Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: USAINEAN. "Usaiñian, 1. usain eginez. Txakurra gaur goizian usaiñian ibilli da. [...] 2. usainaz baliatuz. Usaiñian topau dau drogia" Elexp Berg. v. USAINERA. Lurrean dagon iateko gauzea billatuko neuke nik, usaiñean bere. Ag AL 159. Al husmo, al olor (de), en busca (de), con la esperanza (de). Dirautsa ak oni; / gurozu neugaz etorri? / Bai ordu onian / adiskide usainian. Mg PAb 96. Ez baitzuen batere dudarik egiten Zugarramurdiko hauzapheza ethorriko zela, eguerdi baino lehen, ahate saltsaren, oilo egosiaren eta gerreneko antzararen usainean. Elzb PAd 78. Oliyo-usaian ezkill-torrian / ujuka bezela ontza. MendaroTx 114. Beroien oñordekotzaren usaiean dabiltzanak. EAEg 13-1-1937, 794. Makiñabat uritar badabiltz baserriz-baserri okel-usaiean. Ib. 13-2-1937, 1054. Ume asko dabiltz gure ontzi-ondoan diru-usaian. Sorarrain Lili 80. Mutil gazterik diru usaiñean alargun edo neska-zaharren batekin ezkontzen zanean. Etxde JJ 171. Bai, mutil azkar oneik, [neskatilla] aen usaiñean doiaz, ez itsasoa ikustearren. Erkiag Arran 26. Une ortan daki kaieko seme-alaben odol bero baiña baketsuak irakiten asten, pozaren indarpe, erromeri-usaiñean, nekeen aringarri, oiñazeen aztugarri. Ib. 35. Jende asko biltzen zan Panplonan festa-usaiean. Salav 49. Kale aldera jeisten giñan jai-arratsaldeetan, musika zala edo jai-usaian. AZink 53.

adib: komertzial 1 adj. Merkataritzarena, merkataritzari dagokiona. Diruaren usainean ari dira, irizpide komertzial hutsen mende. Iragarki komertzialak.

usainean 79: Elkar 17 (“Janariaren usainean, pausa. Fisikoa eta mentala”), Deia 2 (“Unai Elorriaga ere tematuta zebilen, Ruanda aldeko liburuen usainean, eta prestatzen ari den nobelaren pista bat eman zigun horrekin”), Elhuyar (“Egiaztatuta dago koloreek eragin psikologiko garrantzitsua dutela jaten eta edaten dugunaren usainean eta zaporean”), Consumer 12 (“Ekoizpen etxe batzuk diruaren usainean soilik mugitzen dira, funtsak eta diru laguntzak kudeatzeko daude...“), Berria 26 (“Finalerdien usainean lehiatuko dira gaur Zeberio II.a eta Urriza”), Goiena (“Era berean, kontu handiz ibiltzea gomendatzen dute, izan ere, oportunistak ager litezke-eta berreskura daitekeen diru horren usainean”), Jakin (“Larrekoetan ‘Garoa gogoan’ Joanes artzaina asmatu eta biziarazi baitzuen eta kresalaren usainean Tramana edo Brix; Josepa eta Mañasi lehorrean zeudelarik”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

usainean 32: Berria (“Juninho brasildarra golaren usainean egon zen sarri”), Herria (“Hori dena intsentsu eta kandelen usainean egiten dute, ixiltasun berezian eta Euskal Herri hauetako jendea gero-ta-gehiago badutela diote”), Karlos Zabala (“Lurra, belar iharra, haize askea, zeru zabala nahastekatzen ziren haren usainean”), Aingeru Epaltza (“Inor ez zitzaidan hurbildu uzki-zorraren usainean”), Martin Anso (“Luzaz bizi izan zen hango kobazuloan ermitau, beti ere bidaiariei laguntzeko pronto, harik eta santutasun usainean hil zen arte”), Iñaki Zabaleta (“Catherineren etxe ataritik hartu zien arrastoa eta zakur usainean zihoan”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Inesiboan lexikalizatutako adberbioa, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa usain sarreran.