Harremana

    OEH - Bilaketa

    264 emaitza fruitu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (13)


    Sarrera osoan (251)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    fruitu.
    tradizioa
    Tr. Los autores bajo-navarros y labortanos emplean fruitu (v. tbn. VillJaink 174, Berron Kijote 124). Leiçarraga y Dechepare emplean fruktu (v. tbn. CatBurg 43 e Ibiñ Virgil 83). En textos alto-navarros aparecen tanto fruitu como frutu . Hay frutu en textos occidentales y frütü en suletinos (Archu emplea fruitü; en Eguiateguy, CatLan y Etchahun hallamos tanto fruitü como frütü ). Fruto aparece en Echagaray, CatSal y Txirrita. Prutu en fr. Bartolomé, J.I. Arana y Beovide (AsL 400). En DFrec hay 82 ejs. de fruitu, 26 de frutu y uno de pruttu .
    sense-1
    1. (SP, Urt I 36, Ht VocGr 386, Dv, H), frutu (V-gip, AN-egüés, Ae, Sal, R; Lar, Añ, VocBN , Gèze, Lcq 25, H (s.v. fruitu)), fruto (V-gip), fruktu, pruitu, prutu, pruttu (G-bet) Ref.: VocPir 543; Etxba Eib (fruto); Bon-Ond 147; Elexp Berg (frutu) .
     Fruto; fruta. "Fruit, produit des végétaux, particulièrement des arbres fruitiers" H. v. arnari, igali; fruta. Tr. Gral. en todas las épocas y dialectos, aunque al Sur su empleo disminuye algo en el s. XX: algunos autores lo sustituyen por arnari, igali o zitu , mientras que otros se sirven de construcciones como arnari edo frutu (Ldi IL 146, Eguzk GizAuz 31), zitu edo frutu (Inza Azalp 47, Eguzk GizAuz 93).
    Zuiendako egin ditut lurra eta zeruiak, / iguzkia, ilhargia eta fruktu guziak. E 65. Arbore onak fruktu gaixtorik ezin daidi. Lç Mt 7, 18 (He, TB, Dv, Echn, Leon, IBk fruitu, Ip frütü, Hual, Samper, SalabBN, Ker frutu; HeH egozte, Ol arnari). Madaria ta Muxika, [biak] frutu on bi dira. IC I 101 (refiriéndose a los linajes de ese nombre). Zuhaitz alferra, fruiturik iasaiten eztuena. Ax 39 (V 25). Ithurriek ur saindua, / fruitu bizia haritzek. Gç 63. Egiten dütie gaizki ahalak oro, güziz haurretan, aberetan eta lürreko frütietan. Bp I 87s. Arbola loratu gabe nahi lukete fruitua bildu. ES 180. Basa fruitü txarrak jaten. Egiat 159. Lurra ondo prestatzea azia ereiteko eta ondoren kontuz ereitea gauza bearra da fruiturik izango bada. AA III 443. Bere alhorretako fruitu joriak harrite batez herrauts bilhakatuak. Dh 156. [Adar] eziak bakarrik emoten ditubee lora ta frutubak. JJMg BasEsc 44. Azi hunak früitia beitu, bera üdüri ekharten. Etch 534. Han beren baitharik heldu dira laranya, limona eta bertze fruitu batzuek. Dv Dial 41 (Ip frütü; It, Ur fruta). Gauza segurra da errepublikanorik hoberenak direla fruitu itxuraz eder, bainan harrak yoak direnen pare. Elsb Fram 149. Zugatza edo arbolea ezagututen da bere frutuetatik. Itz Azald 209. Txertatzen landaretxuak, / artzeko prutu goxuak. MendaroTx 135. Fruitu guzietarik jaten ahal dugu. Zerb IxtS 9. Zuhaitzetik ere hartu dugu frutua: / mertxika gozoa, laranja doratua. Arti MaldanB 196. Frutu eder asko ikusten ziran baratzean hesi gainetik. Osk Kurl 147. Orri gabeko, lore gabeko, frutu gabeko elorri zaarra. Gand Elorri 206. Zenbait zenbait fruitu bildu ginuen baratze hortan, dela tomate, biper eta leka. Etchebarne 118. Garrantzizko da aitatu dodan / fruitu edo sagarrean. Ayesta 134. [Gerezi] txertatu gabeak pruitu txikia egiten dute. Ostolaiz 45.
    v. tbn. (para autores meridionales del s. XX) Zendoia 198. Frutu: Mdg 130. JanEd II 14. Inza Azalp 47. Jaukol Biozk 55. MendaroTx 120. BEnb NereA 212. Basarri 137. Anab Aprika 24. Vill Jaink 43. MAtx Gazt 18. Ibiñ Virgil 85. Uzt Sas 287. MMant 91.
    azpiadiera-1.1
    Ziran baño geiago izateko deseoarekin frutu debekatutik jan zuelako.Gco II 23s. Haur guziekin bezala, fruitu debekatuak. Zer parada alabainan zigarreta baten erretzeko, gostaia gosta eta irriskuak irrisku! Larre ArtzainE 125.
    azpiadiera-1.2
    (Ref. a los hijos). "Fruit, enfant qu'une mère porte en son sein" H.
    Erakutsi egiguzu gure eriotzako orduan Jesu Kristo zure fruitu bedikatua. OracAr 121 (v. tbn. fruitu el mismo contexto en Mat 3, Gç 37, El 6, Ub 166, Mg PAb 157, Dh 87, CatB 10, CatLuz 3, Jaur 353, CatAe 4, Jnn SBi 38, CatJauf 102; frutu en Bet 7, Ber Doc 85r, Cap 7, OA 2, Arz 22, Urqz 32, Iraz 4, CatBurg 6, Cb CatV 8, Oe 9, Añ CatAN 6, Gco I 462, Astar II 270, CatLlo 6, Ur MarIl 96, CatR 7, Legaz 6, Arr May 113, AB AmaE 361, CatUlz 5, KIkG 33, Inza Azalp 156; fruto en CatSal 5; frütü en FPrS 23, Bp II 101, CatLan 73, UskLiB 13, CatS 14, Ip Hil 78). Spiritu Jaun, bi presunen / fruitu amoriozkoa. Gç 145. Espero dot laster argitara emotia gure matrimonioko frutuba. JJMg BasEsc 18. Zure emaztea betheko / zautzu fruitu ederrez. (In Hm 143s ). Primak izanen dik aitarik gabe frütia. Etch 426. Berezko zaio gurasoari bere barrenetik ilki den fruituari amodio edukitzea. Vill Jaink 166. Landarearen frutu, alea da; amaren frutu, berriz, aurtxoa. MAtx Gazt 18. Nere illoba oien ezkontzak eman zuan bere frutua. MMant 127. Gure fruitua alaba eder bat. Ayesta 137. Paxkalek eta Marixanek, lekuko naiz, eman zituzten haundizki, beren lau semeekin, orduan igurikatu eta eskatu fruituak. Larre ArtzainE 181.
    azpiadiera-1.2.1
    " Fruttu, vástago (aplicado a persona), hijo, oriundo. Nungo fruttue zaitugu? Casticismo ataundarra, preguntando por el pueblo de origen. [...] Ataungo fruttue, / ez gaude oittue; / iru bando jota / ekarri gaittue " Gketx Loiola.
    v. tbn. Ataungo pruttue en AEF 1928, 67; Ataungo frutue (G-nav) en Inza NaEsZarr 9.
    sense-2
    2. (H), frutu (V-gip ap. Etxba Eib), fruktu, prutu. (Fig.). Fruto, provecho, resultado. "Fruit, avantage, profit" H. v. emaitza.
    Ezen Spirituaren fruktua konsistitzen da ontasun eta iustizia eta egia guzitan. Lç Eph 5, 9 (He, TB, IBk, BiblE fruitu; Ol zitu). Har ezazu liburutto hunen fruitua, barreneko mamia. Ax 20 (V 11). Konsidera zazu nolakoa izanen den nekhe haukien fruitua. Ch III 49, 6 (SP fruitua; Mst frütia, Ol ekoizpena, Leon ondorioak). Mundu onek, nire aiskidia, orain emuten dituban frutu eta jira mueta guztiak, orduban ere emungo ditu. msOñ 15r. Ematen diozkan grazi-lagunz egokiekin erakarzen diozka frut eta irabanz andiak. Mb IArg I 308. Emendik atera bear dan frutua. (tít.). Cb Eg III 319. Ze frutu atera bear dogu leziñoe onetarik? Oe 63s. Jaunari goizetik gure biotzak eta lan guztiak eskeinzetik datorren frutu gozoa da biotzeko pakea. AA III 362. Anaren orazinoe santia ta prutu andikua. fB Ic II 223. Komünione hunaren frütiak edo abantaillak. UskLiB 92. Eman ta zabal zazu / munduan frutua. Iparg 339. Nai badegu [oleo santubak] egiñ dezan / bear den frutuba. Auspoa 97, 93. Gazte ezkontzak zerratzen ere / iaiua zaude, Potoko; / kariñuakin fruto obiak / ez al dituzte botako? Tx B I 269. Euskel-Idazleak yo ditezke nere aburuz Eusko-Pizkundeak ekarritako arnari edo frutu bikañenetakotzat. Ldi IL 146. Zure heriotzak, Aitzol, fruituak emanen ditu. Iratz 25. Apeztua hogoitahirur urtetako, fruitu goizik ondua. Zerb Azk 69. Gizartea izadiaren lana edo fruitua dela gaur ez luke iñork ukatuko. Vill Jaink 171. Kristiñauak atera leikezala liburuok irakurriaz santutasunezko frutu txit ugari ta naroak. Onaind STeresa 124. Geroxago zaizkote bertsu eskolak sortu hegoaldekoeri, fruitu ederrak ekarri dituztenak gazteetan. Larre ArtzainE 247. [Mariano Harok] eman zituan frutu guziak, Españin eta mundu guztian. Albeniz 111. Lore ugaririk utzi zigun Loramendik, fruitu heldurik emateko astia kendu bazitzaion ere. MEIG III 59.
    v. tbn. Frutu: MMant 166. FEtxeb 47.
    azpiadiera-2.1
    (Ref. a los frutos del Espíritu Santo).
    Espiritu Santuaren frutuak dira amabi. CatBus 37 (se repite en casi todos los catecismos). Zelango desbardintasuna aurkituten da Espiritu Santuaren frutuen eta zoriontasunen artian? Itz Azald 197.
    azpisarrera-1
    FRUITU-BATZAILE. "Fruto-batzallia, especie ornitológica del país. Fruto-batzallia gure aldietan, paseko txorixa" Etxba Eib.
    azpisarrera-2
    FRUITU-EGILE. Que fructifica.
    Zugaitz au mendian gutxi ikusten da [...]. Pruitu-egille azkenekoa. Ostolaiz 58.
    azpisarrera-3
    FRUITU EGIN (frutuegin Lar). "Fructificar" Lar.
    Eta handitu zenean belharra, eta fruktu egin zuenan, orduan ager zedin hiraka ere. Lç Mt 13, 26 (Ur (V) frutuba egin; He, Dv, Ip, Ol, Leon, IBe burutu, Ker galburua emon ). Eror zedin lur onera, eta sorthurik egin zezan fruktu ehunetan hanbat. Lç Lc 8, 8. Zuek ere hilak zarete legeari Kristoren gorphutzaz, berze bati izaiteko, hiletarik piztu denari, Jainkoari frutuegin dezaguntzat. TB Rom 7, 4.
    azpisarrera-4
    FRUITU-EKARLE (H; frutu e. Lar). "Fructífero" Lar. "Fruitu ekharlea, arbre fécond, fertile" H.
    Izanik bada itz jaungoikozkoa ain frutuekarlea, zergaitik lau partetik iru galtzen dira? Kortazar Serm 151.
    azpisarrera-5
    FRUITU-EMAILE (Lo) que da bienes, frutos.
    Jakin biar dozube modu bitakua dala zensua; bata etxe, solo edo frutuemaile dan gauzaren baten ganian ifinten dana. Astar II 172. Lenengo ostro, lore, / gero igaliak, / eskeintzen ditu zugaitz / frutu emaliak. AZink 30. Zugaitz fruitu -emaleetan. Zendoia 193. Gure lurralde ezkoa, / beroa eta preskoa, / fruitu-emale askoa. Ib. 195. Zugaitz-jenero au geienak badakite pruitu-emale ona dela. Ostolaiz 125.
    azpisarrera-6
    FRUITU-JALE. "Frugivore" T-L.
    azpisarrera-7
    FRUITU-LANDARE. Planta de árbol frutal.
    Landan ari ziren fruitu-landare landatzen. "Arbres fruitiers" . Barb Leg 146.
    azpisarrera-8
    FRUITUTAKO. Frutal.
    Fruitutako bertze arbolez aiphatuko dut geroxago. Dv Lab 323.
    azpisarrera-9
    FRUITUZKO. Frutal.
    Eztago arbole frutuzkorik, ezbada zomait arantze eta itzagurtze. Mdg 131.
    azpisarrera-10
    FRUITU-ZUHAITZ. Árbol frutal.
    Pikoa edozer moduz sortzen da. Adarraren puntak sartu, norberak nai duen tokian, ta or izango du pruitu-zugaitza. Ostolaiz 93.

    fruitu

    fruitu
    0 / 0 FRUITU-BATZAILE >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper