Harremana

    OEH - Bilaketa

    2 emaitza hordirik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (1)


    Sarrera osoan (1)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 hordi.
    tradizioa
    Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur ya desde los primeros textos. Son escasos los ejs. septentrionales del s. XX. En DFrec hay 3 ejs.
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, BN, S; SP, Deen I 499, Urt I 110, Ht VocGr 302, Arch VocGr, VocBN , Dv, H; o- Lcc, Mic 5v, UrduñBerb 396, VP 69r, Lar, Añ, Gèze, H) Ref.: Bon-Ond 152; A; Lrq (ordi); Etxba Eib (ordixa) .
     Borracho (sust. y adj.). "Beodo" , "borracho" Lcc y Lar. " Hordi bat da, c'est un ivrogne. Emazte hordi, etxe iale, [...] " H. " Ordi ta gaisto egin eben alkar, se insultaron llamándose borracho, malvado (msLond)" A. v. LO-HORDI.
    Puta ordia, apez alaba. (Pamplona, 1535). ReinEusk 27. Ordia, ordia. (Pamplona, 1538). Ib. 31. Horra gizon gormanta eta hordia. "Ivrogne" . Lç Mt 11, 19. Iaten eta edaten hordiekin. Lç Mt 24, 49 (He, TB, EvAN, Ur, SalabBN, Samper, Hual h)ordi; Dv, Ip, Leon (h)ordi(t)zale, Echn, Ker, IBk, IBe mozkor, Ol mozkort). Hordiaganik enzindu ze egik arean. "De borracho no fies nada" . RS 536. Hordi bat bezala irrigarri zarela. Ax 281 (V 187). Jakin egizu naxala ni ordi ona. Mic 14r. Gormantak eta hordiak [izanen dire] goseaz eta egarriaz kruelki tormentatuak. Ch I 24, 3. Ken ortik, ordi txar ori. Cb Eg III 365. Zein ofiziotáko dá gauza persóna órdia? LE Urt (ms.) 118v. Gizon ordi bati. Zuzaeta 135. Zergatik zabiltza zabuka ordi baten gisan? VMg 80. Emazte ordi batek salduko dau etxian dan guztija. Astar II 128. Ongi irrigarri duk / gizon ordia. Izt Po 66. Untzia hordi bat bezala dabilalarik, ez eroriko bai eroriko. Laph 223. Gizon ordi taldeak. SBaroj ( in FrantzesB II 123 ). Alper, zital, da ordi parerik bagea. AB AmaE 321. Gizonak artzen badu / andrea ordia / ez daduka munduan / trabaju txikia. JanEd II 22 (v. tbn. I 24). Zu zera ordia / mozkor, alper, gezurti, / zerri urdia! MendaroTx 275. Nikanor [...] erdi ordi ta naikoa lizun izan arren, ez da edozelako mutilla. Erkiag BatB 172 (v. tbn. Arran 49). Erho, haur eta hordiak, Jainkoa baitan graziak. Herr. (ap. DRA) Ba-zirudian gizon ordien artean zentzudun bakar bat agertu zala beintzat. Vill Jaink 41. Diren baino hamar halako ardandegi gehiago irekiko balira [...], ez lirake hordiak hamar aldiz gehituko. MIH 326.
    v. tbn. ReinEusk 80 (Pamplona, 1582). Tt Arima 83. Mg PAb 70. CrIc 163. Dh 66. Gco II 59. JJMg BasEsc 141. fB Ic III 373. Zav Fab RIEV 1909, 31. GoldSerm 222. Echag 24. It Fab 79. Hb Egia 14. Dv Apoc 17, 6. Azc PB 105. Arb Igand 132. HU Zez 181. Ag AL 95. Ayerb EEs 1919, 33. Urruz Urz 60. Itz Azald 99. Ill Testim 7. Ox 72. Kk Ab II 9. Ldi BB 90. Laux AB 94. Or Eus 374. Mde Po 91. Munita 56. Etxde JJ 172. Anab Poli 42. Izeta DirG 21. Arti Tobera 265.
    azpiadiera-1.1
    (Uso pred.). (Estar, caer...) borracho, ebrio. v. infra HORDIRIK.
    Beraz hordia, hordi deiño, ezta gizon. Ax 407 (V 265). Holoferno hordia zen denboran hil zuen emazte batek. CatLav 177 (V 91). Ezen lo dauntzanak gauaz dauntza lo, eta horditzen direnak gauaz dire hordi. He 1 Thess 5, 7 (Dv mozkortzen dire ). Bera beti ostatian, / jokian eta hordi, / eta ni ez nahi / libertitzen ikusi. AstLas 16. Hastamuka doalarik, yotzen du norbait zangoz ezkaratzean. Behin uste du muthila duela han, hordi eroria, zenbait aldiz gerthatu zaion bezala. Hb Egia 16. Artzain zaharrak tafernan... / hordi gira; / ez, ez gira. Elzb Po 203.
    azpiadiera-1.1.1
    "Au fig., qui a l'esprit troublé, n'est pas dans son sens" H.
    Maitamiñez ordi. Etxde JJ 61. Maitezko zorabioz / biotzak ordi. NEtx LBB 343.
    sense-2
    2. (L, BN, S ap. A ; Dv).
    "Il se dit aussi substantivement: hordi gaixtoak ditu, il a l'ivresse méchante" Dv. "Borrachera, ebriedad" A.
    Nola hordiak arnoa iresten duenean, ezpaitu sentitzen handik heldu zaikan kaltea, zeren gozatasun hark [...] itsutzen baitio adimendua. Ordea gero, hordia ioan dakionean, ezagutzen baitu bere falta. Ax 427 (V 276). Ordia pasatu ondoan. [...] (Holofernes) ordiaren loak arturik zego (176). LE-Ir.
    azpisarrera-1
    HORDI ARRAIL. "Hordi arraila dago, il est complètement ivre" H (s.v. arrail).
    Karrika guzia ez zuten aski zabal berentzat. Biak bardin hordi arrail. HU Zez 203.
    azpisarrera-2
    HORDI ARRAILDU. Embriagarse, emborracharse completamente.
    Abiatzen dira etxealderat egundainoko mozkorrarekin, hordi arraildiak. Zub 42.
    azpisarrera-3
    HORDI-BELAR. "Hordibelhar, plante qui sert à enivrer le poisson des étangs [...]; la canelle" Hb.
    azpisarrera-4
    HORDI EGIN. Emborracharse. v. horditu.
    Afaldar geienak ordi eginda maipean iraulita zeuntzanean. Zait Plat 84.
    azpisarrera-5
    HORDI HIL. Completamente borracho.
    Batzu hatzemanak izan ziren hordi-hilak; bertze batzuek, hala nola berniza edan zutenek egiazki [...], leher eta zapart egin zuten zer nahi tormenten erdian. Elsb Fram 67.
    azpisarrera-6
    HORDI-KARAMELO. "(V-och), nombre vulgar del bacalao; litm., caramelo de los borrachos" A.
    azpisarrera-7
    HORDI LAPA (ordi llapa S ap. Lrq; Foix ap. Lh). "Ordi llapa, ivre mort" Lh (s.v. llapa). "Ordillapa, complètement ivre" Lrq.
    azpisarrera-8
    HORDI-LEKU (Urt III 237, Izt 111v). Lugar donde emborracharse, lugar de borrachos. Aldegin ordi lekubetati ta edango dana edan kontuz. CrIc 74. Egunik geiena jokoan, dantzan, ordi-lekuetan emon dozunez. Añ EL1 130 (v. tbn. 81).
    azpisarrera-9
    HORDI MOKOR-MOKORRA EGON. "Para decir 'está del todo borracho' se dice: ordi mokor mokorra dago" Mdg 155.
    azpisarrera-10
    HORDI-HORDI EGIN. v. horditu.
    azpisarrera-11
    HORDIRIK (Estar, etc.) ebrio, borracho.
    Txarles gerea ordirik datza. Acto 287. Ezta posible eztaodela ene lagunak ordirik. Ib. 336. Ta erreka zuloetan batean ordirik, asko bezala, ito dedin bildurrez zenbat andre, ta zenbat bider arkitzen dira? Cb Eg III 376. Zetan bada ezagutuko dogu ordirik gagozana edo orditu gariana? Astar II 122. Egun guztijan taberna, joko, edo jan edanian egon ezkero euren umien aurrian ordirik ifinten badira. Ib. 94. Zoro bat legez eta gañera ordirik, / alkandora ta prakak soñean bakarrik. AB AmaE 229. Gaztelakoak / ilgo litzatez ordirik, / euren ardaoak eleuke itxiko / bat garizuman bizirik. Azc PB 103. Nik ikusten dot Organistea / sarri dagoana ordirik. Ib. 253. Hori egiten zaleak dira soldadoak. Batez ere, hordirik daudenean. Arti Tobera 281.
    azpisarrera-12
    HORDI-SALDA. "Ordi-salda (L-ain), salda-laster (L, S), mozkor-salda, caldo de borrachos, cierta mezcolanza de ajo, pimienta, requesón, etc." A (s.v. salda).
    azpisarrera-13
    HORDI SATS. "Borrachón, borracho perdido, ordisatz" Izt 20r. "Borrachón, ordi satsa (V)" A EY III 253.
    Ordisats, luxurioso zantar, lapur ta bizijo dongeetan jarraituz [...] diraubenak. Mg CO 41.
    azpisarrerakoSense-13.1
    Asto bat naz ni. Ordi sats egiñak bere ateraten jitubek bersuak eta ezin najaik bat bizitziaren beian. Mg PAb 102.
    azpisarrera-14
    HORDI-TOKI. "Bacchanal, [...] horditokia, lekhua; horditzeko lekhua, tokia" Urt III 237. v. HORDI-LEKU.
    azpisarrera-15
    HORDI-URDE (Estar, etc.) totalmente borracho.
    Atzo or itunan ordi-urde, lengoan arrika irabazi zutelako garaipena jaitu bear omen zutela. Anab Usauri 87.
    azpisarrera-16
    HORDI-ZUKU. "Ordi-zuku, [...] (R-uzt), caldo de borrachos" A (s.v. zuku). v. HORDI-SALDA.

    hordi

    hordi
    0 / 0 1 hordi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper