Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZERU GOREN (B ap. A; Urt Gram 16). Cielo (ref. tanto al firmamento como al cielo empíreo). "Ciel empiré, zerugorena" Urt Gram 16. Cf. Brtc 25, MarIl 52 y Arb Igand 198: Izan bedi (g)lorifikatua zeruetako gorenean. v. ZERU-GAIN, Z. GOIEN. Dasta detzagun atsegin zeru gorenekoak. EZ Man I 129. Gloria Jainkoari zeru gorenetan. He Lc 2, 14 (Dv ospe Jainkoari zeru gorenetaraino). Igan nadin zeru-goreneraino. Dh 203. Orai izarniatzen du iguzki batek bezala zeru gorenetarik. Ib. 278. Loria Jainkoari zeru gorenetan. Jnn SBi 13. v. tbn. CatS 97 (zelü). Ibiñ Virgil 101.

adib: zeru 2 iz. Santuen, aingeruen eta Jainkoaren grazian hiltzen direnen egoitza. (Singularrean nahiz pluralean erabiltzen da). Ik. paradisu. Anton. infernu. Gure Aita, zeruetan zarena. Zeruan bezala lurrean ere. Zeruko Aita. Zeruko aingeruak. Zeruetako erresuma edo erreinua. Aintza Jainkoari zeru gorenetan. Igo zela zerura. Zerurako bide zuzena. Ez dagoela zuretzat zerurik, ez dagoela bekatuen barkaziorik. Zeruan sartuko direlako ustean. Zerua galtzeko arriskuan jartzen dena. Zeruan gerta dadila gizon prestu hau. Ni naiz ogi bizi, zerutik jaitsia. Horrelakoxea zirudien eta horrelakoxea da, ez zerurako eta ez infernurako. Mila aldiz goratua izan denez gero, lehen, zeruraino eta beste milatan beheratua, gero, infernuraino. || Homerok zioenez, bi ate ditu zeruak.

zeru goren 5: Deia 2 (“Zeru gorenak, hemengoak“), Berria (“Elortza bertsolaritzaren eta txapelketen zeru gorenean luzaroan dabiltza hegan“), Erlea (“Nire izpiritua eskapatzen zen bai zeru gorenera, han nonbait baitzeuden hastapen dibinoa eta lur murritz honen osatze miresgarria”), DiarioVasco (“ez zeru gorenetik baizik eta beste arteria edo ezleku batetik”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zeru goren 16: Herria 2 (“Aditua zaitut zeru gorenean, neri kantuz ari ixiltasunean”), Elizen arteko Biblia 4 (“Jaitsi zen hura, zeru gorenera dena betetzera igo dena bera da”), Itxaro Borda 3 (“Hara, Seinan, habil hoa eta erradak sakrifikatua eta gure baratzeko pikotzearen maldan ehortzia izan zen Eugenia gurutzatzen dukanez zeru goren horietan?”), Asisko Frantzizko 2 (“Jo soinua Jainkoari, / zeru gorenetan gora baitoa ekialdera.”), Piarres Aintziart (“Sentsualitarea bera dibinisatua zen. Zeru gorenetan ikusiren genituen zoramen haiek eskuetan geneukan.”), Jose Antonio Mujika (“zeru goreneko bedeinkazioak”), Imanol Unzurrunzaga (“Gogo onak soilik zabaltzen du atea, eta Jaungoikoaren errukiak ekartzen digu bakea, ebanjelioan aingeruek abestu bezala: Aintza zeru gorenean Jaungoikoari eta bakea lurrean gogo oneko gizon-emakumeei”), Karlos Linazasoro (“Begi malkoz itsutuak jaso nituen izartegira; ez zen izarrik ikusten ahal zeru gorenean; terrala usteltzen zen patioko haritzen beso luzeetan”), Jean Baptiste Etxarren (“Zeru gorenean egon dadila!”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Izen-elkarte lexikalizatua, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zeru sarreran.