Harremana

    OEH - Bilaketa

    473 emaitza familia bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (467)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    familia.
    sense-1
    (V-ger-arr-gip, G-azp-bet, S; Lcc, Urt II 322, Lar, Añ, VocBN , Gèze, Dv), famili , pamilia (H), pamili , famelia (V-ger-gip), pamelia (H), pameli , famila (Dv), famile . Ref.: Lrq; Etxba Eib (famelia); EAEL 51; Elexp Berg (familia, famelia).
    Familia. "Famelixako, perteneciente a la familia. Famelixakotzat beti izan genduan" Etxba Eib.
    Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Al Sur no falta en buena parte de los autores cultistas del siglo XX (cf. el neologismo sendi). Las formas con p- se documentan desde el siglo XIX en textos occidentales. Las formas sin -a constitutiva son muy frecuentes en autores guipuzcoanos desde la segunda mitad del s. XIX; aparecen incluso en algún texto vizcaíno del s. XX. Fameli(a) y pameli(a) se encuentran en fray Bartolomé y en textos populares; familla en Voltoire (271), Goyhetche (270) y Mattin (41); famillien (pl.) en Arbelbide (Igand 183), famile en un texto moderno de Lesaka (Auspoa 77-78, 259). En DFrec hay 237 ejs. de familia y 8 de pamilia.
    Bere familia honestki gobernatzen duelarik. Lç 1 Tim 3, 4. Nola estranjér ginadelarik, Iainkoak bere etxeko eta familiako rezebitzen gaituen. Lç Ins F 2r. Bere semealaba, sehiak eta etxeko familia guztia. Ax 260s (V 174). [Ea] iokatu dan ume familiakoakaz. Cap 109 (cf. infra AMA FAMILIAKO). Geroz eta lehen izan da zure familian personaje handirik. Tt Onsa 3. Esperanza dizut zure familiaren armak emendaturen dutuzela. Ib. 4 (cf. Zerb Azk 11 familiaren harmak, Ardoy SFran 52 familiako eskudoa). Bere familia kitatzen dik. Gç 155. Familietako buruzagiak, kargudunak eta berze presuna publikoak. CatLav 147 (V 76; v. tbn. MarIl 20, Xe 235, Eguzk GizAuz 31 famili(et)ako buru(zagi); Eguzk GizAuz 94 familiaren buru). Lebi patriarkaren tribu edo familian ziran guziak. Ub 33. Zer egiñ biar dabee gurasuak familijakoren batek edo geijagok deungaak urteten badeutsee? JJMg BasEsc 6. Bere baitarik ez badu maite / Familiko bakia. Bordel 82. Gure familian onelako ezegokia gertatu-bearra. Arr GB 129. Kopeta illun, begia triste / fameliara sartzian, / porru-salda oliorik gabe / gizonarentzat eltzian. Xe 264. Bazkari bat erregeren familiaren eta haren segidako guzientzat. Elsb Fram 92. Haren familiatik sorthuko zela Salbatzaile agindua. Jnn SBi 3. Familia saintiaren imajina baten aitzinian. Ip Hil 267.
    (s. XX). Erlisionea ez dela nehon azkarrago, laborari familia zaharretan baino. HU Aurp 110. Familia eder baten aita baitzen. Barb Sup 64 (cf. infra FAMILIAKO AITA). Eihartu zen bizkitartean azkenekotz familiako arbola. JE Ber 33s. Saludador izaiteko, familiako zazpigarren seme behar da, artean arrebarik gabe. Zerb Azk 91. Adiskide miñak dituzu bere familia ta nerea. Txill Let 68. Ori da familiaren lege, familiaren jerarkia. Vill Jaink 163. Desohoria zu! Familiako desohoria! Larz Senper 94. Emakume on bategaz ezkondua zan, oso etxerakua, zeñegaz euki eban famelixa ederra. Etxba Ibilt 473. Idioineko familiak ere ukan zuen bere zorigaitza. Etchebarne 72. Fameli onekoa bada. JAzpiroz 158 (183 famili). Argal da pobre famili asko / gosekildurik geienak. Ayesta 127. Familia mantentzea gero eta zailago baita. MIH 204.
    v. tbn. (Sólo para las variantes con p-). Pamili(a): PE 43. Zab Gabon 55. Bv AsL 167. AB AmaE 409. Sor Bar 67. Kk Ab I 89. Muj PAm 78. Altuna 11. Alz Burr 13. Munita 137. Or QA 189. Anab Aprika 86. Basarri 108. NEtx LBB 13. Etxabu Kontu 79. BAyerbe 27. Pameli(a): fB Ic I 88. Uzt Sas 107. Ataño TxanKan 179. BBarand 131.
    (Como primer miembro de compuestos).
    Bere erri koxkorra ta jaiot-etxea ta famili-kondarrak ikusteko gogoa egin zitzaion. Mok 8. Famili-giro jator batean bizitzea. BAyerbe 160. Famili-elkartasuna egiten zen, aita-semeek elkar harturik baserria batera lantzeko. MIH 150. 1800 inguruan egin ziren hezkuntzaz eta famili-gobernuazko esku-izkribuak. MEIG IV 107.
    (Ref. a animales).
    Epher-familia bat alhan dabilala. Elzb PAd 16s.
    (Usos figs.).
    Izen on baten jabe euskal idazleen familia urrian. MEIG III 46. Hizkuntza erromanikoen familian. In MEIG VI 29. Zenbait hizkuntza-familiatan gertatzen denez. MEIG VII 94.
    azpisarrera-1
    AITA FAMILIAKO. Padre de familia. v. FAMILIAKO AITA, aitafamilia.
    Balaki aita familiako batek ohoiña gauaz zer orenez jin ladin. Tt Onsa 57. Orduan hasarraturik aita familiakoa, erran zioen bere zerbitzariari. He Lc 14, 21. Zeruetako erresumak iduri du aita familiako bat. TB Mt 20, 1 (SalabBN, Echn aita familiako; He, Samper familiako aita, Lç aitafamilia, Hual familiazko aita, Dv, Ur, Ip, Ol, Arriand, IBk etxeko jaun, Or etxe-jaun, Ker etxagun ). [Ostatuan] daudezila gizon gazte langileak, aita familiako zaharrak, oro baltsan. HU Zez 26s. Aita familiakoari doako etxean egoitea, bere lanetik ez dadien aldara. JE Bur 171. Beharrik zen Oxalde aita familiako. Ox 199. Hala egon beharrak ziren hirur mendez, aita-familiakoek erranak familian eginez. Zerb IxtS 44. Lotuak ziren, gizonki eta girxtinoki, beren aita familiako eginbideeri. "Leur devoir de père de famille" . Ardoy SFran 106. Biharko apez ala aita familiako edo kargudun haundi ala ttipiagoentzat. Larre ArtzainE 117.
    azpisarrera-2
    AITA FAMILIAZKO. Padre de familia.
    Aita familiazkoak emaiten badu auharia. Tt Arima 74. Aita familiazko bati bezala / orok deizügü so eginen. Abraham 312.
    azpisarrera-3
    AITAMA FAMILIAKO (Pl.). Padres de familia.
    Gizon eta emazte xoilak baizik, eta hauien artean, ahalaz aitama familiakoak. JE Bur 57 (v. tbn. 104).
    azpisarrera-4
    AMA FAMILIAKO. Madre de familia.
    Ama familiako guziek jakin behar lituzketen gauza xumeez. JE Bur 70 (v. tbn. Ber 67). Berrogeiren bat urteetako ama familiako bat. Mde Pr 154. Etxeko ama familiakoa edo soldado aintzindaria bera, berdin berdina. Larre ArtzainE 192.
    azpisarrera-5
    FAMILIA-ARTEKO v. FAMILIARTEKO (s.v. familiarte).
    azpisarrera-6
    FAMILIA-BURU. Cabeza de familia.
    Guraso ta familiaburuak. Cb EBO 53s.
    azpisarrera-7
    FAMILIADUN. "Famelixadun, que tiene familia. Gaur ill dan gizona, famelixaduna; iru ume zurtz lagatzen dittu. Etxba Eib.
    azpisarrera-8
    FAMILIA IZAN (trans.) (V-ger ap. EAEL 51; G). Tener hijos. v. familiatu.
    Gure etxe ortan badago pamilia izandako neska ederrik, beren semetxo edo alabatxoakin. TxGarm BordaB 181. Ta fameli edo aurra izaterik etzuten al izan. JAzpiroz 45.
    azpisarrerakoSense-8.1
    "Dar a luz la mujer" Elexp Berg2 . " Alakok familixia izen dau " Ib. " Gure Anatare familiya izateko omen tzauden " ZestErret.
    Bere erraiñak pamelia izan zuanean, gure aitak bisitaz eraman nai, oitura zan bezela, oillo bat. BBarand 45.
    azpisarrera-9
    FAMILIAKO AITA. Padre de familia. v. AITA FAMILIAKO.
    Zeruetako erresuma konparatzen da familiako aita batekien. He Mt 20, 1 (TB, SalabBN, Echn aita familiako). Egin behar zutela familako aita batek bezala zeina erne bailagoke balaki zer mugaz edo zein gauez ethorri gogo duten ohoinek. Lg II 186. Familiako aita onak egin zuen bezala / Sofritu nahi ez badu bere landan iraka. Monho 48. Famillako aita [...] / trankil lotara goatea / Duk enganio tristea. Gy 283. Familiako aita prestu bat. Elzb PAd 52. Bat ez bestiak, familiko aitak ziran. Gerrika 86.
    azpisarrera-10
    FAMILIAKO AMA.
    Madre de familia.
    Nahiago dut bada gaste direnak ezkon daitezen, haurrak egin detzaten, familiako ama izan daitezen, eta ez diozaten eman gure errelijionearen etsaiei okasionerik batere gure kontra erasteko. He 1 Tim 5, 14.
    azpisarrera-11
    FAMILIAKO MEDIKU. Médico de cabecera.
    Familiako medikuak behatuko dako lehenik. JE Med 67. Mediku espresak ixtorioa xeheki jakiten balin badu familiako medikuaren ganik, ez du urrats alferrik erabiliko. Ib. 68.
    azpisarrera-12
    FAMILIAZKO AITA. Padre de familia.
    Zeurien reinua urdu baita familiazko aita bati. Hual Mt 20, 1 (He familiako aita).

    familia

    familia
    0 / 0 FAMILIA-ARTEKO >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper