. Ardoy Kat 7 (ap. DRA).

    idoki

    idoki
    0 / 0 AHOTIK IDOKI >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper