OEH - Bilaketa

80 emaitza gastatu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gastatu.
tradizioa
Tr. Las formas en kast- sólo aparecen en autores meridionales (Lazarraga, Moguel, fray Bartolomé, Iztueta (Po 164), Goñi (108), Urruzuno (Zer 125), Txirrita, EusJok (109), Enbeita (178), Olea (186) y Gerrikagoitia (81)); hay además gazt- en Kirikiño (Ab II 81) y San Martin (gaztau Zirik 51).
sense-1
1. ( -au V-gip, G-azp, -eu V-arr; Lcc, SP, Urt I 62, Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Gèze, Dv, H), gaztatu (Ht VocGr 348, Lecl), goastatu (H), guastatu (Urt I 62, H), kastatu (), kasta (V) Ref.: A (kasta); Etxba Eib (gastau); Totor Arr (gásteu); Elexp Berg .
Gastar (dinero, etc.); emplear (recursos, tiempo, etc.). Tr. Documentado desde finales del s. XVI; al Norte es poco frecuente desde principios del XVIII. En DFrec hay 31 ejs. de gastatu .
Errealori kastaetarren / ez atzeratu pausorik. Lazarraga A14, 1182v. Kontentu baga dakust ditudala / neure urte dulzeak kastaetan. Ib. B15, 1181v. Sentidu baga kastatzen da / andiro aziendea. Ib. B5, 1159v. Zuk eman zenerauzkidan ontasunak [...] aitzin-gibel behatu gabe gastatu ditudana. Mat 225. Orazionetan gasta dezake denbora hura. Ber Trat 60r. Ezta hartarakotzat itsasorik iragan behar [...] ez dirurik gastatu. Ax 319 (V 212). Onak gastaturik. Ib. 514 (V 331). Ez gasteetea denpora andia platikaan. Cap 127. Orritsetan du erhoak ona gastatzen, eta zuhurrak berea goitiatzen. O Pr 661. Ardit bat ongi gastatzen ez dakien gizona. Mb IArg I 163. Edozeñ diru gastatuko zenduke. Cb Eg II 63. Ondasunak Mundu onetan, zure umezurtxoetan gasta ditzaten. GavS 4. Oraziñoean denpora geiago gastetan dogula. Oe 154. Hek dira lagünaren huntarzüner, destrüitüz edo guastatüz, damü egiten dütenak. CatLan 96. Ez daukat orain zer biurtu, gastau neban ostuba. Mg CO 74 (34 kastau). Dana ta ez dana arduragabe gastatzea. AA III 625. Aziendak kasteetan ditubee. fB Ic I 41. Bere adiñik ederrena dutenean gastatu. Gy 59. Bilhatzeko non gasta bertzetan denbora. Hb Esk 4. Ez da zeren gastatu hitzik. Hb Egia 2. Diru al dan guztija enpliau eta gastetia burdiñazko bidiak biar dituban beste bidétan. (1862). BBatzarN 197. Gastatuagatik galanki, ez poltsa gutxitu eta ez dirua aitu. Bv AsL 130. Jaungoikoak emandako gorputzaren sentzunak gastatu giñaizke Jaunaren onran. Ag Serm 297. Denborik galdu gabe eta esateko ardit bat kastatu gabe, erraz edukiko du egoki bere bazterra. GipNek 1903, 22. Sakelan balituzte / Gastatu diruak. LuzKant 98. Len iru duro kastatu ditut. Tx B II 146. An be baidago ba nun gastau ementxe lez, gastateko bidiak ugari dira an be. Kk Ab II 132. Irion (gastatu) bearko duen diruaren kontua. Ir YKBiz 297. Ardao gozotan gastauko leukeez oien azpiko lastoak. (V-ple). A Y IV 54. Berlinen ez da gai ortan egin / tinta gastatu besterik. Basarri 166. Eztitut gastatu [lau milloiak] . Izeta DirG 122. Berek eginik ez daukate ta / gastatu bestek eginak. Xa EzinB 129. Ez da, irudi ori egiten, denbora ta dirua gastatu bearrik. Berron Kijote 212. Ez baitzan zer gastatu aundirik ere gure etxean. BAyerbe 80. Andre bategaz gaba pasatuz / gastatu galtzetaraiño. Ayesta 102. Hizkera suntsikorraz, egunoroko berriketan oihartzunik gabe gastatzen dugunaz. MEIG IV 88.
v. tbn. MRos 14.1r. Hm 207. ES 177. LE Matr5 296. Gco II 33. JJMg BasEsc 120. Astar II 90. Bordel 138. Zab Gabon 68. Xe 273. Sor Gabon 59. JanEd I 74. AB AmaE 226. Arr May 149. Apaol 47. AzpPr 40. Moc Damu 28. Iraola 72. Urruz Zer 113. Noe 75. Or SCruz 87. Tx B 16. Yanzi 92. Lab EEguna 74. Arti Ipuin 45. And Auzta 150. Anab Aprika 66. Osk Kurl 19. Salav 16. NEtx LBB 48. Uzt Sas 61. Mattin 66. EZBB I 99. Etxabu Kontu 204.
azpiadiera-1.1
Emplear, consumir habitualmente, usar. AxN explica begi orde anhitz higatzen (280) por anteojo anitz gastatzen.
Erraziaz egiten da pikia, eta koral errazia anisko diona kemen gastatan digu argitako. Mdg 130 (v. tbn. 131). Ardua ere kastatzen dute, / ez aguardinta bakarrik. Tx B II 158.
sense-2
2. (S ap. Lrq; VocBN, Gèze, H), goastatu (Lar, H (+ guas-), A).
Estropear(se), deteriorar, deshacer, echar a perder. "Corromper" Lar. "Gâter" VocBN y Gèze.
Eztitzazuela egin zuen thesaurak lurreak, non zerrenak eta herdoillák goastatzen baititu. "Gâte" . Mt 6, 19 (He, Dv jaten, TB galtzen). Ni zugaiti naxana gastaetan. Lazarraga B20, 1194v. Ezta [...] harrik haragia hala galtzen eta gastatzen duenik, nola konzientzia gaixtoak egiten baitu bere burua. Ax 423 (V 274). Thresor bat zeruetan, behiñere ahitzen ez dena, ohoiñak hurbiltzen ez zaizkoena eta harrek gastatzen ez dutena. " Neque tinea corrumpit" . He Lc 12, 33. Etzitiala handi zure khorpitzaren handitarzünak edo edertarzünak, zuñ eritarzün txipi batek gastatzen eta itxusten beitü. Mst I 7, 2 (SP galtzen, Ch desegiten). Bizitze miserable eta gastatü haur. Ib. 22,3. Mübliak oro xahü eta propi dütüke, deüsere gasta eztadin gogua hartzen dialarik. Mercy 40. Goastatzen eta desegiten dukanaz geroz berenez hain eder eta balioz laitezken obra sainduen merezimendua! Brtc 104. Aita Amen bekhatuaz gastatua dugun bihotzaren korruptzionea. Jaur 129. Etxean baziren gauzak / Gastatiak. Arch Fab 223. Eskas horrek gastatzen hainitzi odola. Hb Esk 172. Haren izpiritia ülhüntürik zen, eta harren bihotza gastatürik. CatS IV. Xenila batzu, zoinek zikhintzen eta gastatzen baitituzte hunkitzen dituzten aza hosto eta bertze gauza guziak. Elsb Fram 149. Bekhatiaz gastatü ditit [dohainak] eta zuri ützültzeko indigno errendatü. Ip Hil 230. Lilirik ederrena da, bena hunkitze batek gastatzen dü. Ib. 47. Goierrin beti gasteu eiten deude / jentean sanidedea. EusJok II 111. Zer den arduan azkarra, / oro beitütü gastatzen. Casve SGrazi 98.
sense-3
3. (S ap. Lrq ; H), goastatu (H + guas- ).
Mimar. "Gâter quelqu'un par trop de complaisance, de douceur, de petits soins. Haurrak gastatzea, gâter les enfants" H.
Haren haur gastatuak bereziki hiru. Hb Esk 93. Zertako dituzte gastatu, purifikatu, erranez: jaun errientek dutela beren eskuko Frantzia. HU Zez 210. Olentzerok, Bizar-Zuriren gisa, gastatzen ditu gure haurrak. Herr 26-12-2002, 1.
azpiadiera-3.1
(Part. en función de adj., uso pred.).
Badira orai haurrak guriegi eta gastatuegi hazten direnak. Larre ArtzainE 71.
sense-4
4. (-au V-gip, G-azp), kastatu (-au G-azp) Ref.: Etxba Eib; ZestErret ( gastau/kastau ) .
Acabarse; agotarse. "Terminarse [...] Gastau da ixotu dogun argizaixa" Etxba Eib. "Arnasa gastauta hil" (G-azp, comunicación personal).
Iya gastatu zaizkit / indarrik geienak. Bil 134. Erabilliaz sautu, gastau ta amaitzen diran gauzen jabe baño etziran jopu errukarri aek. Eguzk GizAuz 168. Onek letaniak geitu diran ezkero, ori sorginkeri ori gaztau ein dala entzun dogu. (V-gip). Gand Eusk 1956, 223. Iretargia gaztatzen danian nora juaten dituk ba? SM Zirik 109. Gaztaiña biltzen asi eta gastatu arte, gastaiñakin afaria. And AUzta 46. Orduan txoria bazan ugari. Orain bakarren bat. Danak gastau dira. Ib. 55. Denbora juanda gastatzen dira / bai, gorputzeko indarrak. Uzt Noiz 71. Gaur ere, Ama, nai dizut / gauza bat eskatu: / odol ixurtze auek / ditezen gastatu. Insausti 349.
azpiadiera-4.1
Desgastar(se).
Atariko arriya gastatzen dana kurpillekin kotxia pasatzian... Sor AuOst 81.
sense-5
5. (-au V-gip, G-goi), kastatu (-au G-goi) Ref.: JMB AEF 1923, 115; Etxba Eib; Gketx Loiola; Elexp Berg; ZestErret.
Morir. " Bart, goiz-alderutz gastau da bake baketan gure zarra " Etxba Eib. "Morir (una persona). Mikel goizeko bostetan gastatu da " Gketx Loiola. " Lagunak oaintxe gastau xamartu zaizkit " ZestErret.
azpiadiera-5.1
"Terminar una línea eléctrica, de tranvía, trolebús, etc. Donostiko tranbia Benta-Berrin gastatzen da " Gketx Loiola.
azpiadiera-5.2
"Abortar, umea (V) seina gastau " .
azpisarrera-1
GASTATU ERAGIN. Hacer gastar. v. gastarazi.
Kastau eragiten deutsee gurasuai, euren nagitasuna ta ardura gitxija gaiti, biar leukeen baño geijago. fB Ic II 142.
gastatu
0 / 0 GASTATU ERAGIN >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper